ĐBSCL: Tháo gỡ khó khăn cho nghề khai thác biển

Từ ngày 1-1-2010, hàng thủy sản xuất khẩu vào thị trường Liên minh châu Âu (EU) đều phải tuân theo các quy định của Luật Chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định của Hội đồng châu Âu (IUU).

Theo đó, các lô hàng đều phải có giấy chứng nhận vùng biển khai thác, tàu khai thác, tên chủ tàu, phương tiện đánh bắt, loại sản phẩm và giấy báo chuyển hàng trên biển...

Ngư dân, doanh nghiệp gặp khó

Ðã gần một tháng khi Luật IUU có hiệu lực, tại các cảng cá ở Cà Mau, Kiên Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng nhiều chủ tàu vẫn vô tư ra khơi đánh bắt mà chưa hiểu rõ về Luật IUU. Ông Nguyễn Văn Dũng, một lão ngư ở cảng cá Trần Ðề, huyện Long Phú (Sóc Trăng), nói: "Luật IUU tôi mới chỉ nghe nói, chứ chưa hiểu lắm. Mấy chục năm nay, ngư dân ở đây đánh bắt đâu có phải kê khai ghi chép nguồn gốc tôm, cá gì đâu! Ngoài việc khai thác đánh bắt theo mùa vụ bằng những loại lưới có kích thước theo quy định của ngành, cũng như không sử dụng hóa chất để bảo quản tôm cá, còn thì khai thác được cái gì thì bán cái đó, khai thác được bao nhiêu thì bán bấy nhiêu".

Không chỉ có các chủ tàu mà nhiều chủ vựa cũng chỉ mới nhận được thông tin về Luật IUU, nhưng nội dung và cách thức ghi chép sổ sách về nguồn gốc sản phẩm đều chưa rõ. Anh Huỳnh Văn Quang - một chủ vựa ở cảng Gành Hào, huyện Ðông Hải (Bạc Liêu), nói: "Từ xưa đến nay, gia đình tôi chuyên kinh doanh mặt hàng thủy sản, hải sản nhưng đâu thấy ai yêu cầu phải ghi chép sổ sách về chuyện tôm cá đánh bắt ở đâu, bằng cách nào hay mua của tàu nào". Theo các chủ vựa, hải sản của họ được mua từ nhiều tàu, thuyền khác nhau nên không thể biết hết nguồn gốc hàng hóa. Hơn nữa, có những chủ tàu chỉ chuyên thu gom, vận chuyển từ các tàu đánh bắt ngoài khơi sau đó phân phối lại cho nhiều chủ vựa, nên nếu phải đi từng tàu để xác nhận nguồn gốc hải sản đánh bắt là rất khó khăn. Truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã khó, việc quản lý tàu khai thác còn khó khăn hơn nhiều. Vì trước khi tàu ra khơi, cơ quan chức năng địa phương chỉ có trách nhiệm quản lý, cấp giấy đăng ký, sổ danh bạ thuyền viên, đăng kiểm, cách thức đánh bắt, buôn bán hải sản... còn chủ tàu đi ngư trường nào, đánh bắt loại gì, bán ở đâu, cho ai thì không thể kiểm soát hết được. Mặt khác, việc thay đổi tập quán đánh bắt thủy sản có từ nghìn đời nay của ngư dân thì không thể làm ngay một lúc được.

Anh Trương Hoàng Lai, Kế toán trưởng Công ty chế biến hải sản Khánh Hoàng (Sóc Trăng) cho rằng: "Dù chỉ có mỗi mặt hàng xuất khẩu là chả cá đông với thành phẩm chế biến khoảng bảy nghìn tấn/năm, nhưng một khi EU áp dụng quy định truy xuất nguồn gốc nguyên liệu từ khai thác biển thì việc tiêu thụ sản phẩm của ngư dân cũng như của doanh nghiệp đều gặp khó khăn". Giám đốc sản xuất chất lượng Công ty cổ phần thủy sản Kiên Giang Kisimex Ðặng Ngọc Ðức cho biết: Hiện nay, mỗi năm công ty xuất khẩu khoảng 25% lượng hàng vào thị trường EU, chủ yếu là mực và các loại cá biển. Vì vậy, việc thực hiện chứng nhận nguồn gốc thủy sản chắc chắn doanh nghiệp sẽ gặp không ít trở ngại. Cái khó trước tiên là phải tăng thêm chi phí để xuống tận các địa phương gặp chủ tàu, chủ vựa lấy chứng từ; tiếp đến là việc triển khai thực hiện quy chế chứng nhận thủy sản quá chậm nên khó đáp ứng kịp yêu cầu xuất khẩu hàng hóa sang EU trong những tháng đầu năm. Tuy nhiên, theo ông Ðức những nội dung mà Luật IUU quy định là cần thiết và rất cần được ủng hộ. Bởi khi làm được như vậy, ngoài mục đích hoàn chỉnh thủ tục thì còn bảo vệ lâu dài môi trường biển, môi trường sinh sống của các loài thủy sản tự nhiên cũng như sản lượng đánh bắt.

Tháo gỡ khó khăn

Mặc dù tiếp nhận việc triển khai quy định chứng minh nguồn gốc khai thác thủy sản khá chậm, mãi đến cuối tháng 12-2009 mới thực hiện trong khi ngày 1-1-2010 đã bắt đầu có hiệu lực, nhưng ngành thủy sản các tỉnh ÐBSCL cũng đang cố gắng hết mức có thể để tuyên truyền cho ngư dân nắm bắt và thực hiện quy định này. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) Kiên Giang đã tổ chức bốn lớp tập huấn cho ngư dân, doanh nghiệp, các hội nghề cá và thuyền trưởng, máy trưởng để hướng dẫn các mẫu biểu, cách ghi chép nhật ký khai thác... Một trong những điều kiện thuận lợi là trước đây ngành đã in ấn, phổ biến các quy định về khai thác vùng biển, trong đó có in những bản đồ phân tuyến khai thác, tọa độ, nên thuyền trưởng có thể ghi ngay vị trí mình đang khai thác vào nhật ký. Phó Giám đốc Sở NN và PTNT Kiên Giang Nguyễn Thị Phượng cho biết: "Ngay giữa tháng 1, ngành đã chỉ đạo Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản hướng dẫn viết các biểu mẫu, thủ tục cho doanh nghiệp, phân công cảng cá chứng nhận chủ tàu và trách nhiệm của ngư dân trong thực hiện chứng nhận thủy sản. Tuy bước đầu còn gặp khó khăn, nhưng đến nay các bước đã thực hiện xong".

Trong tổng số hơn 11.600 phương tiện khai thác thủy sản ở Kiên Giang có khoảng 3.500 tàu đánh cá xa bờ. Năm 2009, sản lượng khai thác đạt 353.147 tấn, tăng 9,57% so năm 2008. Năm qua, kim ngạch xuất hàng thủy sản của Kiên Giang đạt 100 triệu USD, trong đó thị phần vào EU chiếm 30%. Hiện nay với số lượng tàu khai thác nhiều vì vậy để tuyên truyền được kịp thời, nhanh chóng và hiệu quả, ngành nông nghiệp phân loại các đối tượng ưu tiên. Toàn tỉnh Kiên Giang có 13 doanh nghiệp có đơn hàng xuất khẩu thủy sản vào EU. Vì thế, bắt đầu từ các nhà máy, đại lý thu mua và những chủ tàu đánh bắt xa bờ là những đối tượng được tuyên truyền, hướng dẫn trước. Hội nghề cá thành phố Rạch Giá cũng đang tích cực tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn cho các hội viên về quy định này. Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tiến hành in ấn các biểu mẫu, sổ ghi chép, trước mắt sẽ phát miễn phí cho các tàu cá. Dự kiến đến cuối tháng 1 này, Kiên Giang sẽ bắt đầu thực hiện việc chứng nhận nguồn gốc thủy sản. Tuy nhiên, để việc xuất khẩu hàng thủy sản sang thị trường EU được thuận lợi, trước tiên đòi hỏi ngư dân phải ghi chép nhật ký khai thác cụ thể, trùng khớp và đồng nhất. Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản - đơn vị cấp giấy chứng nhận nguồn gốc phải làm cầu nối cho ngư dân và doanh nghiệp. Trưởng phòng công nghệ Công ty cổ phần thủy sản Kiên Giang Trần Hồng Tươi cho rằng: Nếu như số liệu ngư dân hoặc đại lý cung cấp cho mình không chính xác thì khi thanh tra EU phát hiện ra thì họ sẽ cắt cô-ta của mình. Hai là, hồ sơ không hợp lệ, hải quan của EU sẽ không nhận hàng mà trả về, như vậy doanh nghiệp sẽ rất thiệt thòi. Do vậy, Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản phải là vai trò cầu nối và là nhà tư vấn pháp luật để hướng dẫn ngư dân ghi chép đầy đủ những thông tin về nguồn gốc sản phẩm theo quy định của IUU.

Ngư dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước ở các tỉnh ven biển ÐBSCL đã và đang chuẩn bị sẵn sàng cho việc chứng minh nguồn gốc thủy sản khai thác nhằm bảo đảm nghề khai thác thủy sản trong vùng hội nhập thị trường quốc tế, phát triển bền vững và ổn định.

ÐỖ NAM - VIỆT TIẾN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005