ĐBSCL: Khánh kiệt vì nước mặn xâm nhập

Nguồn tin: Lao Động, 24/03/2009
Ngày cập nhật: 24/3/2009

Dù mùa khô mới bắt đầu, nhưng tại các tỉnh ĐBSCL, nước mặn đã xâm nhập sâu vào đất liền hàng chục kilômét, đe dọa trực tiếp đến hàng chục ngàn hécta lúa đông xuân muộn đang chờ thu hoạch. Hàng ngàn hécta hoa màu có nguy cơ thiếu nước, chết khô. Để giữ ngọt, Ban điều tiết nước liên tỉnh vùng bán đảo Cà Mau tạm thời không cho nước mặn vào vùng ngọt, điều này đã làm cho trên 7.000ha tôm nuôi bị chết do thiếu nước mặn. Tranh chấp mặn - ngọt tại vùng ngọt hóa bán đảo Cà Mau có nguy cơ đẩy người dân đến chỗ khánh kiệt vì nước.

Hệ thống cống dọc QL1A trong chương trình ngọt hóa bán đảo Cà Mau, nay phải thường xuyên mở - đóng để vừa phục vụ nước mặn cho nuôi tôm, vừa giữ ngọt cho người trồng lúa.

Đập chưa ngăn được nước

Vào ngày 10.3, con đập 14/29, ấp 10 xã Khánh Hòa, huyện U Minh, Cà Mau ngăn mặn giữ ngọt cho trên 1.300ha hoa màu của ấp 9 và 10 đã bị người dân đập phá bỏ để dẫn nước mặn từ Kinh 5 Đất Sét (tuyến kinh giáp ranh huyện An Minh, Kiên Giang với U Minh, Cà Mau) vào nuôi tôm. Nước mặn tràn vào làm hàng chục hécta rau màu của người dân bị thiệt hại nặng.

Ông Võ Việt Triều - Phó ban nhân dân ấp 10, xã Khánh Hòa, huyện U Minh - bức xúc: " Đây là vùng ngọt, mỗi năm làm 2 vụ lúa một vụ màu khá trúng. Mấy người ở đầu ngoài kinh 5 Đất Sét muốn nuôi tôm mới phá đập lấy nước mặn vào. Năm nào cũng vậy, đến tháng ba là chúng tôi lo giữ đập, nhưng rồi cũng bị phá". Nước mặn vào làm cho 4ha đất trồng lúa, nuôi cá đồng của ông Nguyễn Việt Thủy, ấp 9 phải đành đợi đến năm sau.

Ông Thủy chua xót: " Tôi đã đầu tư vào đây 7 cây vàng rồi, định mùa này mua cá đồng về nuôi, nhưng ào một cái nước mặn đã tràn vào, làm sao nuôi cá, trồng lúa gì được". Ông Lục Bảy, ấp 10, trồng bầu xanh cả khúc sông - chua chát: " Nước mặn kiểu này, không biết lấy nước đâu mà tưới".

Tâm lý muốn nuôi tôm tại vùng đất này ngày càng một lớn, trong khi phía bên kia kinh 5 Đất Sét, huyện An Minh, Kiên Giang cho phép chuyển đổi mô hình sản xuất một lúa một tôm. Tuy nhiên, theo ông Đỗ Văn Sơ - Chủ tịch UBND huyện U Minh, thì: " Đây là vùng quy hoạch ngọt Bắc Cà Mau. Theo tính toán của Phòng NNPTNT huyện, mỗi năm 1ha cho thu nhập trên 30 triệu đồng, so với nuôi tôm, mô hình 2 lúa một màu bền vững hơn nhiều".

Trong khi đập chưa ngăn được nước thì môt dự báo không vui là khả năng mùa khô năm nay nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất của người dân.

Cần 2.000 tỉ đồng và... lòng dân

Tại Sóc Trăng, hiện nước mặn đã vào sâu một số nơi của huyện Long Phú, Kế Sách, Thạnh Trị đe dọa hơn 40.000 lúa đông xuân muộn của bà con nông dân. Tại vùng ngọt hóa Quản Lộ - Phụng Hiệp qua địa bàn Bạc Liêu, nước mặn từ sông Cái Lớn ảnh hưởng đến trên 7.000ha lúa của người dân.

Trước tình hình này, Ban điều tiết nước liên tỉnh Bạc Liêu - Sóc Trăng - Cà Mau cho đóng các cống lấy nước mặn từ hệ thống cống dọc theo QL1A, để đảm bảo mặn không dâng cao. Tuy nhiên, việc làm này lại đưa đến nghịch lý là trên 7.000ha tôm nuôi tại huyện Giá Rai (Bạc Liêu) bị thiệt hại nặng do thiếu nước mặn.

Để chủ động nguồn nước phục vụ cho tiểu vùng Bắc QL1A thuộc 2 tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng, Bộ NNPTNT đã phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình hệ thống phân ranh mặn - ngọt tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng từ nguồn vốn trái phiếu chính phủ đầu tư cho công trình thủy lợi ĐBSCL giai đoạn 2006 -2010, với kinh phí trên gần 665 tỉ đồng để đắp mới 61 con đập và sửa chữa 2 đập, nhằm đảm bảo sản xuất cho trên 140.000ha của vùng. Tuy nhiên, theo lãnh đạo tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, nhu cầu vốn để hoàn thành hệ thống thủy lợi cho vùng này lên đến 2.000 tỉ đồng.

Trong khi chờ đợi nguồn vốn này, hệ thống thủy lợi tại vùng bán đảo Cà Mau vẫn loanh quanh với mặn - ngọt. Đối với người dân, năm nào tôm thuận lợi thì cho nước mặn vào nuôi. Sự "xâm lấn" từ 5 năm nay đã làm cho trên 60.000ha đất lúa biến thành đất nuôi tôm một cách bất đắc dĩ. Và người trồng lúa và hoa màu mỗi năm bước vào tháng ba lại thấp thỏm vì nước mặn xâm nhập vào đồng đất của họ.

Nhật Hồ