Sàn giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột: Thay đổi hay là chết ?

Nguồn tin: Đài tiếng nói Việt Nam, 02/04/2009
Ngày cập nhật: 3/4/2009

Sau hơn 3 tháng hoạt động, sàn giao dịch nông sản hiện đại nhất Việt Nam mới chỉ thực hiện được 1 phiên giao dịch với khối lượng 30 tấn!

Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột - sàn giao dịch nông sản đầu tiên của cả nước khai trương và đi vào hoạt động từ ngày 11/12/2008. Sau hơn 3 tháng hoạt động, sàn giao dịch nông sản hiện đại nhất Việt Nam này mới chỉ thực hiện được 1 phiên giao dịch với khối lượng 30 tấn. Nông dân, đối tượng chủ yếu mà trung tâm hướng tới thì không mặn mà với hình thức buôn bán mới mẻ này. Gần trăm tỷ đồng tiền xây dựng, hệ thống máy móc thiết bị và nguồn nhân lực của Trung tâm đang bị lãng phí.

Khai trương rầm rộ

Khai trương và đi vào hoạt động vào ngày 11/12, ngay trong những ngày sôi động nhất của Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột 2008, Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột khi ấy là một điểm nhấn quan trọng của lễ hội. Lễ khai trương được tổ chức trang trọng với sự có mặt của một số thành viên Chính phủ và lãnh đạo nhiều bộ ngành.

Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột được thành lập với mục đích tạo ra một kênh lưu thông mới đối với doanh nghiệp đặc biệt là đối với nông dân; giúp doanh nghiệp và nông dân tiếp cận một hình thức giao dịch thương mại điện tử với phương thức đấu giá khớp lệnh. Lợi ích của các tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch tại đây đó là tính công khai, minh bạch và giá cả cạnh tranh.

“Thành công với mặt hàng cà phê sẽ được tiếp tục nghiên cứu để tổ chức giao dịch các mặt hàng nông sản khác có khối lượng lớn ở vùng Tây Nguyên như hạt điều, cao su, hồ tiêu. Do vậy sàn giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột là mũi đột phá của thương mại nông - lâm - thuỷ sản của cả nước. Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột hoạt động có hiệu quả sẽ tạo một thị trường tập trung, ổn định có định hướng cho người sản xuất, tránh được tình trạng bất ổn trong mua bán, tạo một mô hình giao dịch hiện đại đối với khu vực và thế giới”- Ông Lương Lê Phương, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khi ấy đã kỳ vọng.

Thực chẳng như mơ

Tuy nhiên, những kỳ vọng này đã không thành hiện thực. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, Trung tâm mới thu hút được 15 thành viên là nông dân, thực hiện thành công 1 phiên giao dịch với khối lượng 30 tấn.

Một nguyên nhân khiến Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột chưa thu hút được nông dân tham gia là do người nông dân chưa hiểu về hình thức buôn bán mới mẻ này. Trước khi khai trương, Trung tâm mới chỉ kịp tổ chức 1 buổi hội thảo giới thiệu về quy trình giao dịch với sự tham gia của gần 200 nông dân. Từ đó đến nay, trung tâm chưa có thêm động thái nào trong việc giới thiệu quảng bá hình ảnh của mình.

“Trình độ hiểu biết của nông dân đối với sàn giao dịch cà phê này còn rất là mơ hồ. Tôi thấy có một trở ngại, đối với những người cần tiền ngay họ bán từng ít một thì lại không hợp với sàn giao dịch cà phê này. Việc đăng ký làm thành viên cũng chưa thuận lợi vì đa số nông dân chỉ có 1-2 tấn thì rất khó để trở thành thành viên” - Anh Nghiêm Đình Đức, nông dân xã Hoà Hiệp, huyện Chư Quynh, tỉnh Đắc Lắc nhận xét.

Nguyên nhân lớn hơn khiến Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột không thu hút được nông dân, đó là những tiêu chuẩn để trở thành thành viên còn quá khắt khe. Họ phải chứng minh được mình có từ 3 hécta cà phê trở lên. Nếu không họ phải có tối thiểu 5 tấn cà phê nhân.

Thay đổi hay là chết

Thêm vào đó, khi đã trở thành thành viên và tham gia giao dịch, nông dân còn phải tuân thủ những quy định về ký gửi, chịu các khoản phí về kho bãi, vận chuyển và tham khảo cách thức giao dịch. Để hoàn thành các quy trình và bán được cà phê, người nông dân tốn khá nhiều thời gian.

Ông Nguyễn Tuấn Hà, Giám đốc Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột thừa nhận: “Người dân ở xa địa bàn của Trung tâm thì việc vận chuyển hàng hoá lên rất là khó khăn. Do đó chúng tôi cũng khuyến cáo rằng người nông dân nên hình thành các tổ, nhóm tại các khu phố của mình hoặc là tại thôn xóm của mình để mà tiết kiệm được chi phí”.

Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột là phương thức giao dịch phù hợp yêu cầu phát triển bền vững của ngành cà phê nói riêng và một nền nông nghiệp hiện đại nói chung. Tuy nhiên, sự đóng băng quá lâu ở Trung tâm giao dịch này có thể biến thương hiệu mới mẻ này thành một thương hiệu “chết”. Đã đến lúc không thể chỉ trông chờ người nông thay đổi cho phù hợp với phương thức giao dịch mới, mà chính Trung tâm cũng phải có những thay đổi thích hợp.

Ông Võ Thanh Châu, phó Giám đốc Trung Tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột, cho biết: “Tham gia giao dịch tại trung tâm thì phải tuân thủ nguyên tắc phải là thành viên và đã là thành viên thì phải có điều kiện của thành viên. Nếu điều kiện phải có 5 tấn hàng mới trở thành thành viên quá cao so với mặt bằng sản lượng chung của các nông hộ, hay điều kiện phải có diện tích 3 ha là quá nhiều thì chúng tôi có sẽ có những điều chỉnh cho phù hợp”

Giao dịch nông sản trên sàn là hình thức rất mới ở Đắc Lắc, trong khi ngành cà phê của tỉnh có những đặc thù rất riêng. Áp dụng cứng nhắc bất kỳ một mô hình giao dịch sẵn có nào cũng đều khó thành công. Nếu không có những điều chỉnh hợp lý, sàn giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột sẽ khó mà “sống” được./.

Minh Châu