Xuất khẩu nông lâm thủy sản phải vượt rào

Nguồn tin: Kinh tế Sài Gòn, 07/01/2010
Ngày cập nhật: 11/1/2010

Ngày 31-3 tới đây, Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM sẽ xuất bản cuốn “Cẩm nang rào cản thương mại đối với hàng nông lâm thủy sản xuất khẩu của Việt Nam” dưới dạng hỏi - đáp để các doanh nghiệp tham khảo, bởi theo hội đồng biên soạn, thời gian tới, sẽ có rất nhiều rào cản phi thuế quan mà ngành nông lâm thủy sản phải vượt qua. TBKTSG Online đã ghi lại ý kiến của hội đồng biên soạn xung quanh vấn đề này.

Rào cản ngày càng nhiều

Tiến sĩ Trần Du Lịch, Phó chủ nhiệm Chương trình đổi mới cơ chế quản lý nhà nước, cho rằng năm 2010, ngành xuất khẩu nông lâm thủy sản phải đối diện với rất nhiều rào cản phi thuế quan mà các nước nhập khẩu sản phẩm của Việt Nam sẽ dựng lên và xem đó như là một hình thức bảo hộ đối với ngành sản xuất nông nghiệp trong nước.

Do nhiều nguyên nhân khác nhau, mà cụ thể là do trình độ phát triển kinh tế - xã hội không đồng đều mà các biện pháp bảo hộ bằng thuế quan và phi thuế ra đời nhằm bảo hộ nền sản xuất nội địa. Vì mức độ cần thiết cũng như lý do sâu xa dẫn đến việc bảo hộ sản xuất nội địa của từng nước cũng khác nhau, đối tượng cần bảo hộ cũng khác nhau, khiến cho hàng rào phi thuế càng trở nên đa dạng.

Cơ hội để nâng cao chất lượng sản phẩm

Giáo sư tiến sĩ Võ Thanh Thu, Đại học Kinh tế TPHCM, cho biết hiện chỉ có khoảng 50% sản phẩm nông lâm thủy sản của Việt Nam đạt chỉ tiêu quốc tế - một con số còn quá ít với một nước có tỷ lệ xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản đứng hàng đầu thế giới như Việt Nam. Hiện tại, một số mặt hàng phải nhập khẩu nguồn nguyên liệu của nước ngoài như gỗ (hơn 70%), thủy sản (20%), hạt điều nhân (10%) để chế biến lại trước khi xuất khẩu. Nếu nguồn nguyên liệu này tốt, có nguồn gốc rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn với hàng rào kỹ thuật đang có xu hướng tăng như hiện nay. Đáng tiếc là Việt Nam vẫn chưa có những quy định tiêu chuẩn kỹ thuật để kiểm soát chất lượng của nguồn nguyên liệu nhập khẩu.

Tuy nhiên, ông Thu cho rằng khi các nước dựng lên những rào cản kỹ thuật thì đó cũng là cơ hội tốt để các doanh nghiệp trong nước nâng cao chất lượng sản phẩm, ngày càng phù hợp với tiêu chuẩn chung của thế giới như GlobalGAP (tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt), HACCP (hệ thống quản lý chất lượng dựa trên cơ sở phân tích các mối nguy và kiểm soát điểm giới hạn), ISO 9000 (hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế).

Mời doanh nghiệp bạn tham gia

Tiến sĩ Ngô Thị Ngọc Huyền, Đại học Kinh tế TPHCM, cho rằng mỗi nước khác nhau có những rào cản khác nhau với những tiêu chuẩn khác nhau đối với những mặt hàng nông lâm thủy sản nhập khẩu vào nước họ. Hiện tại, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa có kinh nghiệm trong việc đối phó với những rào cản phi thuế quan và có nhiều doanh nghiệp vẫn còn làm ăn theo kiểu “ăn xổi ở thì” nên khi gặp những rào cản phi thuế quan thì lúng túng không biết phải xử lý thế nào. "Cách nhanh nhất và hiệu quả nhất để giúp các doanh nghiệp xuất khẩu vượt được những rào cản này là mời những doanh nghiệp nhập khẩu tại các nước đó tư vấn giúp mình", bà Huyền nói.

Doanh nghiệp cần chủ động

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho rằng rào cản thương mại trong buôn bán quốc tế là điều không thể tránh khỏi. Vấn đề là mức độ ảnh hưởng của những rào cản này đối với các mặt hàng xuất khẩu của từng ngành hàng mà thôi. Để không bị các nước kiện bán phá giá thì các doanh nghiệp phải đa dạng mặt hàng, tích cực tìm kiếm thị trường mới, chế biến sản phẩm theo giá trị gia tăng. "Việt Nam vẫn chưa được công nhận là nền kinh tế thị trường nên dễ bị các nước có nền kinh tế thị trường trong Tổ chức Thương mại Thế giới kiện bán phá giá. Vì vậy, các doanh nghiệp cần chuẩn bị tinh thần để đối phó kịp thời nếu bị kiện", ông Hòe nói.

Đại diện của Hiệp hội Rau quả, Hiệp hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TPHCM trong ban soạn thảo đều có cùng ý kiến cho rằng những rào cản phi thuế quan ngày càng nhiều và luôn thay đổi từng theo từng thời kỳ. Những rào cản này không chỉ liên quan đến 1 doanh nghiệp mà cả hệ thống từ khâu nguyên liệu đến thành phẩm.

Theo ban biên soạn, hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật và hệ thống luật của Việt Nam còn chưa hoàn chỉnh và chồng chéo cũng như chưa phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế với các nước dựng lên rào cản phi thuế quan. Chính vì vậy, trong cuốn "Cẩm nang rào cản thương mại đối với hàng nông lâm thủy sản xuất khẩu của Việt Nam", ban biên soạn đã đưa ra những câu hỏi và câu trả lời một cách cụ thể nhất, phù hợp với từng ngành hàng khác nhau; đồng thời trích dẫn những kinh nghiệm giải quyết tranh chấp khi gặp rào cản thương mại của các nước khác để doanh nghiệp trong nước tham khảo.

Tự Phong