Bảo hiểm nông nghiệp: Chính phủ "bảo hộ" đến bao giờ?

Nguồn tin: Lao Động, 21/03/2009
Ngày cập nhật: 24/3/2009

Mặc dù không phải là vấn đề mới bàn cãi, song đến thời điểm này, bảo hiểm nông nghiệp(BHNN) vẫn khiến nhiều chuyên gia trong ngành phải đau đầu.

Chưa ai tìm ra câu trả lời xác đáng cho vấn đề BH của hơn 70% số dân phụ thuộc vào nông nghiệp đang từng ngày "lĩnh" đủ mọi rủi ro từ thiên tai.

Chưa có cơ chế BHNN thoả đáng

Với gần 90% số hộ nghèo sống ở khu vực nông thôn, 70% số hộ gia đình phụ thuộc vào con trâu, cái cày, thay vì trở thành thị trường "béo bở" của ngành BH, thực tế đau lòng là đến nay BHNN vẫn bị lãng quên. Đến nay chỉ 0,05 - 0,3% lượng cây trồng, vật nuôi tham gia BH.

Lý giải cho điều này, PGS Đào Văn Hùng - Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ QG - cho biết: "Các Cty BH không mặn mà gì với BHNN là điều dễ hiểu, vì rủi ro trong nông nghiệp gây thiệt hại nghiêm trọng, rất khó quản lý. Chi phí BH tăng cao vượt xa mức dự trữ của các Cty BH, hợp đồng phần lớn lại nhỏ lẻ càng đội giá các khoản phí hợp đồng, phí quản lý".

Bài học nhãn tiền Tập đoàn Bảo Việt đã vào cuộc từ rất sớm (1990) với gói sản phẩm BH cây trồng đa hiểm họa (MPCI), thí điểm từ loại cây chịu ít rủi ro nhất như bạch đàn, caosu... "Kết quả" là thay vì kiếm lãi khi thu phí 13 tỉ đồng, Bảo Việt đã phải bỏ ra gần 15 tỉ để bồi thường. Họ thừa nhận từ bỏ gói sản phẩm MPCI vì thua lỗ quá nặng.

Trong khi đó, theo thống kê của Bộ NNPTNT, năm 2008 có 10 cơn bão, 6 trận áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào VN đã gây thiệt hại trên 13.300 tỉ đồng, gần 500.000ha lúa và hoa màu mất trắng... Chỉ riêng đợt giá rét đầu năm 2008 đã làm chết gần 140.000 con trâu, bò, tổn hại hàng trăm nghìn hécta vụ lúa đông xuân...

Thiên tai, dịch bệnh luôn là hiểm họa rình rập đời sống nông dân. Trong điều kiện DN không mấy mặn mà với thị trường BHNN đầy "xương" này, Nhà nước cần có cơ chế hợp lý cho cả nông dân lẫn DN, xem nông dân là đối tượng cần thiết được BH bằng cách hỗ trợ một phần phí BH ban đầu. Để kéo DN vào cuộc, Nhà nước phải có chính sách bù lỗ hay cơ chế hỗ trợ nhất định.

Bắt đầu từ trang trại

Thực tế, tạm giải bài toán BH cho nông dân, Chính phủ luôn có vai trò hỗ trợ đắc lực: Tái cơ cấu các khoản nợ như dãn nợ, khoanh nợ, cho vay mới hoặc cứu trợ hoàn toàn tùy mức độ rủi ro. Chủ tịch tập đoàn đánh giá rủi ro ngành BH Global Agrisk (Mỹ) - TS Jerry Skees - nhận định: "Thay vì hưởng lợi từ các gói BH, nông dân gần như được Chính phủ bảo hộ như một chính sách xã hội. Liệu điều này bền vững không khi chi tiêu cho khoản này ngốn một phần không nhỏ ngân khố, nông dân không thể trông chờ mãi vào những khoản tín dụng nhỏ".

Trong điều kiện nông hộ nhỏ lẻ như hiện nay, với cơ chế hỗ trợ hợp lý và sự vào cuộc của nhiều bộ, ngành, các Cty BH cần thí điểm đối tượng BH có quy mô sản xuất lớn như trang trại, lâm trường... Nghiên cứu gần đây đã tìm ra hình thức BHNN theo chỉ số, tức là mức bồi thường dựa trên chỉ số độc lập, khách quan phản ánh mức độ thiệt hại như mưa, hạn hán, nhiệt độ, mực nước sông... Ngày 18.3, Global Agrisk công bố mô hình thí điểm BH theo chỉ số lũ lụt tại Đồng Tháp. Dựa trên mực nước lũ sớm, nếu vượt quá 270cm ở đập Tân Châu gây ngập lúa, bà con sẽ nhận được khoản BH nhất định theo ký kết.

Dù chưa đưa ra được mốc thời gian cụ thể để hiện thực hóa các sản phẩm này, song nhiều chuyên gia vẫn lạc quan đây là phương pháp phù hợp với các rủi ro về thiên tai, không cần phải chứng thực thiệt hại hay phân loại rủi ro từng cá nhân mua BH, chi phí hoạt động thấp hơn so với BH truyền thống...

Dương Hà