ĐBSCL: Nan giải chuyện chọn lúa hay tôm

Theo kịch bản biến đổi khí hậu, trong vòng 40 - 50 năm tới nước biển sẽ dâng lên 65cm, ĐBSCL bị ngập 5.133 km2 chiếm 12,8% diện tích của toàn vùng. Mô hình một vụ lúa, một vụ tôm được nhiều tỉnh tại ĐBSCL xem là "mô hình tốt nhất” với biến đổi khí hậu. Nhưng với những diễn biến của sự xâm nhập mặn trong thời gian qua thì mọi việc không đơn giản như vậy. ĐBSCL đang đứng trước lựa chọn lúa hay tôm cho diện tích đất nông nông nghiệp ven biển.

Mặn xâm nhập sớm

Theo số liệu của Trung tâm dự báo khí tượng Nam bộ, mực nước các sông đầu nguồn ĐBSCL tiếp tục giảm. Tại Tân Châu (An Giang) mực nước xuống dưới mức 1,2m, Châu Đốc (An Giang) xuống dưới mức 1,0 m thấp hơn cùng kỳ năm trước từ 0,4 - 0,5 m. Vùng Đồng Tháp Mười và tứ giác Long Xuyên thì lại bị triều cường mạnh.

Mùa khô năm 2010 dự báo sẽ diễn ra khốc liệt hơn những năm trước, nhiều địa phương sẽ rơi vào tình trạng thiếu nước nông nghiệp trầm trọng vì lúc đó tổng lượng nước của sông Mê kông chỉ còn 600 m3/s, thấp hơn 200 m3/s so với mức trung bình hằng năm.

Theo Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến thời điểm này ĐBSCL đã xuống giống được gần 72% (1.140.000 héc ta trong tổng số 1.550.000 héc ta), cao hơn thời điểm này năm ngoái 30.000 héc ta. Theo giải thích của Cục Trồng trọt là do nước rút nhanh nên việc xuống giống gặp nhiều thuận lợi và có thể đến hết tháng 12, ĐBSCL sẽ gieo xong vụ đông xuân. Song, một cán bộ của Cục Trồng trọt tỏ ra lo lắng vì việc xuống giống đông xuân năm nay gặp thuận lợi là nhờ mực nước rút nhanh, nhưng chính đó cũng là nguyên nhân làm tốc độ mặn xâm nhập vào vùng nước ngọt nhanh hơn trong một vài tháng tới.

“Mặc dù vụ đông xuân ĐBSCL xuống giống đúng thời điểm nhưng khi đến giữa mùa khô (tháng 3-2010) sẽ có 800.000 héc ta bị mặn đe dọa và đúng lúc lúa vào giao đoạn kết hạt, cần rất nhiều nước”, ông này cho biết.

Bà Trần Thị Thu Nga, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre, cho biết từ tháng 11, tốc độ xâm nhập mặn tại Bến Tre bắt đầu tăng nhanh. “Chúng ta đã nói và bàn cách làm và thích nghi với biến đổi khí hậu nhưng giữa thực tế và lý thuyết là hai việc hoàn toàn khác nhau, mọi thứ không phải đơn giản”, bà Nga nói.

Giáo sư Bùi Chí Bửu, Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp niềm Nam, cho rằng biến đổi khí hậu không phải đợi đến 50 năm nữa mà hiện tại ĐBSCL đang phải đối mặt với nguy cơ hạn hán, sự xâm nhập mặn đang diễn ra hằng ngày, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của gần 20 triệu nông dân.

Bài toán còn bỏ ngỏ

Làm cách nào để có thể khắc phục được tình trạng mặn xâm nhập sâu vào đất liền, bà Nga cho rằng phải "chung sống và thích nghi" với biến đổi khí hậu chứ không còn các nào khác. Cũng theo bà Nga, hiện tại Bến Tre đang xây dựng mô hình nông nghiệp thích nghi với biến đổi khí hậu do chính phủ Đan Mạch tài trợ để tìm lời giải cho bài toán biến đổi khí hậu trong những năm tới. Còn chuyện phải đưa ra cách giải quyết thế nào đối với diện tích lúa bị ngập mặn vào thời điểm xuống giống đông xuân thì câu trả lời của bà là sự bỏ ngỏ.

"Khi biến đổi khí hậu diễn ra, Bến Tre là tỉnh bị ảnh hưởng nhiều nhất, mất gần 50% diện tích đất nông nghiệp (1.131 km2) vì bị ngập mặn nặng”, bà Nga cho hay.

Hiện tại, xáng Xà No - nơi vừa diễn ra Festival lúa gạo Việt Nam lần thứ nhất - mặn đã bắt đầu xâm nhập và thị xã Vị Thanh (Hậu Giang) sẽ bị nhiễm mặn từ 0,5 phần ngàn vào giữa mùa khô năm 2010. Ở Bến Tre, tình hình cũng không có gì khả qua hơn khi mặn 0,4 phần ngàn đã vào đi sâu vào đất liền đến 50km. Trong khi tại An Giang, kênh Vĩnh Tế mặn đã bắt đầu xâm nhập và từ đây sẽ lan rộng ra toàn tỉnh.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bạc Liêu, trong vòng 2 tuần qua, nhiều diện tích đất trồng lúa của huyện Giá Rai vừa xuống giống xong thì lại gặp triều cường, mặn xâm nhập khiến lúc mới gieo bị chết gần 100% tại những khu vực bị nhiễm mặn. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thông tỉnh này đã cho xả nước tại cống Hộ Phòng để giảm mặn cho các dòng kênh, đồng thời để ngăn không cho mặn từ Cà Mau xâm nhập vào.

Hiện tại, các tỉnh như Bạc Liêu, Bến Tre, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Kiên Giang rơi vào vào tình huống khó xử vì nếu đóng các cổng ngăn mặn tại các kênh để có nước ngọt cho cây lúa trong vụ đông xuân thì vụ tôm sẽ xuống giống muộn. Còn nếu mở các cống ngăn mặn để có nước lợ nuôi tôm thì hàng trăm ngàn héc ta lúa sẽ bị thiếu nước ngọt khi lúa vào giai đoạn tạo hạt.

ĐBSCL có bờ biển dài trên 700km, diện tích gần 4 triệu héc ta, chiếm khoảng 12% diện tích cả nước, trong đó loại đất tốt nhất là đất phù sa chiếm gần 30%. Sông Mê kông chảy qua vùng ĐBSCL hàng năm đem lại lượng nước bình quân khoảng 460 tỉ m3 và vận chuyển khoảng 150 - 200 triệu tấn phù sa.

ĐBSCL là trung tâm sản xuất và xuất khẩu lúa, gạo với sản lượng trên 20 triệu tấn/năm, chiếm 60% cả nước. Giá trị xuất khẩu thủy sản của vùng chiếm khoảng 60% cả nước. Trong thủy sản nuôi trồng, con tôm và cá tra, ba sa là những sản phẩm chủ lực của vùng, trong đó sản lượng tôm ở vùng ĐBSCL chiếm gần 80% của cả nước.

Ngọc Hùng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005