Tái diễn “cuộc chiến” nguyên liệu mía đường

Nguồn tin: Bình Định, 27/3/2008
Ngày cập nhật: 28/3/2008

Việc thu mua nguyên liệu mía phục vụ cho sản xuất của Công ty CP Đường Bình Định (BISUCO) sau vài tháng bình ổn đã trở nên khó khăn, khi các nhà máy đường (NMĐ) Kon Tum; Phổ Phong, Quảng Phú, thuộc Công ty CP Đường Quảng Ngãi (Quảng Ngãi) đã tham gia mua mía trong vùng nguyên liệu của BISUCO đầu tư bằng cách đẩy giá thu mua mía lên cao.

Một hộ trồng mía ở xã Vĩnh Quang (Vĩnh Thạnh) đã nhận tiền đầu tư của BISUCO nhưng vẫn thu hoạch mía bán cho các nhà máy khác.

* “Ngoại công nội kích”

Sự tranh giành thu mua nguyên liệu mía giữa các NMĐ trong khu vực diễn ra ngay từ đầu vụ ép mía năm 2007-2008. Thời điểm sau Tết Mậu Tý, “cuộc chiến” mía đường trở nên quyết liệt khi hàng chục “đầu nậu” của NMĐ Kon Tum, Phổ Phong, Quảng Phú đã “xâm nhập” vùng mía do BISUCO đầu tư xây dựng tại An Khê (Gia Lai). Ông Phan Lâm Tường, Phó Giám đốc BISUCO, cho biết: “Tại vùng mía An Khê, mỗi ngày có hàng chục thương lái thường xuyên có mặt trên các cánh đồng mía để gạ mua mía của nông dân, hộ nào đồng ý bán mía họ sẽ cho ứng tiền trước và điều động phương tiện đến thu mua ngay. Giá mía họ thu mua rất cao, từ 610 ngàn đồng/tấn đến 640 ngàn đồng/tấn. Mặc dù đã nhận tiền đầu tư và cam kết bán mía cho chúng tôi nhưng nhiều nông hộ vẫn thu hoạch mía bán cho nhà máy khác. Bình quân mỗi ngày, các NMĐ đã mua từ 1.000 tấn đến 1.500 tấn mía trong vùng nguyên liệu của chúng tôi”.

Thời gian gần đây, nguồn mía ở An Khê sắp cạn kiệt, các thương lái “chuyển hướng” xuống các vùng mía ở Bình Định để thu mua mía cho NMĐ Kon Tum, Quảng Phú, Phổ Phong. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, người của NMĐ nói trên không trực tiếp thu mua mía tại các vùng mía ở tỉnh ta, mà họ đã liên hệ với các đầu nậu ở các địa phương trong tỉnh để thu mua. Ở các huyện phía Bắc tỉnh, mặc dù mía chưa đến độ chín, nhưng hàng ngày vẫn có một số đầu nậu của các NMĐ nói trên đến dạm hỏi mua mía. Riêng tại một số xã thuộc huyện Phù Mỹ, nhiều hộ đã thu hoạch mía để bán cho các đầu nậu với giá 350 ngàn đồng/tấn (mua xô tại ruộng).

Hiện nay, các đầu nậu tiếp tục tiến sâu vào các vùng trọng điểm mía ở tỉnh ta như: Nhơn Thọ (An Nhơn); Tây Giang, Tây Thuận (Tây Sơn); Vĩnh Quang (Vĩnh Thạnh) và Vân Canh… để thuyết phục nông dân bán mía cho họ. Lực lượng thu mua mía khá hùng hậu, được chia thành nhiều nhóm để hoạt động. Khi “săn” được ruộng mía đến kỳ thu hoạch, lập tức đầu nậu đến tận nhà hỏi mua ngay. Qua tìm hiểu của chúng tôi, có nhiều hộ trồng mía đã nhận tiền đầu tư của BISUCO nhưng vẫn nhận tiền đặt cọc của các đầu nậu. Tuy nhiên, người trồng mía chưa thu hoạch mía và giao sản phẩm cho đối tác vì thời điểm giao- nhận chưa thích hợp.

Xe của các thương lái đến tận ruộng của bà con nông dân xã Mỹ Tài (Phù Mỹ) để thu mua mía bán cho NMĐ Quảng Phú (Quảng Ngãi).

* Ngăn chặn nạn “chảy máu” nguyên liệu

Trước thực trạng “chảy máu” nguyên liệu mía, một mặt BISUCO tăng cường cán bộ xuống các Trạm thu mua mía phối hợp với chính quyền địa phương vận động nông dân đã ký hợp đồng với công ty không nên vì lợi ích trước mắt mà thu hoạch mía bán cho nhà máy khác; mặt khác ngăn chặn không cho đầu nậu thu mua và vận chuyển mía ngược lên Kon Tum hoặc ra Quảng Ngãi. Ngoài biện pháp trên, BISUCO đã nâng giá thu mua mía từ 350 ngàn đồng/tấn lên 450 ngàn đồng/tấn, hỗ trợ chi phí vận chuyển mía từ ruộng đến nhà máy; đồng thời tăng cường lực lượng, phương tiện nhằm thu mua mía kịp thời cho nông dân ở các địa phương.

Điều đáng lo ngại hiện nay là nhiều hộ có mía chín nhưng không chịu đốn mía bán cho BISUCO, vì bà con còn chờ đợi công ty nâng giá thu mua. Lợi dụng tình thế này, một số người dân vốn không ưa BISUCO đã xúi giục các hộ trồng mía ở địa phương không bán mía cho BISUCO. Sự xuất hiện của “thù trong” khiến BISUCO vốn đang bối rối vì “giặc ngoài”, lại càng thêm lo lắng.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề trên, ông Phan Lâm Tường bức xúc nói: “Việc các NMĐ Kon Tum, Quảng Phú, Phổ Phong tranh giành thu mua mía trong vùng nguyên liệu của BISUCO đầu tư và tự ý nâng giá mía lên cao là trái với quy định của Hiệp hội Mía đường Việt Nam. Nếu tình hình này kéo dài không những ảnh hưởng đến việc sản xuất kinh doanh của chúng tôi mà mối quan hệ làm ăn lâu dài giữa BISUCO với nông dân cũng sẽ bị rạn nứt”.

Hiện nay, bên cạnh việc vận động nông dân thực hiện theo đúng tinh thần Nghị định 80 và tăng cường thu mua mía cho nông dân, và tăng giá thu mua mía, BISUCO cũng đã gửi công văn kiến nghị ngành chức năng thuộc Bộ NN-PTNT can thiệp, nhằm giải quyết tình trạng tranh giành thu mua nguyên liệu mía của BISUCO đầu tư. BISUCO cũng đề nghị Bộ NN-PTNT có biện pháp xử lý các NMĐ không thực hiện đúng quy chế phối hợp trong sản xuất, tiêu thụ mía do Bộ quy định.

Hiện nay, BISUCO đang lo lắng vì việc khó khăn hoàn thành kế hoạch vụ ép. Nhưng điều quan trọng hơn, nếu tình hình tranh mua mía còn tiếp tục kéo dài sẽ dẫn tới những hệ lụy: BISUCO sẽ bị thua lỗ vì phải đôn giá thu mua lên cao; nông dân thì nghi ngờ giá thu mua của công ty; việc thực hiện tinh thần Quyết định 80 của Chính phủ về tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng chắc chắn sẽ bị phá sản; việc thu hồi vốn để tái đầu tư lâu dài cho vùng mía của BISUCO đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Phạm Tiến Sỹ