Lúa IR50404: Nông dân chỉ nghe thương lái

Nguồn tin: Người Lao động, 23/05/20092
Ngày cập nhật: 24/5/2009

Bộ NN-PTNT khuyến cáo bỏ lúa IR50404 để trồng các giống chất lượng cao nhưng phần nhiều nông dân ĐBSCL không nghe vì lúa chất lượng cao tiêu thụ chậm, lại thiếu giống, trong khi thương lái vẫn chịu mua IR50404

Những vấn đề trên được đặt ra tại hội thảo nông nghiệp do Bộ NN-PTNT tổ chức ở TPHCM vào hôm qua (22-5), cũng như ghi nhận thực tế của phóng viên Báo Người Lao Động tại ĐBSCL cùng ngày.

Có nơi IR50404 chiếm đến 73% diện tích

Theo hội thảo, đến thời điểm này, ĐBSCL đã xuống giống lúa vụ hè thu được 1,055 triệu ha. Trong đó, diện tích xuống giống sớm là 120.000 ha, đến nay đã có 50.000 ha đã thu hoạch.

Giá lúa hiện nay đang giảm khá mạnh. Giữa tháng 5, lúa IR50404 từ khoảng 4.000 đồng/kg nay còn 3.400 đồng/kg, lúa thường từ 4.400 đồng/kg nay còn 3.900 đồng/kg, lúa chất lượng cao từ 4.500 đồng/kg - 5.000 đồng/kg nay còn hơn 4.000 đồng/kg. Nguyên nhân là do nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo giảm lượng mua vào hoặc ngưng mua, các nước nhập khẩu gạo cắt giảm lượng gạo nhập khẩu khiến giá gạo thế giới giảm mạnh.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt, tỉ lệ giống lúa IR50404 trên toàn vùng ĐBSCL ước khoảng 18,04% (210.000 ha) diện tích đã xuống giống trong vụ hè thu, cao hơn 3% so với chỉ đạo của Bộ NN-PTNT (15%). Nhưng theo các tỉnh, thực tế con số này còn lớn hơn khá nhiều. Những nơi nông dân đã xuống giống IR50404 trên diện tích lớn như huyện Đức Huệ (Long An) 50%; huyện Cái Bè, huyện Cai Lậy (Tiền Giang) trên 40%; quận Ô Môn (TP Cần Thơ) 73%.

Theo ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Sở NN - PTNT tỉnh Đồng Tháp, nông dân được khuyến khích trồng lúa chất lượng cao để thay cho IR50404 nhưng trên thực tế sức mua các loại lúa chất lượng cao vẫn còn chậm, giá bán lại chênh lệch không nhiều so với IR50404, nông dân sản xuất theo nhu cầu thị trường hễ vụ trước giống lúa nào bán được là vụ tiếp theo họ lại trồng giống đó. Ông Phạm Văn Dư, Cục phó Cục Trồng trọt, cho rằng dù cơ quan chức năng khuyến cáo không trồng lúa chất lượng kém nhưng nông dân bỏ ngoài tai. Vậy mà, khi thương lái bảo cứ trồng lúa IR50404, thương lái sẽ mua, thế là nông dân đua nhau trồng.

Thiếu giống lúa mới

Trong khi đó, tại tỉnh An Giang, một địa phương có diện tích đất trồng lúa lớn ở ĐBSCL, nông dân tỉnh này vẫn còn chuộng lúa IR50404. Ông Trần Thanh Oai, nông dân xã Cần Đăng, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang, nói: “Tôi đã thử trồng một số giống mới nhưng vẫn thích IR50404 vì kháng rầy nâu tốt. Cho nên, tôi không bỏ IR50404 mà chỉ giảm bớt diện tích để dành trồng lúa chất lượng cao”. Ông Nguyễn Duy Thanh, ở thị trấn Mỹ Luông, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, cũng “mê tít” giống IR50404. “Vụ này tôi trồng 5 công giống IR50404” - ông Thanh cho biết. Ông Nguyễn Văn Đon, ở thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang, thì chọn IR50404 vì năng suất cao, năm nào lúa của ông cũng đạt gần 8 tấn/ha, cao hơn các loại lúa chất lượng cao khác khoảng 1 - 1,5 tấn/ha, trong khi giá bán chẳng thấp hơn là mấy nên trồng IR50404 vẫn lợi hơn.

Một lý do quan trọng nữa khiến nông dân vẫn tiếp tục trồng lúa IR50404 là vì thiếu giống lúa mới. Tại hội thảo, Cục Trồng trọt thừa nhận những năm qua, ngành nông nghiệp VN mất cân đối về cơ cấu giống lúa. Một số giống bị loại nhưng đến nay vẫn chưa có giống mới thay thế. Những cơ sở sản xuất giống ở các địa phương và hệ thống chứng nhận giống chất lượng đều yếu kém. Thực trạng đó cũng đang diễn ra tại tỉnh An Giang. Mỗi năm, Trung tâm Nghiên cứu và Sản xuất giống cây trồng tỉnh này chỉ sản xuất, cung ứng được khoảng 8.000 tấn lúa giống các loại cho thị trường, năm 2009 sẽ là 10.000 tấn nhưng chừng ấy chưa thấm vào đâu so với nhu cầu. “Tỉnh An Giang có trên 220 cơ sở, tổ hợp lai tạo sản xuất giống lúa nhưng không đủ khả năng cung ứng cho địa phương” - ông Nguyễn Văn Thạnh, Giám đốc Sở NN - PTNT tỉnh An Giang, cho biết.

Tràn lan vật tư nông nghiệp dỏm

Theo Cục Trồng trọt, qua kiểm tra tại tỉnh Sóc Trăng, cơ quan chức năng phát hiện phân bón kém chất lượng chiếm đến 45%. Đại diện Sở NN-PTNT tỉnh Long An cho biết thanh tra của sở đã kiểm tra 28 mẫu phân bón trên địa bàn tỉnh, có đến 15 mẫu không đạt yêu cầu. Tại tỉnh Hậu Giang, kết quả kiểm tra trên 80 cửa hàng cho thấy phần lớn có bán phân bón lá kém chất lượng. Con số này tại tỉnh Bến Tre là 10 mẫu. Còn ở tỉnh Cà Mau, thời gian qua đã xảy ra nhiều trường hợp mua bán giống giả, nhái bao bì của những thương hiệu nổi tiếng để lừa nông dân. Tại Vĩnh Long, từ đầu năm đến nay đã phát hiện 9 vụ kinh doanh phân bón kém chất lượng.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Bùi Bá Bổng chỉ đạo sở NN-PTNT các địa phương tăng cường công tác kiểm soát, kiểm tra giá cả vật tư nông nghiệp, chất lượng phân bón, thuốc trừ sâu. Nơi nào vi phạm, phải kiên quyết xử lý nghiêm._N.Hải

TS Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL: Do cơ chế...!

Từ sau vụ đông xuân 2008 - 2009, ngành nông nghiệp đã khuyến cáo bà con nông dân về cơ cấu giống lúa, ước phân định tỉ lệ từ giống lúa thơm đặc sản, loại chất lượng cao, loại có gạo phẩm cấp trung bình thấp... Hằng tháng, Bộ NN-PTNT đều tổ chức họp giao ban để chỉ đạo sản xuất lúa ở các tỉnh vùng ĐBSCL, nhiều giống lúa mới chất lượng cao được đưa ra... nhưng quyền quyết định lại là của... nông dân!

Vụ hè thu năm nay, giống lúa chất lượng thấp còn trồng với tỉ lệ khá cao, việc đó không thể trách các ban, ngành có liên quan và nông dân mà do cơ chế, cung cách làm ăn chưa được tốt từ khâu nắm thông tin, dự báo thị trường lúa gạo trong và ngoài nước còn quá yếu kém. Muốn làm ăn căn cơ, cần thực hiện tốt mối liên kết “bốn nhà”; hợp tác trong sản xuất; tạo cánh đồng chuyên canh để có khối lượng sản phẩm lớn, đồng đều; các doanh nghiệp cần có hợp đồng đặt hàng theo chủng loại, số lượng, giá cả để nông dân yên tâm sản xuất cung ứng theo yêu cầu, tránh việc cứ sản xuất mà chưa biết ai sẽ mua, giá bao nhiêu, loại giống lúa gì sẽ giúp được mùa được giá...

Nguyễn Hải - Quốc Dũng