TP.HCM: Nông nghiệp tại vùng đô thị - Đi tìm lợi thế cạnh tranh

Nguồn tin: Tuổi Trẻ, 30/09/2009
Ngày cập nhật: 2/10/2009

Rất nhiều nông dân tại các vùng ven của TP.HCM qua thực tế đã cho thấy không cần nhiều đất nhưng nếu chọn đúng sản phẩm mà thị trường cần, phát huy được lợi thế riêng thì làm nông nghiệp vẫn có thể làm giàu.

Những mô hình được các chuyên gia khẳng định đến thời điểm này tương đối thành công tại TP.HCM như: sản xuất rau an toàn, trồng hoa - cây cảnh, trồng rau mầm, nuôi cá kiểng...

Từ chuyện trồng rau mầm

Ông Quách Vĩnh Tấn (phường An Lạc, quận Bình Tân) là một trong những người tiên phong trồng rau mầm tại TP.HCM. Từ năm 2005 ông đã mày mò đọc sách và thí nghiệm trồng rau mầm ngay tại nhà.

Khi đã nắm vững kỹ thuật, ông Tấn tận dụng căn phòng còn trống rộng 20m2, với số vốn 10 triệu đồng để mua 15 khung kệ sắt, khay xốp và hạt giống.

Những ngày đầu do chưa có thị trường, người dân còn lạ lẫm với rau mầm nên ông Tấn phải tự tay đem sản phẩm bán cho các nhà hàng, chợ đầu mối và các chợ nhỏ. Khi người tiêu dùng đã bắt đầu chấp nhận thì hàng làm ra tới đâu được tiêu thụ hết tới đó. Ông Tấn cho hay với mức giá bán 25.000 đồng/kg, mỗi ngày lãi khoảng 500.000 đồng sau khi trừ chi phí mua hạt giống, khấu hao thiết bị và tiền lương cho công nhân.

Cũng bắt đầu với 20m2 trồng rau mầm cách đây ba năm, đến nay anh Nguyễn Phước Tân (quận Bình Tân) đã mở được Công ty TNHH Mầm Xanh chuyên trồng và cung cấp rau mầm cho các siêu thị tại TP.HCM. Mỗi ngày Công ty Mầm Xanh cung cấp cho các siêu thị Co-op Mart, Big C, Maximark 100 - 120kg rau mầm với giá khoảng 37.000 đồng/kg.

Anh Tân cho hay rau mầm không bảo quản được lâu, khi canh tác không được sử dụng bất cứ hóa chất nào. Do đó, các siêu thị ưu tiên chọn mua ở những cơ sở tại TP.HCM để dễ kiểm tra, kiểm soát chất lượng và thời gian vận chuyển ngắn. Đó chính là lợi thế của Công ty Mầm Xanh so với các cơ sở ở các địa phương khác.

Tại những vùng ngoại thành, nơi đất đai rộng hơn, nhiều người dân đã mạnh dạn chuyển từ cây trồng truyền thống sang những loại sinh vật cảnh có giá trị cao. Trong vòng chưa đầy 10 năm, ông Phạm Anh Dũng (thị trấn Củ Chi) đã chuyển đổi toàn bộ 8.000m2 đất nông nghiệp truyền thống sang trồng cây cảnh, trong đó có 2.000m2 đất trồng lan.

Với đầu tư ban đầu khoảng 300 triệu đồng cho vườn lan 2.000m2, đến nay mỗi năm ông Dũng thu được gần 200 triệu tiền bán lan cắt cành, bán cây giống, cây có hoa cho người dân và thương lái.

Nghệ nhân Trần Văn Bạch, chủ vườn lan Gia Huy (quận Bình Tân), cho biết trồng lan đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu lớn (khoảng 2 tỉ đồng/ha) nhưng thu nhập khá cao. “Nếu chăm sóc tốt thì từ năm thứ ba trở đi có thể cho thu nhập 800 triệu đồng/ha/năm” - ông Bạch khẳng định.

Tận dụng lợi thế công nghệ cao

Theo ông Trương Hoàng - phó Ban chỉ đạo nông nghiệp - nông thôn TP.HCM, gần 80% hộ gia đình tại TP.HCM sử dụng ít nhất một sản phẩm sinh vật cảnh. Đối với sản phẩm rau và thực phẩm tươi sống, thành phố chỉ cung cấp được 20 - 30%, còn lại phải nhập từ nơi khác. Đây chính là một thị trường rất lớn mà ngành nông nghiệp cần khai thác.

Thời gian qua tại TP.HCM đã xuất hiện nhiều mô hình nông nghiệp đô thị thành công có hiệu quả gấp 10 - 20 lần, thậm chí cả trăm lần so với làm nông nghiệp truyền thống.

Tuy nhiên theo ông Trương Hoàng, các mô hình này chủ yếu vẫn còn ở quy mô nhỏ lẻ và tự phát. Phần lớn các mô hình này mới chỉ tận dụng được lợi thế gần thị trường tiêu thụ nhưng vẫn chưa phát huy hết thế mạnh của một trung tâm khoa học công nghệ cao của cả nước.

Theo chuyên gia Nguyễn Đức Thịnh (Viện Chính sách phát triển nông nghiệp nông thôn), không có một mô hình nông nghiệp đô thị cố định cho tất cả các thành phố. Đối với một thành phố không nhất thiết chỉ có một mô hình nông nghiệp đô thị, vì vậy TP.HCM cần tận dụng đặc điểm riêng của mình để phát triển nông nghiệp đô thị.

Đồng tình quan điểm này, ông Trương Hoàng cho biết nông nghiệp TP.HCM không thể tạo ra lợi thế bằng đầu tư theo chiều rộng, mở rộng diện tích và lấy công làm lời. Nông nghiệp TP.HCM phải dựa vào nền tảng chất xám với công nghệ cao để tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng việc chuyển biến mạnh mẽ về cơ cấu cây trồng vật nuôi, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ cao trong sản xuất để tạo giá trị sản xuất nông nghiệp trên một đơn vị diện tích đạt mức cao.

“Cần đẩy mạnh cung cấp thông tin quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025; tiến hành quy hoạch và khoanh vùng, xác định ngay diện tích sản xuất các loại giống, đồng thời triển khai kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật” - ông Trương Hoàng nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Đức Thịnh (Viện Chính sách phát triển nông nghiệp nông thôn): "Muốn người dân đầu tư phát triển nông nghiệp đô thị, điều quan trọng nhất là quy hoạch đất đai, tổ chức lại không gian và chức năng của đô thị"

Hôm 30-9, tại trụ sở UBND huyện Bình Chánh, Ban chỉ đạo nông nghiệp - nông thôn TP.HCM, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, UBND huyện Bình Chánh và báo Tuổi Trẻ tổ chức hội thảo “Nông nghiệp đô thị - thực trạng, tương lai và giải pháp”.

TRẦN MẠNH - LÊ SƠN