Vụ điều năm 2006: Bình tĩnh để phán đoán đúng thị trường

Nguồn tin: SGGP, 13/3/2006
Ngày cập nhật: 13/3/2006

Thị trường điều nhân xuất khẩu thế giới đang giảm mạnh sau thời tăng cao đột biến vào giữa năm 2004 đến đầu năm 2005. Cuối năm 2004 khi giá điều nhân thế giới tăng cao, không ít DN chế biến hạt điều đã “xù” hợp đồng đã ký, để bán cho khách hàng khác. Giờ đây không ít khách hàng nước ngoài ký hợp đồng, nhưng đến thời kỳ giao hàng lại “lờ” không chịu mở L/ C do giá điều giảm mạnh, nhập hàng về cầm chắc lỗ.

Được mùa hay thất mùa?

Cùng với giá hạt điều thế giới giảm, lượng giao dịch cũng trầm lắng hơn. Số lượng xuất khẩu của các DN đều thấp, chỉ bằng phân nửa cùng kỳ năm rồi. Vì vậy, giá mua điều thô đầu vụ năm nay giảm mạnh so với thời điểm này năm rồi, từ 15.000 đồng-17.000 đồng/kg xuống còn trên 8.000 đồng/kg.

Nhưng gần đây thông tin từ các đại lý - kể cả một số công ty nước ngoài - cho rằng vụ điều trong nước năm nay thất bát nặng, sản lượng sẽ giảm mạnh nhằm kích giá lên cao.

Các DN chế biến trong Hiệp hội Cây điều VN và cả DN của Hội Chế biến XNK hạt điều tỉnh Bình Phước đều cho rằng do thời tiết năm nay diễn biến bất thường nên mùa vụ điều bị chậm hơn bình thường khoảng 2 tháng, nhưng không vì thế mà sản lượng giảm mạnh, khoảng 400.000 tấn điều thô.

Cây điều rất nhạy cảm với những diễn biến bất thường của thời tiết. Chỉ cần cơn mưa trái mùa, một đợt gió lớn bất thường xuất hiện ngay trong thời kỳ điều ra hoa, chuẩn bị kết trái hoặc trái còn nhỏ cũng làm cho cây điều bị giảm mạnh năng suất. Vài tháng tới, không ai có thể khẳng định diễn biến thời tiết sẽ như thế nào.

Nhiều ý kiến cho rằng, từ nay về sau cần lập đoàn khảo sát nhằm lượng định năng suất hạt điều chính xác trong dân để hiệp hội công bố cho DN biết và có kế hoạch cân đối nguyên liệu cho các nhà máy cũng như lập trước kế hoạch nhập khẩu đúng thời điểm nếu xét thấy thiếu hụt.

Ngoài ra, hiệp hội cũng cần cử người đi những nước có sản lượng điều lớn như Brasil, Ấn Độ… thu thập thông tin, đánh giá tình hình thị trường thế giới. Vấn đề này rất quan trọng, tránh tình trạng bị các tập đoàn nước ngoài tung tin thất thiệt, gây hoang mang trong dân và thua lỗ các DN. Không chỉ ngành điều mà ngành hồ tiêu cũng đã vài lần thua đau vì những thông tin dự báo ban đầu của các công ty nước ngoài.

Thật bình tĩnh

Mùa vụ nào cũng vậy, vấn đề quan tâm nhất của DN và người trồng là giá mua bao nhiêu là hợp lý cho cả 2 phía. Đầu vụ 2005, do phán đoán không chính xác, cho rằng giá điều nhân thế giới sẽ còn tăng thêm, nên không ít DN đẩy giá mua điều thô lên 15.000 đồng –17.000 đồng/kg so với giá đề nghị ban đầu của hiệp hội là 12.000 -13.000 đồng/kg. Nông dân nhờ đó trúng lớn về giá, nhưng các DN sau đó lỗ nặng do giá thế giới giảm.

Năm nay, Hiệp hội Cây điều VN thống nhất giá mùa đầu vụ (tháng 3) là 8.500 đồng/ kg, 8.000 đồng/ kg (tháng 4)… Mặc dù ai cũng thống nhất, nhưng xem ra điều này khó thực hiện. Do áp lực tập trung mua của một số DN khá lớn để giao hàng, nên nhiều đại lý lợi dụng tình hình này kích giá lên cao, tạo tâm lý căng thẳng trong mua bán, gây chia rẽ DN, làm khó khăn thêm nội bộ ngành và hiệp hội.

Hiện nay không ít DN mua giá cao hơn dù giá điều nhân thế giới giảm chỉ còn hơn 3 USD/ kg so với thời điểm đầu năm 2005 là 5-6 USD/ kg. Nếu mua giá trên 8.500 đồng/ kg điều thô sẽ thấp hơn giá thành chế biến. Các DN này cho rằng, đã ký được hợp đồng bán với giá khá cao nên mua để chế biến.

Tổng giám đốc Công ty cổ phần Lafoco (Long An) cảnh báo: do giá điều nhân giảm nên đã có tình trạng khách hàng nước ngoài cố tình kéo dài thời gian giao hàng (không mở L/C như thỏa thuận). Nếu DN nào đó mua giá cao gặp phải tình trạng này dễ dẫn đến thua lỗ. Chỉ đại lý là có lời. Theo Giám đốc Công ty TNHH Nhật Huy, phải thật bình tĩnh trong hoàn cảnh hiện nay, xác định đúng thời vụ và xem xét thông tin thị trường để xử lý chính xác tình hình.

Nếu như nông dân bị giảm thu nhập do giá điều giảm mạnh, doanh nghiệp phải đối phó tình trạng các đại lý trộn điều “chìm” (tốt) với điều “nỗi” (lép, xấu) khi bán và sự khan hiếm về lao động do bị các ngành nghề khác thu hút. Tình trạng này xuất hiện vài năm nay, nhưng ngày càng trầm trọng hơn.

Theo Tổng thư ký Hiệp hội Cây điều VN Nguyễn Văn Lãng, ngành chế biến điều cần phải có cuộc cách tân lần thứ hai. Hơn 10 năm trước các DN thành công khi chuyển từ xuất khẩu điều thô sang xuất khẩu điều nhân nhờ thiết bị và công nghệ. Nhưng điều nhân thực chất cũng mới chỉ là nhân điều thương mại. Giờ đây, cần phải tiếp tục cải tiến để tạo ra giá trị gia tăng trên sản phẩm hạt điều nhân. Nhiệm vụ này xem ra rất khó, nhưng không phải là bất khả thi.

CÔNG PHIÊN