Bảo hiểm nông nghiệp: Vướng mắc ở đâu?

Thí điểm thực hiện bảo hiểm sản xuất nông nghiệp tại một số khu vực cho một số loại sản phẩm nông thủy sản là một phần trong quyết định phê duyệt đề án “Phát triển thương mại nông thôn giai đoạn 2010 - 2015 và định hướng 2020” của Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải ký ngày 6-1. Đây cũng là một phần trong mục tiêu hướng tới an ninh lương thực quốc gia của Chính phủ ban hành cuối năm ngoái.

Không phải bây giờ mà trong hai chục năm qua, bảo hiểm một số vật nuôi, cây trồng, thủy sản được thí điểm liên tục ở nhiều doanh nghiệp bảo hiểm, trên nhiều sản phẩm nông thủy sản khác nhau nhưng cuối cùng thì đa phần bị thất bại hoặc công ty bảo hiểm lặng lẽ rút lui khỏi thị trường bảo hiểm nông nghiệp.

Câu chuyện Groupama

Tháng 7-2001, Groupama của Pháp được Bộ Tài chính cấp phép hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm nông nghiệp khá mới mẻ ở Việt Nam với số vốn đầu tư 5 triệu đô la Mỹ. Sau hai năm chuẩn bị với kinh nghiệm của một công ty bảo hiểm nông nghiệp hàng đầu của Pháp, đến năm 2003, công ty này đã triển khai được 5 sản phẩm bảo hiểm cho vật nuôi là bò (bò thịt, bò sữa), heo, gà, tôm sú, tôm càng xanh ở Nam bộ.

Thời gian đó, gần như trong các cuộc họp của Câu lạc bộ trang trại ở TPHCM, lúc nào cũng có mặt người của Groupama Việt Nam để giới thiệu sản phẩm bảo hiểm mới mẻ này. Lúc đầu, 15 hộ nông dân nuôi tôm sú diện tích 30 héc ta mạnh dạn mua bảo hiểm mức phí bảo hiểm từ 0,9 - 2 triệu đồng/héc ta trong 6 tháng và mức đền bù tính theo tuần.

Cách tính bồi thường là 2 tuần đầu không tính bồi thường, tuần thứ ba trở đi nếu thiệt hại hơn 80% thì bồi thường tối đa 42 triệu đồng/héc ta và cao dần cho đến tuần cuối cùng của tháng thứ sáu là 190 triệu đồng/héc ta.

Công ty đã trả giá ngay trong lần ra mắt là thu phí bảo hiểm con tôm vụ nghịch năm 2003 chỉ có 30 triệu đồng nhưng chi phí bồi thường cho 6 hộ nông dân trong 15 hộ tham gia bảo hiểm đến 400 triệu đồng, bởi nuôi tôm nghịch vụ rủi ro cao.

Sau đó công ty nâng mức phí bảo hiểm và mở rộng diện tích được bảo hiểm cho nông dân nhiều tỉnh ĐBSCL vào vụ tôm chính năm 2003 lên hơn 120 héc ta, thậm chí lúc đó công ty còn tuyên bố năm 2004, diện tích tôm có mua bảo hiểm lên hơn 1.500 héc ta của 3.000 hộ nông dân. Sau đó công ty tuyên bố mở rộng ra con bò sữa ở Củ Chi và một số nông sản khác.

Thế rồi không hiểu sao, tới năm 2006, câu chuyện bảo hiểm nông nghiệp của Groupama Việt Nam im lặng kéo dài cho tới nay. Họ không còn xuất hiện trong các hội nghị, hội thảo ngành nông nghiệp để giới thiệu về sản phẩm bảo hiểm nông nghiệp. Hỏi nông dân nuôi bò sữa ở Củ Chi hay nuôi tôm ở Cần Giờ thì “có nghe nói nhưng lâu nay không thấy họ (ý nói công ty bảo hiểm) tới”.

Liên tục… thí điểm

Hiếm có lĩnh vực nào mà thí điểm nhiều bằng bảo hiểm nông nghiệp. Đi tiên phong và Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam (nay là Tập đoàn Bảo Việt) từ năm 1980 cho cây lúa tại hai huyện của tỉnh Nam Định và thập kỷ 90 mở rộng sản phẩm bảo hiểm cây lúa ra 16 tỉnh, thành trong nước nhưng đầu năm 1999, doanh nghiệp bảo hiểm của nhà nước này phải ngừng triển khai bảo hiểm trên cây lúa với lý do thua lỗ.

Ba nguyên nhân khuyến bảo hiểm cây lúa không thành công thì khá đơn giản. Sản xuất lúa chịu yếu tố rủi ro bởi thiên tai; doanh nghiệp bảo hiểm gặp nhiều khó khăn trong đánh giá rủi ro, cũng như chọn đối tượng tham gia bảo hiểm; đứng sau bảo hiểm nông nghiệp phải có ngành tái bảo hiểm, nhưng thị trường nhận tái bảo hiểm nông nghiệp ở Việt Nam gần như chưa có.

Thua trên cây lúa nhưng Bảo Việt vẫn tiếp tục thí điểm bảo hiểm nông nghiệp trên một số cây trồng vật nuôi ít rủi ro hơn như cây cao su, bò sữa, tôm, cá tra. Bảo Việt Khánh Hòa thì thí điểm bán bảo hiểm cho con tôm sú nước lợ một thời gian vào đầu những năm 2000 nhưng sau đó lặng lẽ rút lui.

Việt Nam là quốc gia sản xuất nông nghiệp, 60 - 70% dân số sống ở nông thôn, lẽ ra bảo hiểm nông nghiệp có một thị trường rất lớn, thực tế thì ngược lại. Theo thống kê của Vụ Bảo hiểm, Bộ Tài chính, tỷ trọng tham gia bảo hiểm của nông dân rất thấp, chưa tới 1% tổng diện tích cây trồng, vật nuôi. Trong khi đây lại là ngành chịu nhiều thiên tai, mất mùa, rất cần tới bảo hiểm để giảm thiểu thiệt hại cho nhà nông.

Dù các công ty bảo hiểm liên tục thử nghiệm các sản phẩm bảo hiểm nông nghiệp nhưng đa phần chỉ nhận bảo hiểm cho các loại cây, con ít rủi ro, sản xuất lớn, quy mô trang trại (một kiểu doanh nghiệp nông nghiệp). Những loại cây, vật nuôi nhiều rủi ro, người nông dân muốn mua bảo hiểm thì các doanh nghiệp bảo hiểm không dám nhận, còn những loại cây, con ít rủi ro, doanh nghiệp nhận bảo hiểm thì nông dân không muốn mua.

Ông Lê Quý Đăng, Cục phó Cục Hợp tác xã và Phát triển nông thôn, cho rằng bảo hiểm nông nghiệp chưa phát triển là do tiếng nói của nông dân và doanh nghiệp bảo hiểm chưa chưa gặp nhau, chưa hợp tác với nhau.

Còn Vụ Bảo hiểm, Bộ Tài chính trong một báo cáo gần đây nói về bảo hiểm nông nghiệp, lý giải thị trường bảo hiểm nông nghiệp chưa phát triển một phần là do hiện nay chưa có một phương pháp đánh giá nào chính xác, giúp doanh nghiệp bảo hiểm đánh giá rủi ro và phân định thiệt hại một cách khách quan trong sản xuất nông nghiệp.

Hơn nữa, thay vì mỗi khi có thiên tai, dịch bệnh, nhà nước hỗ trợ nông dân một phần kinh phí thì nhà nước nên có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia bảo hiểm nông nghiệp để doanh nghiệp cùng gánh vác trách nhiệm với nhà nước, còn nông dân thì bớt trông chờ vào hỗ trợ của nhà nước.

Cũng trong những năm đầu thập niên 2000, nông dân nuôi heo ở một số địa phương phía Bắc, ở TPHCM đã tập hợp thành nhóm 30 - 50 hộ chăn nuôi, đóng gói tiền chi phí tiêm phòng 30.000 - 40.000 đồng/con heo và thường một cán bộ thú y đứng ra đảm nhiệm “quỹ tiêm phòng dịch bệnh”. Nếu gặp rủi ro, heo bị bệnh chết thì quỹ sẽ bồi thường một phần thiệt hại.

Đây là một hình thức bảo hiểm nông nghiệp mang tính tự phát của nông dân ở các vùng chăn nuôi phát triển và cho tới nay, nhiều nơi còn tồn tại, thậm chí phát triển mạnh.

Hồng Ngọc

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005