Được mùa, được giá - Nông dân vẫn chưa thể vui

Nguồn tin: Sài Gòn giải phóng, 28/03/2009
Ngày cập nhật: 28/3/2009

Theo Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược PTNT (IPSARD), những năm cuối thập 1990 và 2 năm nay, khi nền kinh tế gặp khó khăn, trong khi những ngành khác bị vỡ kế hoạch thì ngành nông nghiệp lại vượt qua một cách ngoạn mục. Năm 2008, một năm đầy những khó khăn nhưng tăng trưởng GDP nông nghiệp đạt 3,79%, giá trị sản xuất nông nghiệp tăng 5,6%, xuất khẩu nông - lâm - thủy sản vọt lên trên 15 tỷ USD.

3 năm qua, tỷ lệ đầu tư từ ngân sách nhà nước vào ngành nông nghiệp giảm dần, từ 7,2% (năm 2005) xuống 6,8% (năm 2006), rồi 6,7% (năm 2007) và mức tái đầu tư chưa thật sự tương xứng với những gì ngành nông nghiệp tạo ra, nhưng nghịch lý này vẫu không ngăn mức đóng góp vào GDP chung nền kinh tế của nông nghiệp năm 2008 tăng lên 21,99% (so với năm 2007 là 20,3%). Cũng cần lưu ý là đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) vào nông nghiệp 10 năm qua chỉ chiếm 3,8% so với tổng vốn đầu tư, lại chủ yếu tập trung vào lĩnh vực chế biến và mới có khoảng 50% số này đã giải ngân.

Nhưng những con số tích cực và ấn tượng trên lại dẫn đến một thực trạng khác, đáng buồn hơn. Tiến sĩ Đặng Kim Sơn cho rằng, thành công đó chưa thật sự trọn vẹn, vì trong “cuộc chiến” này, nếu cả nước thắng lợi thì bà con nông dân lại là những người bị “thương tích đầy mình” trước những biến động thị trường và độ trễ về giá trong nước so với thế giới. Khi giá nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật và phân bón trên thế giới giảm đồng loạt nhưng giá trong nước vẫn ở mức cao, một thời gian sau mới giảm mà việc giảm giá này chưa tương xứng với mức giảm trên thị trường thế giới.

Chính độ trễ này đã làm cho bà con càng thêm khó khăn. Bà con nông dân phải hy sinh phần lợi nhỏ nhoi từ việc trồng lúa để đảm bảo cho việc kềm chế lạm phát thông qua việc nhà nước chỉ đạo tạm ngưng ký hợp đồng xuất khẩu gạo khi giá trên thị trường thế giới lên ở mức cao, nhằm kềm giá lương thực trong nước. Hậu quả, khi vụ hè thu thu hoạch đại trà, lúa hàng hóa không tiêu thụ được do giá xuất khẩu giảm mạnh, khách hàng nước ngoài từ chỗ tìm mua đã chuyển sang ngoảnh mặt.

Trong khi đó, cũng để kềm lạm phát, người chăn nuôi đứng trước ngưỡng cửa phá sản do Chính phủ giảm thuế xuất nhập khẩu thịt (cả gia súc và gia cầm), doanh nghiệp tranh nhau nhập khẩu thịt (tăng gấp 7 lần so với năm 2007) khiến giá bán trên thị trường xuống dưới ngưỡng giá thành chăn nuôi. Đến cuối năm 2008, sau khi báo chí đồng loạt phản ánh, Bộ Tài chính xem xét sửa đổi tăng thuế.

Nhưng hiện nay, trên 20.000 hộ chăn nuôi bò sữa lại tiếp tục gồng mình gánh chịu phần khó khăn, khi Bộ Tài chính không quyết định tăng thuế nhập khẩu sữa bột nguyên liệu (về hoàn nguyên) như đề xuất của Bộ NNPTNT do lo ngại các công ty kinh doanh sữa thừa dịp tăng giá bán (?).

Là thành phần gánh lấy trách nhiệm đảm bảo an ninh lương thực cho toàn xã hội, trách nhiệm quá nặng nề nhưng quyền lợi (thu nhập được từ trồng lúa) lại quá thấp. Lúa là cây trồng có mức thu nhập thấp, nếu không nói là thấp nhất so với các loại cây khác, nhất là cây công nghiệp và cây ăn trái. Nhà nước làm sao tạo sự cân bằng giữa trách nhiệm và quyền lợi và đặc biệt là hạn chế đến mức thấp nhất những “thương tích” cho bà con, những người luôn chịu thiệt thòi trong suốt thời gian dài vừa qua. Nghịch lý này bao giờ mới được xóa bỏ?

CÔNG PHIÊN