Lênh đênh đời chăn vịt: Trần ai có kẻ muốn nghèo

Nguồn tin: Người Lao Động, 19/03/2009
Ngày cập nhật: 19/3/2009

Họ cứ đi như những cánh chim không biết mỏi, tới chỗ nào thì chỗ đó là quê hương, đồng ruộng là nhà, ngả lưng xuống là giường, vịt là tài sản, radio là bạn. Đôi khi, vì hai chữ mưu sinh mà họ cố nén nỗi buồn tha hương thành những dòng nước mắt Dân gian có câu: “Muốn giàu nuôi cá, muốn khá nuôi heo, muốn nghèo nuôi vịt”. Đó là thông điệp của người đi trước, được đúc kết từ kinh nghiệm bao đời. Dẫu biết vậy, nhưng thời nay có không ít người vẫn cứ dấn thân vào cái vế thứ ba trong câu nói ấy. Đương nhiên, không phải vì họ muốn nghèo.

Nước mắt tha hương

Nắng như đổ lửa xuống cánh đồng Chà Lọt (huyện Thạnh Trị, tỉnh Sóc Trăng) còn thơm mùi rạ mới. Tôi lần theo lối mòn trên bờ ruộng chang chang nắng, hướng có tiếng vịt ăn lúa lẫn trong tiếng radio vẳng xa gần.

“Nằm ngủ không sợ người ta bắt hết vịt sao?”. Nghe tiếng tôi, Lý Ương kéo chiếc nón bo xuống cằm, cái nắng chói chang tạt thẳng vào mặt, nheo nheo mắt nói: “Nằm vậy chứ nghe tiếng vịt kêu là biết liền. Kêu vừa và không đồng thanh thì có người lạ đến, còn đồng loạt kêu thất thanh thì chắc chắn là bị gia súc tấn công hoặc có kẻ trộm. Gần mười năm kinh nghiệm chăn vịt chứ ít đâu!”.

Lý Ương, 43 tuổi, quê ở huyện Ngã Năm, Sóc Trăng, đã chín năm rong ruổi trên đồng cùng lũ vịt. Thỉnh thoảng anh mới ghé qua nhà thăm vợ con được mấy ngày, rồi lại tiếp tục cuộc hành trình vạn dặm từ đồng nọ sang đồng kia, từ tỉnh này sang tỉnh khác. Cho đến lúc không còn đồng để chạy, Lý Ương lùa vịt sang tận những cánh đồng bên Campuchia.

Như gã du mục cô độc giữa đồng, lúc buồn, Lý Ương chỉ có chiếc radio làm bạn. Cũng như bao người nuôi vịt chạy đồng sống đời du mục, họ cứ đi như những cánh chim không biết mỏi, tới chỗ nào thì chỗ đó là quê hương, đồng ruộng là nhà, ngả lưng xuống là giường, vịt là tài sản, radio là bạn. Đôi khi vì hai chữ mưu sinh mà họ cố nén nỗi buồn tha hương thành những dòng nước mắt.

Lý Ương bảo thời gian sống đời chăn vịt đã biến anh thành kẻ giang hồ lì lợm đến chai sạn. Những lần bị chửi mắng khi lỡ để vịt chạy sang đồng người ta ăn lúa, bị người ta thuốc vịt chết, bị đánh, bị cướp... anh không hề rơi một giọt lệ. Vậy mà, những đêm nằm giữa đồng không một tiếng người, hoặc những chiều đi ngang qua xóm nọ, thấy bếp nhà ai lên khói là Lý Ương lại sụt sùi nước mắt vì nhớ vợ, thương con.

Nhiều lúc vợ Lý Ương đòi theo anh chạy đồng để không còn sống trong nỗi nhớ nhung, chia cách. Dù muốn, nhưng Lý Ương vẫn không thể chiều theo ý vợ, cũng vì tương lai của hai đứa con đang đi học.

Anh kể, lúc bước chân vào nghề nuôi vịt chạy đồng, cha anh đã từng ngăn cản, cũng bởi cái lẽ “muốn nghèo nuôi vịt”. Lý Ương chẳng tin, vì nghe người quen nói nuôi vịt chạy đồng khoảng 500 con, một năm kiếm được chừng 30-40 triệu đồng, số tiền mà trong đời Lý Ương chưa bao giờ dám mơ.

“Đúng là mỗi năm tôi cũng kiếm được chừng ấy tiền từ hơn 500 con vịt. Nhưng với bao nhiêu chi phí bỏ ra, từ thuê tàu xe chở chúng sang ăn đồng khác, mua thuốc kháng sinh chích cho chúng để ngừa bệnh... số còn lại chỉ đủ ăn chứ không thể khá lên được. Chưa tính lỡ khi vịt bị bệnh chết hàng loạt là coi như trắng tay, phải vay nợ nuôi lại đến mấy mùa, mới hy vọng trả dứt!” - Lý Ương nói.

Đồng khô đẫm lệ

Đêm. Cánh đồng Lâm Tân (huyện Thạnh Trị, Sóc Trăng) chìm đắm trong bản giao hưởng của dế mèn. Gia đình ông Ngô Văn Ảnh đang yên giấc trong túp lều hiu hiu gió giữa đồng không mông quạnh, bỗng giật mình nghe tiếng quát: “Ông già chăn vịt! Năm ngoái đàn vịt của tôi lạc qua đàn vịt của ông 118 con, chính quyền mới giải quyết ông trả lại 100 con. Còn 18 con giờ ông phải trả lại cho tôi ngay!”.

Ông Ảnh chưng hửng, bởi đây là lần đầu tiên ông cho vịt chạy đồng này. Ông đáp lại hai gã thanh niên lạ mặt đang sặc sụa hơi men: “Chắc mấy chú lầm tôi với ai đó, chứ năm ngoái tôi đâu có ở đồng này!”.

Hai gã nọ sấn tới: “Ông già lẩm cẩm không nhớ thì thôi, giờ đưa cho bọn này 20 trứng vịt nhậu chơi!”. Lấy trứng xong, hai gã bỏ đi. Khoảng 10 phút hơn, chúng kéo thêm gần 20 gã nữa trở lại túp lều của ông Ảnh, ngang nhiên đập phá những gì chúng muốn. Ai ngăn cản thì chúng đánh không nương tay. Chúng bóp cổ ông và quẳng hai người con của ông vào chuồng vịt, làm kinh động cả trời đêm yên tĩnh.

Mặc cho cả nhà ông khóc lóc, van nài, kêu cứu khản giọng, chúng vẫn cứ đập phá như những gã điên. Đập phá đồ đạc xong chưa đã, chúng vào chuồng vịt đập chết 6 con vịt và bắt gần 20 con mang đi. Đêm ấy là 28 Tết vừa qua. Sáng hôm sau, ông Ảnh trình báo vụ việc với nhà chức trách. Công an huyện Thạnh Trị xuống hiện trường xác minh và bắt tạm giam 12 đối tượng là dân tại địa phương.

Chiếc radio luôn là bạn của người chăn vịt

Gặp xin đểu, phải bấm bụng cho

Quê của ông Ảnh cũng ở xã này, cách lều vịt chừng 10 cây số. Ông Ảnh bảo đã 40 năm nuôi vịt chạy đồng, rạc bước khắp 13 tỉnh miền Tây mà có bao giờ gặp tình cảnh vậy đâu, nay về xứ nhà chạy đồng lại bị ức hiếp mới tức.

Ông Ảnh nói: “Làm nghề này bị dân bợm nhậu xin đểu là điều không tránh khỏi. Thường thì chúng đến xin là phải cho, bằng không thì chúng chửi, chúng đập phá, chúng đánh không thương tiếc. Mới năm ngoái thôi, chúng đánh một người nuôi vịt chạy đồng quê ở Đồng Tháp phải nhập viện. Chúng tôi nuôi vịt còn không dám ăn thịt, khi thiếu đồ ăn thì chỉ ăn trứng. Vậy mà, có khi chúng xin 1 con, rồi 2 con và nhiều hơn nữa. Bắt cho con vịt hơi ốm thì chúng chửi, chúng đòi phải bắt con mập, rồi chúng nhảy vào chuồng vịt tự lựa lấy. Xin kiểu ấy có khác nào quân ăn cướp!”.

Tiếng gã nào đó gầm lên bên cạnh lều làm cắt ngang câu chuyện của chúng tôi: “Ông già chăn vịt đâu rồi?”. Vợ ông Ảnh hé nhìn qua chỗ rách trên tấm bạc rồi quay vào nói khẽ: “Lại là mấy thằng say rượu đến xin vịt!”. Gã say vén tấm bạc, thò vô cái mặt đỏ lừ. Thấy tôi lạ, chắc ngại, gã lẳng lặng bỏ đi.

Phùng Duy Nhân