Tăng sức cạnh tranh cho ngành mía đường Phú Yên

Nguồn tin: Nhân Dân, 15/03/2008
Ngày cập nhật: 17/3/2008

Theo nhận định của Hiệp hội Mía đường Việt Nam: ngành mía đường đang đứng trước hai thách thức lớn là sự thu hẹp vùng nguyên liệu và năng lực cạnh tranh thấp. Phú Yên giải quyết bài toán này như thế nào để thúc đẩy công nghiệp mía đường phát triển bền vững?

Thành công bước đầu

Công nghiệp chế biến mía đường của Phú Yên trong thời gian qua chẳng những đem lại hiệu quả kinh tế cho các doanh nghiệp mía đường, mà còn tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Ðối với các huyện miền núi, cây mía được mệnh danh là cây "xóa đói, giảm nghèo", tạo việc làm tăng thu nhập cho hơn 8.000 hộ nông dân.

Ba nhà máy đường với công suất chế biến 4.250 tấn/ngày đều được xây dựng gắn với vùng nguyên liệu hình thành các điểm công nghiệp ngay tại địa bàn nông thôn miền núi nên còn có tác động góp phần đẩy nhanh quá trình CNH, HÐH nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Niên vụ sản xuất vừa qua, ngành mía đường Phú Yên thành công trên nhiều mặt, hiệu quả cao nhất từ trước đến nay.

Các nhà máy đường đã chế biến 888.870 tấn mía, sản xuất được 81.370 tấn đường, gấp 2,8 lần so với vụ trước đó, nộp ngân sách địa phương 23,5 tỷ đồng, tăng 76,7% so với năm 2006; còn người trồng mía lãi từ 10 đến 15 triệu đồng/ha.

Thành công đó là quá trình đầu tư phát triển vùng nguyên liệu mía gắn với công nghiệp chế biến.

Năm qua, mặc dù cây mía chịu sức ép cạnh tranh với nhiều đối tượng cây trồng khác, nhất là cây sắn, nhưng diện tích mía của tỉnh vẫn tiếp tục mở rộng thêm gần 800 ha, lên 19.926 ha.

Bên cạnh đó, các biện pháp kỹ thuật thâm canh cũng được bà con nông dân áp dụng có hiệu quả góp phần đưa năng suất mía của tỉnh đạt bình quân 53 tấn/ha, tăng 7,8 tấn/ha so với năm trước. Các nhà máy đều phải hoạt động tăng công suất, kéo dài thời gian hoạt động để tiêu thụ hết sản lượng mía của nông dân, đồng thời đặt ra yêu cầu nâng công suất chế biến của các nhà máy đường.

Gần đây, Phú Yên đã có quyết định chính thức quy hoạch chi tiết vùng nguyên liệu cho các nhà máy đường, nhà máy sắn đang hoạt động trên địa bàn tỉnh. Theo đó, Phú Yên ổn định diện tích mía đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 với 18.000 - 19.000 ha, trước mắt đưa năng suất bình quân lên 60-70 tấn/ha vào năm 2010. UBND tỉnh cũng đã phê duyệt quy hoạch chi tiết vùng nguyên liệu đến năm 2010 của Công ty TNHH công nghiệp KCP Việt Nam (100% vốn nước ngoài) với diện tích 13.000 ha và Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa với diện tích 6.000 ha.

Ðây là cơ sở pháp lý để các công ty mía đường mạnh dạn đầu tư để ổn định nguyên liệu mà không còn tranh chấp trong việc thu mua mía, đồng thời cũng hạn chế sự tranh chấp với những cây trồng khác. Qua đó bảo đảm nguyên liệu để nâng công suất nhà máy. Sau khi được tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết vùng nguyên liệu mía, các doanh nghiệp mía đường đều đưa ra chính sách đầu tư mới có nhiều ưu đãi, khuyến khích nông dân thâm canh như cung cấp giống mới, ứng trước vật tư phân bón, công chăm sóc, hỗ trợ làm đất, tưới nước. Phó Giám đốc Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa, Trương Minh Hải cho rằng, với chính sách này, tính ra mỗi ha mía trồng mới được công ty hỗ trợ 2 triệu đồng. Nhờ có sự đầu tư của các công ty mía đường mà vào niên vụ sản xuất 2007- 2008, diện tích mía trên địa bàn tỉnh tiếp tục tăng lên, hiện có 19.926 ha, đồng thời năng suất, chất lượng mía cũng ổn định, bảo đảm nguyên liệu cho các nhà máy hoạt động đạt công suất.

Ðể nâng cao sức cạnh tranh hơn nữa

Theo Tổng giám đốc Công ty TNHH công nghiệp KCP Việt Nam: Những thách thức của ngành mía đường khi Việt Nam gia nhập WTO chủ yếu chịu sức ép cạnh tranh về mặt chất lượng và giá cả của sản phẩm đường.

Với thiết bị, công nghệ hiện đại và sản xuất theo hệ thống quản lý chất lượng tiêu chuẩn ISO 9001- 2000, thì KCP hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với các tiêu chuẩn về chất lượng đường của thế giới. Nhưng, cạnh tranh về giá thành sản phẩm thì công ty còn phải nỗ lực nhiều hơn nữa để hạ giá thành thông qua giảm thiểu chi phí sản xuất. Sự cắt giảm này chỉ có thể thực hiện được bằng việc nâng cao năng suất, chất lượng mía, nâng cao công suất nhà máy, nâng cao hiệu suất thu hồi đường, giảm chi phí duy tu cũng như các loại chi phí khác. Ðể có thể đứng vững trong bối cảnh nước ta đã gia nhập WTO, các doanh nghiệp phải nâng cao hoạt động sản xuất kinh doanh bằng các chiến lược sau: Nâng công suất chế biến của nhà máy, ổn định vùng nguyên liệu với năng suất bình quân 70 tấn/ha bằng cách đưa các giống mía mới vào thâm canh nhằm nâng năng suất, đổi mới các biện pháp thâm canh, tập huấn nâng cao kỹ năng cho công nhân viên công ty và đa dạng hóa sản phẩm.

Theo hướng đó, các công ty mía đường Phú Yên đều có kế hoạch mở rộng, nâng công suất nhà máy vừa đáp ứng yêu cầu tiêu thụ mía trước mắt cũng như về lâu dài. Vào vụ ép 2007- 2008, Công ty CP Mía đường Tuy Hòa đã đổi mới nhiều thiết bị để đưa công suất nhà máy lên 1.500 tấn/ngày và chuẩn bị cho việc nâng công suất lên 2.500 tấn/ngày vào vụ tiếp theo. Trong khi đó, Công ty TNHH công nghiệp KCP vừa hoàn tất việc nâng công suất lên 5.000 tấn/ngày vào cuối tháng 1-2008. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp mía đường Phú Yên cũng chú ý đầu tư đa dạng hóa sản phẩm sau đường, cạnh đường nhằm khai thác hiệu quả của công nghiệp chế biến đường và tăng sức cạnh tranh. Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa vừa đưa vào hoạt động phân xưởng sản xuất đường công nghiệp theo tiêu chuẩn châu Âu có công suất 6 triệu lít/năm; còn Công ty TNHH công nghiệp KCP Việt Nam đang triển khai dự án phát điện 16 MW với mức đầu tư 16 triệu USD.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với ngành mía đường của Phú Yên là giá thành sản xuất mía của nông dân còn cao, dẫn đến giá nguyên liệu đầu vào của nhà máy cao so với các vùng miền khác trong nước. Mặc dù năng suất mía của tỉnh trong năm vừa qua tăng đáng kể, song vẫn còn thấp so với mức bình quân chung của cả nước do phần lớn diện tích mía ở Phú Yên được chuyển từ đất nương rẫy, thiếu nước tưới. Hiện nay ở Phú Yên, diện tích mía chỉ đứng sau cây lúa, nhưng việc chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật về trồng mía cho người nông dân chưa ngang tầm. Hầu như các quy trình trồng, chăm sóc đến thu hoạch mía ở Phú Yên đều thực hiện bằng thủ công. Chỉ tính riêng khâu thu hoạch, mỗi tấn mía người nông dân chi phí từ 60.000 đến 80.000 đồng, chiếm 20% giá trị sản phẩm làm ra.

Ngoài ra giao thông vùng nguyên liệu mía cũng còn nhiều bất cập, người dân còn tốn thêm chi phí vận chuyển mía từ ruộng ra đường mất 20.000 - 30.000 đồng/tấn nữa. Ðây cũng là nguyên nhân làm giảm lợi nhuận của người trồng mía nên khi có cây trồng khác có khả năng đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn thì họ có thể từ bỏ cây mía. Từ đó muốn người nông dân gắn bó với cây mía phải thực hiện đồng bộ các giải pháp vừa tăng năng suất, chất lượng mía vừa tìm cách giảm giá thành trồng mía. Ðó là đưa giống mía mới có năng suất cao, chịu hạn phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của từng vùng; đồng thời từng bước phát triển thủy lợi, giao thông nội vùng, thực hiện dồn điền đổi thửa để áp dụng cơ giới vào các khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển mía.

Ðể làm được điều này, trên cơ sở quy hoạch cụ thể và chi tiết từng vùng nguyên liệu, các doanh nghiệp mía đường cần chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường đầu tư hạ tầng vùng mía, liên kết với nhà khoa học tìm biện pháp nâng cao năng suất, chất lượng mía và có chính sách cụ thể bảo đảm lợi ích của người trồng mía để họ yên tâm gắn bó lâu dài với nhà máy thông qua việc thực hiện Quyết định 80 của Thủ tướng Chính phủ.

NGUYÊN TRƯỜNG