Máy gặt đập liên hợp ở ĐBSCL: Da nội, hồn ngoại

Nguồn tin: Sài Gòn tiếp thị, 14/09/2009
Ngày cập nhật: 16/9/2009

Nếu có các nhà sản xuất động cơ, linh kiện chính, khả năng hạ giá thành sản xuất của máy nông nghiệp trong nước có thể giảm gần 50%. Mơ ước của các nhà sản xuất tự chế là vậy, nhưng trước mắt khó thành hiện thực khi các cụm công nghiệp ở đồng bằng thiếu vắng các dự án sản xuất, chế tạo linh kiện máy nông nghiệp.

Có tiếng trong nghề sản xuất máy gặt đập liên hợp (GĐLH) ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là cơ sở Tư Sang (xã Hậu Thành, huyện Cái Bè, Tiền Giang). Dù tuyên bố là máy sản xuất tại Việt Nam, ông Nguyễn Văn Lang (Tư Sang), chủ cơ sở, ngậm ngùi thừa nhận: “Tui chỉ làm được phần vỏ máy và những bộ phận không quan trọng, còn động cơ, hộp số và xích xe đều là hàng nhập”.

Hiệu máy Việt, ruột ngoại

Ông Tư Sang kể, năm 1997 cơ sở của ông bắt đầu sản xuất máy GĐLH. Hầu hết những chi tiết như thân máy, vỏ máy, dao cắt, bộ phận suốt lúa... ông tự mày mò chế tạo. Riêng ba bộ phận chính để chiếc máy hoạt động là động cơ, hộp số, bánh xích, ông đã đi khắp các xí nghiệp cơ khí, công ty chế tạo máy ở trong Nam, ngoài Bắc tìm mua nhưng không có, đặt hàng cũng không ai nhận làm vì số lượng phải lớn. “Tui là cơ sở sản xuất nhỏ, tự mày mò thiết kế, lắp ráp thủ công là chính, mỗi năm cho ra lò chừng 40 – 50 chiếc máy GĐLH là hết sức, làm sao dám đặt hàng cho nhà máy sản xuất hàng loạt”, ông Tư Sang bức xúc nói. Không mua được phụ tùng Việt Nam sản xuất, ông Tư Sang phải chạy ra chợ trời mua động cơ của Nhật, bánh xích và hộp số của Trung Quốc đã qua sử dụng để lắp ráp hoàn chỉnh máy. Theo tính toán của ông Sang, để vận hành được chiếc máy GĐLH có năng suất cắt 3 ha/ngày, cần lắp động cơ công suất 50 – 60 mã lực. Hiện tại, một động cơ đã qua sử dụng của Nhật có giá trên 50 triệu đồng, bộ hộp số của Nhật giá 11 triệu đồng, cặp xích bằng nhựa giá 14 triệu đồng. Hàng Trung Quốc tuy rẻ hơn hàng Nhật 30 – 50%, nhưng chất lượng sử dụng không bằng. “Nếu nhà nông nào không chịu xài linh kiện đã qua sử dụng, tui sẵn sàng mua đồ mới về lắp ráp cho họ, dĩ nhiên là giá thành chiếc máy GĐLH sẽ cao hơn”, ông Tư Sang cho biết.

Tương tự như ông Tư Sang, ông Phạm Hoàng Thắng, giám đốc doanh nghiệp sản xuất máy GĐLH ở Thốt Nốt, Cần Thơ cũng phải ra chợ trời mua động cơ, bánh xích và hộp số về ráp máy. Ông Thắng than phiền: “Việt Nam có cả một ngành công nghiệp cơ khí chế tạo máy, nhưng tôi gõ cửa khắp nơi mà chẳng có nhà máy, xí nghiệp nào có động cơ trên 20 mã lực để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Máy móc, linh kiện mua ở chợ trời nên không phải lúc nào cũng mua được loại vừa ý, lại hư hỏng liên miên”. Theo ông Thắng, hiện nay giá một chiếc máy GĐLH từ 180 – 220 triệu đồng, nếu các bộ phận bánh xích, động cơ, hộp số là hàng nội địa, chắc chắn giá máy sẽ giảm được gần 50%.

Vì lẽ đó, các cơ sở sản xuất máy GĐLH ở đồng bằng khá mừng khi hai năm trước, một doanh nghiệp chuyên ngành nhựa ở TP.HCM tuyên bố sẽ sản xuất bộ bánh xích bằng nhựa tổng hợp chuyên dùng. “Chờ dài cổ mà chẳng thấy sản phẩm này ra đời, đành tiếp tục ra chợ trời mua hàng Trung Quốc về xài”, ông Thắng nói.

Lỗi của ngành công nghiệp

Với gần năm triệu hécta đất canh tác lúa mỗi năm, hiện nay nhu cầu cơ giới hoá ở ĐBSCL rất lớn, nhất là trong tình trạng thiếu trầm trọng nguồn nhân công phục vụ nông nghiệp. Theo tiến sĩ Lê Văn Bảnh, viện trưởng viện Nghiên cứu lúa ĐBSCL, hiện nay 13 tỉnh ĐBSCL đang có khoảng 3.000 máy GĐLH và 3.400 máy cắt xếp dãy, trong khi nhu cầu cần đến 15.000 máy GĐLH, 15.000 máy gặt xếp dãy và khoảng 18.000 máy cày, máy kéo các loại. Những con số này cho thấy, ngành công nghiệp sản xuất và kinh doanh máy GĐLH, máy cắt xếp dãy, máy kéo nông nghiệp có tiềm năng rất lớn, song hành với ngành này là các nhà máy, xí nghiệp chế tạo linh kiện, phụ tùng. Thế nhưng, ở những tỉnh được xem là vựa lúa của ĐBSCL như Long An, Tiền Giang, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, các cửa hàng trưng bày, giới thiệu máy nông nghiệp đều bày bán máy cày, máy xới do Trung Quốc sản xuất hoặc hàng đã qua sử dụng của các nhãn hiệu nổi tiếng của Nhật như Kubota, Yanmar. Ngay như chiếc máy suốt lúa đang được nông dân các tỉnh ĐBSCL sử dụng phổ biến, động cơ chính là máy nổ D 12, D 28 do Trung Quốc sản xuất, các cơ sở cơ khí ở miền Tây chỉ chế được phần vỏ máy và guồng tuốt hạt.

“Tôi không hiểu vì lý do gì mà lâu nay ngành công nghiệp nước ta lại bỏ ngỏ thị trường này để cho máy Trung Quốc, máy Nhật độc chiếm. Theo tôi, đây là lỗi của ngành công nghiệp chế tạo máy chứ không thể đổ lỗi cho ngành cơ khí nông nghiệp hoặc nông dân. Rõ ràng, nhà nông đồng bằng sông Cửu Long rất cần máy móc phục vụ nông nghiệp nhưng các nhà máy, xí nghiệp trong nước không đáp ứng được, nên họ phải mua máy nghĩa địa hoặc máy mới của Nhật, Trung Quốc về xài”, ông Bảnh bức xúc nói.

Trong khi đó những chủ cơ sở sản xuất máy nông nghiệp ở ĐBSCL cho biết, dù chiếc máy GĐLH, máy suốt, máy gặt xếp dãy do họ sản xuất khá hoàn chỉnh, nhưng nhược điểm là hay hư hỏng do linh kiện chắp vá, không đồng bộ, mỗi lần hư tìm được phụ tùng thay thế rất khó khăn. “Nếu có những nhà máy chuyên chế tạo các linh kiện đồng bộ để lắp ráp hoàn chỉnh máy nông nghiệp chất lượng cao, thì máy nông nghiệp sản xuất trong nước chắc sẽ không thua máy Trung Quốc. Tôi nghĩ, ngành công nghiệp nước ta đã có những liên doanh lắp ráp được xe hơi, vậy tại sao không có liên doanh sản xuất máy nông nghiệp?”, ông Phạm Hoàng Thắng bày tỏ. Trong các khu, cụm công nghiệp đang mọc như nấm sau mưa ở các tỉnh ĐBSCL với hàng ngàn dự án đầu tư, trong đó có nhiều dự án lớn như xây nhà máy đóng tàu biển, nhà máy lọc hoá dầu… lại thấy vắng bóng nhà máy sản xuất máy nông nghiệp.

Hùng Anh