Vạn Ninh: Lúa mắc bệnh lạ!

Nguồn tin: Khánh Hòa, 16/06/2008
Ngày cập nhật: 17/6/2008

Bệnh vàng lá đang phát triển trên đồng ruộng Vạn Bình.

Hơn một tháng qua, nhiều nông dân ở Vạn Ninh, đặc biệt là xã Vạn Bình hoang mang vì một bệnh lạ xuất hiện trên cây lúa. Bệnh lan nhanh ở nhiều nơi với biểu hiện lúa vàng lá và rụi dần, dù đã can thiệp bằng nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). Chính quyền và ngành chức năng đã vào cuộc. Và thủ phạm không phải là bệnh vàng lùn/lùn xoắn lá (VL/LXL) như nhiều người lầm tưởng mà nguyên nhân sâu xa do tập quán canh tác…

° HOANG MANG VÌ BỆNH LẠ

Những chủ ruộng xứ đồng Án Khám và Cầu Đất là những người đầu tiên phát hiện hiện tượng vàng lá trên cây lúa ở Vạn Bình. Lúa đang xanh bỗng chuyển vàng như lúa sắp chín. Hiện tượng này lây lan nhanh khắp nơi. Chỉ một thời gian ngắn, xứ đồng Rọc Xanh và Soi Nổ (Vạn Bình) cũng xuất hiện màu vàng đặc trưng của dịch trên các thửa ruộng chuẩn bị bón đòng. Điều đáng nói là, dịch không chừa loại giống nào, nhưng nặng nhất vẫn là giống Thái Bình (giống của chương trình khuyến nông mới đưa vào sản xuất 2 năm trở lại đây). Dịch không chỉ xuất hiện ở chân ruộng 1 vụ mà cả 2 vụ, nơi những cánh đồng được xem là thuần thục, màu mỡ, chủ động nước tưới và phát triển chủ yếu trên lúa lớn, 35 - 60 ngày tuổi, đặc biệt là giai đoạn làm đòng và chuẩn bị trổ.

Lo lắng vì bệnh lạ, nhiều người đổ xô đến các cửa hàng thuốc BVTV trong vùng để mua thuốc về phun. Nhưng, phun đủ loại mà vẫn không thấy hiệu quả, không những thế, càng phun thuốc lúa càng bệnh, khiến người dân vô cùng hoang mang. Nhiều người lo lắng không biết có phải dịch VL/LXL đã xuất hiện? Có người còn nhổ cả cây lúa bệnh mang đến Trạm BVTV huyện để hỏi.

Theo ông Mai Hữu Xuân, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Bình, diện tích lúa bị vàng lá trên địa bàn đã lên tới 50 ha, trong đó lúa 1 vụ là 35 ha. Do nôn nóng dập dịch, hiện nhiều người dân vẫn phun thuốc bừa bãi.

° TRUY TÌM THỦ PHẠM

Ngay sau khi có thông tin lúa bị bệnh, chính quyền xã Vạn Bình đã nhanh chóng phối hợp với Trạm BVTV huyện xác định nguyên nhân. Trạm cũng thông báo với Chi cục BVTV để phối hợp lấy mẫu gửi xét nghiệm. Ông Nguyễn Đình Cẩm, Trạm trưởng Trạm BVTV huyện cho biết: “Ngày 6-5, Chi cục gửi mẫu đi xét nghiệm xác định có phải là bệnh VL/LXL hay không? Đến ngày 20-5, có kết quả giám định của Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II (TTKDTVSNKKVII), cả 3 mẫu đều không có virut bệnh VL/LXL. Trạm xác định bước đầu, đây là bệnh vàng lá sinh lý (VLSL) do ảnh hưởng của quá trình canh tác chưa hợp lý”.

Tuy không phát hiện virút VL/LXL nhưng kết quả cuối cùng vẫn chưa có lời giải. Trạm tiếp tục phối hợp với Chi cục gửi mẫu lần 2 đến Viện BVTV và TTKDTVSNKKVII để xác định chính xác nguyên nhân. Bà Trịnh Thị Thùy Linh, Chi cục trưởng Chi cục BVTV cho biết, mới đây Viện và Trung tâm đã điện báo cho biết nguyên nhân vàng lá là do lúa bị VLSL kết hợp với bệnh Tungrô.

Chứng VLSL là do lúa bị ngộ độc phèn, ngộ độc chất hữu cơ, thiếu lân, thường tập trung nhiều nhất tại các chân ruộng trũng, xuống giống quá nhanh, không kịp thời gian cho đất nghỉ, rơm rạ chưa kịp hoai mục, đất bị chai, chua phèn quay trở lại gây ngộ độc cho cây. Bệnh Tungrô cũng gây vàng lá và do ruồi xanh đuôi đen làm môi giới truyền bệnh. Khi ruồi này chích hút sẽ làm bệnh lây lan. Nếu nặng, bệnh VLSL và Tungrô có thể làm giảm 70 - 80% năng suất.

Hiện bệnh này đã lây lan ra nhiều nơi khác như Vạn Phú, Vạn Thắng. Diện tích lúa bệnh đã lên tới trên 70 ha, tỉ lệ nặng chiếm 1%. Chi cục và Trạm đã khuyến cáo bà con nông dân bình tĩnh, không phun thuốc làm bệnh nặng thêm; cần sử dụng các loại phân lân kết hợp với NPK, urê bón sớm đối với lúa 8 - 10 ngày; bón lân hữu cơ, kết hợp phun phân bón lá giàu lân dễ tiêu giúp cây nhanh chóng hồi phục khi ruộng bón phân lần 2 từ 20 - 25 ngày tuổi; đối với ruộng trũng, ngập nước khi cây lúa 30 - 40 ngày, cần tháo nước để khô một vài ngày, sau đó lấy nước vào, bón phân và phun phân bón lá giàu lân; lúa 45 - 60 ngày phun phân bón lá kết hợp ngừa bệnh thông thường. Thường xuyên thăm đồng để phát hiện và xịt thuốc trị ruồi xanh đuôi đen (loài môi giới truyền bệnh). Nếu vụ sau bệnh vẫn xuất hiện thì tiến hành nhổ bỏ, chôn đốt, xử lý cây bệnh.

Dịch bệnh vàng lá ở Vạn Ninh một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng canh tác thiếu khoa học, không hợp lý, nhất là sản xuất 3 vụ lúa liên tục. Nguyên nhân này làm cho đất bị thoái hóa, bị đầu độc bởi những chất hữu cơ chưa kịp phân hủy và làm cho mầm bệnh phát sinh, lây lan từ vụ trước sang vụ sau.

QUANG VIÊN