Phú Yên: Giải pháp khai thác bền vững vùng đất ngập nước đầm Ô Loan

Môi trường của di tích thắng cảnh Quốc gia đầm Ô Loan, huyện Tuy An (Phú Yên) tiếp tục bị suy thoái do việc khai thác nguồn lợi thủy sản theo kiểu tận thu, tận diệt. Ngoài ra, hầu hết các chất thải từ sinh hoạt và chăn nuôi của hơn 900 hộ dân sống quanh đầm đã làm cho môi trường của đầm càng bị hủy hoại nghiêm trọng.

Trước đây mỗi năm, người dân có thể khai thác trong đầm ít nhất 200 tấn tôm, 150 tấn cá, 20 tấn cua, hàng trăm tấn rau câu; đặc biệt là các loài nhuyễn thể được xem như là đặc sản của Phú Yên như hàu, điệp và sò huyết. Tuy nhiên, nguồn lợi này hầu như còn rất ít. Như sò huyết Ô Loan là một đặc sản rất nổi tiếng trong nước thì nhiều năm qua ít thấy xuất hiện vì lượng khai thác đã giảm đến 95% và có nguy cơ biến mất khỏi đầm...

Kết quả khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu, Quản lý và Phát triển vùng duyên hải thuộc Đại học Huế cho thấy, trong đầm Ô Loan có 159 loài cá, trong đó có 28 loại được xem là mang lại giá trị kinh tế và sản lượng khai thác khá cao, 5 loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam ở mức sẽ nguy cấp (VU - Vulnerable). Người dân sống quanh đầm khai thác 9 loại nghề, trong đó các nghề trể, xiếc tuy bị cấm từ những năm 1980 nhưng họ vẫn lén lút hoạt động. Ngoài ra, những năm gần đây xuất hiện thêm nghề mới, đó là nghề lưới 3 màn (3 kích thước mắc lưới) và nghề lờ du nhập từ Trung Quốc hoạt động theo kiểu tận thu, tận diệt nên làm thiệt hại đến nguồn lợi thủy sản.

Bên cạnh đó, do không có quy hoạch nên nghề nuôi tôm sú trong đầm Ô Loan từ những năm 1990 phát triển ồ ạt kéo theo ô nhiễm. Hiện nay, diện tích tuy có giảm nhưng có thời điểm lên đến trên 320 hecta, chiếm 25% diện tích mặt đầm. Đồng thời các hồ xây theo kiểu hồ hở (dùng san hô, đá để chèn làm bờ hồ nuôi tôm) nên các hóa chất cũng như thức ăn từ hồ thải ra không chỉ gây ô nhiễm môi trường sống các loài thủy sản mà dẫn đến hậu quả 90% số hộ bị lỗ hoặc mất trắng.

Theo Trung tâm Nghiên cứu, Quản lý và Phát triển vùng duyên hải (Đại học Huế) để khai thác hiệu quả kinh tế trong đầm Ô Loan, trước hết tỉnh Phú Yên cần lập lại trật tự mới trong hoạt động khai thác dựa vào cộng đồng. Theo đó, tỉnh Phú Yên không cho người dân đánh bắt liên xã, mà thiết lập địa giới ngư trường theo từng xã và hoạt động khai thác dưới sự quản lý của chính quyền xã đó. Tùy theo loại nghề, những hộ dân sẽ thành lập theo nhóm nghề cụ thể và được chính quyền xã cấp Giấy chứng nhận quyền khai thác thuỷ sản. Mỗi nhóm nghề có Ban quản lý do ngư dân bầu ra; đồng thời đề ra bản nội quy được chính quyền xã chấp nhận. Qua đó, chính quyền từng xã thống kê, kiểm soát được số lượng ngư cụ cũng như hộ khai thác để vận động ngư dân không sử dụng các loại ngư cụ tác động đến nền đáy như giã cào, cào sò, lờ...

Trên thực tế từ năm 2000, nhân dân xã An Hiệp đã đứng ra thành lập Tổ quản lý đầm theo mô hình trên và hoạt động khá hiệu quả như quản lý được số người và các loại nghề hoạt động trên đầm, không có hiện tượng khai thác bằng ngư cụ mang tính hủy diệt. Tuy nhiên, hoạt động của Tổ quản lý bị “phá vỡ” khi năm 2005 tỉnh Phú Yên cho phép ngư dân được phép khai thác thủy sản ở ngoài địa giới xã mình.

Đối với thảm thực vật ven đầm Ô Loan, ngoài việc không cho dân tự do khai thác 11,2 hecta đồng cỏ hến và cây giá còn sót lại, tỉnh Phú Yên cần trồng thử nghiệm cây đước xanh, đước đôi ở một số khu vực và có chính sách nhằm bảo vệ 160 hecta cỏ biển trong đầm hiện đang phát triển tốt. Việc phát triển thảm thực vật là giải pháp quan trọng để khôi phục lại nguồn lợi sò huyết tự nhiên trong đầm hiện đang có nguy cơ bị xóa sổ. Hoạt động bảo vệ thảm thực vật và phục hồi nguồn lợi sò huyết cũng phải thực hiện bằng phương thức quản lý dựa vào cộng đồng trên cơ sở xác định ranh giới khu vực cần bảo vệ và không được phát triển mới các ao nuôi thủy sản trong khu vực này nhằm tạo điều kiện đảm bảo tái tạo nguồn lợi thủy sản trong tự nhiên...

Qua phỏng vấn 43 ngư dân chuyên sống bằng nghề khai thác quanh đầm thì có 86,7% đề nghị quy hoạch lại vùng nuôi trong đầm và 71,4% đồng thuận chuyển đổi nuôi thuỷ sản theo phương thức thân thiện với môi trường. Đây là dấu hiệu tốt để chính quyền và người dân sống quanh đầm cùng thực hiện các giải pháp nuôi trồng thủy sản bền vững và thân thiện với môi trường.

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005