“Cơn sốt” trồng cà phê

Nguồn tin: SGGP, 28/06/2008
Ngày cập nhật: 30/6/2008

Trong thời gian khoảng hơn hai năm nay và đặc biệt là vào mùa trồng mới cà phê năm nay, diện tích cà phê Tây Nguyên đang được mở rộng nhanh chóng. Đó cũng là một điều dễ hiểu khi giá cà phê tăng cao đáng kể, lúc cao nhất đạt 42.000đ/kg. Những nông dân Tây Nguyên coi đây là” thời cơ”. Nhà nhà, tận dụng mọi nguồn lao động, phá rừng, xóa bỏ diện tích các loại cây kém năng suất tập trung cao nhất cho việc trồng mới cà phê. Họ đang thấy cái lợi trước mắt mà không nhìn thấy việc trồng ồ ạt như hiện nay về lâu dài sẽ ra sao...

Cà phê “hóa”

Nhiều vườn cà phê trúng mùa, trúng giá càng khiến cơn sốt trồng cà phê dâng cao.

Trong vài năm trở lại đây, giá cà phê trên thị trường ở mức cao. Giá thu mua cà phê trong nước được đẩy lên ở mức từ 30.000đ lên đến 40.000đ thậm chí vào thời điểm đầu tháng 3-2008, giá thu mua lên tới 42.000đ/kg.

Giá cà phê lên cao bà con Tây Nguyên phấn khởi, cuộc sống của họ là nhờ vào cây cà phê đang đổi thay từng ngày. Thời điểm từ đầu tháng 5, giá cà phê đạt mức 40.000đ/kg rồi có lúc lại tụt xuống thấp.

Song trong tiềm thức những người trồng cà phê vẫn có một niềm tin khó lay chuyển là giá cà phê sẽ tiếp tục tăng, ổn định do nhu cầu thế giới tăng mạnh, cung đang không đủ cầu và Việt Nam đang là nước có thứ hạng trong việc trồng và xuất khẩu cây công nghiệp lâu năm.Nhiều gia đình không ai bảo ai, tự ý chặt bỏ tiêu, điều, cây ăn quả, phá bỏ hoa màu, cây công nghiệp ngắn ngày... chỉ để ưu tiên cho cà phê.

Anh Trịnh Xuân Quyền ở thị trấn Kiến Đức, huyện Đăk R’Lấp (Đăk Nông) cho biết: Gia đình tôi đã mạnh dạn chặt bỏ hơn 2ha điều để trồng mới cà phê, vì nghe đâu cà phê đang lên giá và sẽ giữ ở mức cao… Còn với gia đình ông Bùi Công Sỹ quê gốc ở huyện Vũ Thư -Thái Bình vào vùng kinh tế mới huyện Ea H’leo (Đăk Lăk) từ đầu những năm 1990. Gia đình ông có hơn 5ha cà phê, năm nay tuy có mất mùa nhưng cũng thu được gần 25 tấn đem bán với giá gần 40.000đ/kg vẫn có lời, ông hy vọng với sự mở rộng diện tích cà phê sẽ mang lại nguồn thu lớn hơn.

Nhằm tận dụng nguồn đất đai “đầu thừa, đuôi thẹo”, đất vườn... diện tích cà phê của huyện Ea H’leo vẫn tăng thêm 100ha. Với xã vùng sâu Krông Buk, xã Vụ Bổn, huyện Krông Pak chỉ trong tháng vừa qua nhờ tận dụng các quỹ đất cũng đã trồng mới được hơn 50ha.

Anh Trần Văn H., xã Ea Mang, huyện Cư M’gar, nói: Hơn 5 năm trước khi giá cà phê rẻ như bèo, gia đình tôi đã chặt bỏ gần 2ha để trồng cây ngắn ngày, nay tôi lại phải trồng lại cà phê, dù chi phí không hề ít (rẫy không gần suối).

Đa số bà con nơi đây đều có chung tâm lý giá cà phê cao như hiện nay, trong thời gian tới đây sẽ là nguồn thu lớn của họ.

Thị trường cà phê có lúc vượt ngưỡng 40.000đ/kg, đã và đang thổi lên ngọn lửa, ấp ủ làm giàu của hàng ngàn hộ nông dân. Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm Tây Nguyên (TP Buôn Ma Thuột) là đơn vị cung cấp giống chất lượng cao duy nhất cho người trồng cả phê cả nước.

Một chủ vườn ươm cho biết: Khách hàng mua cà phê giống năm nay đông hơn mọi năm không chỉ có dân Đăk Lăk mà có khá nhiều người từ nơi khác đến như tận Gia Lai, Lâm Đồng, Bình Phước, Kon Tum.

Công ty TNHH Thương mại Đức Anh km7, Quốc lộ 27 chuyên về cung cấp mỗi năm hàng triệu cây giống các loại. Thời điểm này công ty đã bán được gần 20 vạn cây cà phê, trong đó khách Lâm Đồng mua gần 8 vạn cây, Đăk Lăk lấy hơn 10 vạn (năm 2007, công ty chỉ bán được hơn 4 vạn cây). Theo tìm hiểu được biết, giá bán các loại giống cà phê loại tốt có giá lên tới 7.000 đến hơn 10.000dd/cây.

Những ngày này đi đến các huyện Cư M’gar, Krông Buk, Krông Năng... ở đâu chúng tôi cũng gặp cảnh nông dân chở cây giống cà phê ra rẫy trồng mới như đi hội.

Phát triển… không kế hoạch

Theo ước tính của các ngành chức năng năm 2007, các tỉnh khu vực Tây Nguyên đã trồng mới trên 20.000ha cà phê: trong đó Đăk Lăk là 5.200ha, Lâm Đồng là 4.800ha, Đak Nông và Gia Lai mỗi tỉnh khoảng 4.000ha... và với tình hình như hiện nay dự báo diện tích cà phê trồng mới tự phát năm 2008, sẽ không dưới 22.000ha.

Chủ tịch Hiệp hội cà phê Việt Nam Lương Văn Tự cho biết hiệp hội phấn đấu ổn định diện tích khoảng 500.000ha cà phê trên cả nước, với năng suất bình quân đạt 2 - 2,4 tấn/ha, song giá cà phê ở mức cao, nông dân đang ồ ạt trồng như hiện nay khó mà thực hiện được.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các địa phương cần khẩn trương kiểm tra, ngăn chặn tình trạng tự phát mở rộng diện tích trồng mới cà phê, đồng thời kiên quyết xử lý các trường hợp cố tình phá rừng trồng mới cà phê.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT đã ra chỉ thị về việc phát triển cà phê, cao su, sắn bền vững trong thời gian tới. Yêu cầu các địa phương từ nay đến năm 2010 không được mở rộng thêm diện tích trồng cà phê chỉ trồng lại diện tích cà phê già, cỗi, sâu bệnh, năng suất thấp.

Việc diện tích cà phê không ngừng được mở rộng đang là một vấn đề đặt ra với các tỉnh của Tây Nguyên. Theo ông Nguyễn Quý (TP Buôn Ma Thuột) cho biết: Hiện nay diện tích “đất mặt tiền ”đã hết vì thế việc mở rộng được diện tích cà phê phải đi vào vùng sâu, vùng xa, điều này cũng đồng nghĩa với việc phá rừng để lấy đất. Nhiều hộ dân đang kháo nhau rằng “cà phê được mở rộng tới đâu thì rừng bị tàn phá đến đó” và “giá cà phê càng cao, rừng càng bị thu hẹp”.

Thiết nghĩ với tốc độ như hiện nay rừng Tây Nguyên sẽ còn lại được bao nhiêu...!?. Trong khi việc khai thác rừng bừa bãi đã và đang làm cho việc lở đất, xói mòn, lũ quét ở các tỉnh Tây Nguyên hàng năm trở nên nghiêm trọng hơn.

Còn theo thông kê mới nhất của Sở NN-PTNT tỉnh Đăk Nông trong tháng 3-2008, tỉnh đã xảy ra 117 vụ phá rừng, làm thiệt hạ trên 50ha rừng các loại, đưa diện tích rừng bị phá từ đầu năm lên gần 80ha.

Trước việc người dân đang ồ ạt trồng mới cà phê và kéo theo đó là nạn phá rừng, ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - ca cao Việt Nam, cảnh báo: “Nếu trồng thêm cà phê, chắc chắn trong thời gian tới cung sẽ vượt cầu, khi diện tích trồng cà phê hiện nay cho thu hoạch, sản lượng cà phê trong nước sẽ tăng nhanh, khi đó giá cà phê sẽ bị kéo xuống, buộc bà con phải bán tống ra thị trường, ngành cà phê Việt Nam lại rơi vào tình cảnh như những năm truớc đây (1999), giá cà phê sẽ không bằng giá cà pháo 4.000đ/kg”.

Minh Thành - H’La