Niên vụ mía đường 2007-2008: Nhà máy dè dặt, nông dân thấp thỏm

Nguồn tin: CT, 3/10/2007
Ngày cập nhật: 5/10/2007

Như thông lệ hàng năm, những ngày đầu tháng 10, ghe thu mua mía từ các nơi lại đổ về vùng mía chín sớm thị xã Ngã Bảy và huyện Phụng Hiệp (Hậu Giang). Giá mía vì thế cũng nhích lên chút ít so với hồi đầu vụ. Giá mía tăng, nhưng giá đường lại có chiều hướng giảm đã làm cho nhà nông lẫn nhà máy đường đều cảm thấy bất an trước niên vụ mía đường này.

NÔNG DÂN TRỒNG GIỐNG MÍA CŨ, NHÀ MÁY ĐƯỜNG LO LẮNG

Ghe thương lái các nơi đến mua mía tại Hậu Giang. Ảnh: P.K

Ở niên vụ mía trước, càng về cuối vụ giá mía càng sụt giảm và khó tiêu thụ, mía trổ cờ giảm chữ đường làm cho nhiều nông hộ phải điêu đứng vì lỗ lã. Rút kinh nghiệm, trong vụ mía này nhiều nông dân trở lại với cách làm cũ là sản xuất luân canh lúa mía.

Tại huyện Phụng Hiệp có trên 60% diện tích được trồng các giống mía chín sớm, nhiều nhất là giống Hòa Lan tím. Ông Nguyễn Văn Lồng, ở khu vực 5, phường Lái Hiếu, thị xã Ngã Bảy vừa thu hoạch mía để sạ lại vụ lúa, cho biết: Hiện nay mía chưa được thật chín, nhưng nếu để kéo dài thì không kịp sạ lại lúa, nên buộc phải thu hoạch. Theo cách tính của ông thì dẫu vụ mía có “phá huề” cũng còn hy vọng trúng vụ lúa. Cùng có suy nghĩ như ông Lồng, nhiều hộ trồng mía dọc theo tuyến kênh Xẻo Môn, Kênh Tây, Lái Hiếu (Hậu Giang) cũng đã gấp rút bán mía để sạ lại lúa.

Ông Võ Văn Sơn, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần mía đường Cần Thơ (Casuco) cho biết: Các giống mía chín sớm luôn cho năng suất và chữ đường thấp. Trong khi đó, các giống mía mới tuy thời gian sinh trưởng kéo dài hơn một vài tháng nhưng bù lại năng suất, chữ đường luôn cao hơn 30-50% so với các giống mía cũ. Giúp nông dân chuyển đổi sản xuất giống mía mới là chiến lược nhằm giảm giá thành nâng cao sức cạnh tranh cho đường nội địa. Từ khi nhà máy đi vào sản xuất đến nay, Casuco đã đầu tư khoảng 1 tỉ đồng để xây dựng trại thực nghiệm giống, hỗ trợ giống mía mới cho nông dân với mục tiêu khuyến khích nông dân chuyển hẳn sang trồng các giống mía mới. Nếu nông dân lại quay về sản xuất các giống mía cũ thì công sức đầu tư vùng nguyên liệu bấy lâu nay của Casuco xem như “đổ sông, đổ biển” hết.

Ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở NN&PTNT Hậu Giang, cho rằng: Vụ mía năm 2006-2007 do dự báo thiếu chính xác về giá cũng như không nắm rõ về vùng nguyên liệu của các nhà máy, đã dẫn đến chuyện thừa sản lượng mía. Khi giá đường xuống thấp, các nhà máy vào vụ trễ làm mía trổ cờ hàng loạt, mất năng suất và chữ đường gây thiệt hại nặng nề cho nông dân. Liên tục trong mấy vụ mía gần đây, nông dân trồng mía lỗ nhiều hơn lời. Chính vì không lường trước được rủi ro trong sản xuất mà nhiều nông hộ có ý thủ đường hậu, với dự tính có thua vụ mía thì gỡ lại bằng vụ lúa, nên quay về với mô hình “mía-lúa”.

QUY HOẠCH LẠI NGÀNH MÍA ĐƯỜNG

Từ năm 2002, UBND tỉnh Cần Thơ (cũ) đã đầu tư hơn 13 tỉ đồng xây dựng khép kín thủy lợi cho vùng mía nguyên liệu 5.300ha. Mục tiêu của dự án là nhằm giúp nông dân chuyển đổi trồng các giống mía mới, lưu gốc, rải vụ để nâng cao thu nhập. Tính đến nay công trình này đã cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, để công trình phát huy hiệu quả thì các địa phương cần phải gia cố đê bao sườn tổ chức bơm thoát lũ tập thể, thế nhưng hiện nay công tác này gần như còn bỏ ngỏ.

Theo thống kê, vùng mía huyện Phụng Hiệp và thị xã Ngã Bảy có trên 8.500 ha, với năng suất từ 110-130 tấn/ha sẽ có sản lượng khoảng 625.820 tấn. Do chưa chủ động ngăn lũ nên diện tích mía phải thu hoạch chạy lũ từ tháng 9 đến tháng 11 hơn 5.000 ha (khoảng 550.000 tấn mía cây). Trong thời gian này 2 nhà máy đường của Casuco và Nhà máy đường cồn Long Mỹ Phát chỉ ép được hơn 500.000 tấn mía, nghĩa là còn thừa gần 20.000 tấn mía ở vùng mía này. Thừa mía nguyên liệu và phải thu hoạch chạy lũ chính là nguyên nhân tạo nên rủi ro cho nông dân trồng mía trong những vụ vừa qua.

Trong vụ mía năm nay, nông dân ĐBSCL trồng được khoảng 62.000ha mía, giảm hơn 1.000 ha so vụ trước. Tuy nhiên, nếu so với năm 2004 thì diện tích trồng mía đã tăng hơn 5.000ha. Diện tích trồng mía của ĐBSCL nói riêng và của cả nước nói chung tăng nhanh trong những năm qua, trong khi đó số nhà máy đường lại giảm, tình trạng khó khăn trong tiêu thụ đường cũng làm các nhà máy càng dè dặt hơn trong thu mua nguyên liệu. Ông Nguyễn Thành Long, Tổng Giám đốc Casuco, nhận định: “Hiện nay, do nhu cầu mua mía nguyên tăng nên giá mía tăng. Một số nông hộ thấy giá tăng có ý giữ mía lại để bán được giá cao hơn, chính điều này đã làm cho giá mía càng tăng thêm. Tuy nhiên, theo nhận định của chúng tôi, năm nay sản lượng đường thế giới tăng, đường Thái Lan nhập lậu vẫn chưa được ngăn chặn, nên có thể giá đường sẽ tiếp tục giảm”. Bà Bùi Thị Quy, Giám đốc Nhà máy đường cồn Long Mỹ Phát cũng cho rằng: Giá đường rất khó tăng trong thời gian tới. Trong khi giá đường có chiều hướng giảm, thì giá mía vẫn trong tình cảnh bấp bênh, khó lường.

Trong xu thế hội nhập kinh tế thế giới, các chính sách bảo hộ sản xuất trong nước sẽ được gỡ bỏ dần. Đã đến lúc ngành mía đường phải nhìn nhận lại sức cạnh tranh của chính mình để trên cơ sở đó liên kết phát triển vùng nguyên liệu và bao tiêu có trách nhiệm hơn đối với nông dân trồng mía. Ngành nông nghiệp cũng cần tính đến kế hoạch hướng dẫn nông dân chuyển đổi diện tích mía dư thừa sang cây trồng khác. Ngành công nghiệp chế biến cũng cần có kế hoạch hỗ trợ ngành đường xuất khẩu đường gián tiếp qua sản phẩm chế biến. Nông dân trồng mía “ăn nên làm ra” khi và chỉ khi đầu ra của sản phẩm đường được “thuận buồm xuôi gió”.

Huỳnh Văn