Phế phẩm... triệu đô

Nguồn tin: TT, 04/08/2008
Ngày cập nhật: 29/9/2008

Cùi bắp, rơm rạ, vỏ trấu, mùn cưa... là những phế phẩm tưởng chỉ vứt đi lại được các doanh nghiệp biến thành những sản phẩm xuất khẩu mang về hàng triệu USD/năm.

Công ty TNHH thủ công mỹ nghệ Kim Bôi (TP.HCM) tận dụng những sản phẩm từ cây dừa để tạo ra trên 400 mặt hàng xuất khẩu. Doanh thu từ các sản phẩm làm từ phế phẩm dừa của công ty năm 2007 là 6,7 tỉ đồng và 270.000 USD - Ảnh: T.M

Từ cùi bắp, rơm rạ, bã mía, vỏ trấu đến mùn cưa..., những phế phẩm tưởng như không còn giá trị và đang bị bỏ phí. Thế nhưng đã có không ít doanh nghiệp trong nước tìm cách "tút" lại và xuất khẩu đi các nước.

"Tích tiểu thành đại", nhiều doanh nghiệp đã mang về triệu đô từ những loại phế phẩm như vậy.

Đi "săn" mùn cưa

Lâu nay rơm vẫn bị coi là phế phẩm nông nghiệp ít giá trị, phần lớn nông dân đều đốt bỏ sau khi thu hoạch lúa, chỉ một phần rất nhỏ được dùng làm thức ăn chăn nuôi, chất đốt hay trồng nấm. Nhưng với Công ty cổ phần Nông sản bao bì Long An, rơm là nguyên liệu chính để làm những mặt hàng trang trí xuất khẩu, thu về hàng trăm ngàn USD mỗi năm.

Năm 2007, VN sản xuất được 36 triệu tấn lúa, 17,4 triệu tấn mía, 4,1 triệu tấn ngô... Ước tính tổng số phế phẩm trong nông nghiệp tạo ra là trên 50 triệu tấn.

Theo ông Phạm Văn Tỏ - giám đốc Công ty cổ phần Nông sản bao bì Long An, từ đầu năm đến nay đơn vị đã xuất khẩu 20 container (loại 40 feet) các mặt hàng làm từ rơm sang Nhật Bản và Đài Loan với tổng giá trị gần 300.000 USD. "Nhu cầu các mặt hàng làm từ rơm của VN đang tăng mạnh nên từ nay đến cuối năm công ty sẽ xuất khoảng 30 container nữa" - ông Tỏ phấn khởi.

Như vậy riêng trong năm 2008, sản phẩm làm từ rơm xuất khẩu đã đem về cho công ty khoảng 700.000 USD. Người trồng lúa giờ đây có thêm nguồn thu nhờ bán rơm cho công ty với giá 200-300 đồng/kg, những lúc trái vụ có thể lên đến 500-700 đồng/kg.

Tương tự, mùn cưa vẫn được xem là đồ thừa trong ngành chế biến gỗ và nhiều cơ sở sản xuất thường đổ bỏ hoặc sẵn sàng cho không. Nhưng thực tế đây lại là loại phế phẩm được "săn lùng" nhiều nhất hiện nay. Tìm trên Google với cụm từ "cần mua mùn cưa" cho 570 kết quả so với năm kết quả khi gõ "cần bán mùn cưa".

Ông Nguyễn Tuấn Việt - giám đốc Công ty cổ phần VIETgo, một trong những đơn vị xuất mùn cưa từ hai năm qua - cho biết trung bình mỗi tháng công ty nhận được 20 đề nghị của khách hàng nước ngoài tìm kiếm đối tác cung cấp mùn cưa tại VN. Vẫn theo ông Việt, sở dĩ mùn cưa "lên đời" vì đây được coi là nguồn năng lượng mới của thế giới. Tại các nước tiên tiến, mùn cưa được nén lại dưới dạng viên (wood pellet) dùng để đốt lò sưởi, nồi hơi, thậm chí là nhà máy nhiệt điện bởi các viên nén này có giá trị năng lượng cao tương đương than đá.

Hiện đa số công ty xuất khẩu mùn cưa trong nước chỉ làm nhiệm vụ thu mua từ các đơn vị sản xuất đồ gỗ và sơ chế, sau đó bán cho khách hàng nước ngoài. Theo tính toán, sau khi trừ chi phí, mỗi container xuất khẩu doanh nghiệp lời khoảng 5-8 triệu đồng. Tuy nhiên, để gia tăng giá trị xuất khẩu, mới đây một công ty tại Q.8, TP.HCM đã đầu tư dây chuyền sản xuất viên gỗ nén từ mùn cưa thay vì chỉ xuất mùn cưa thô.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn - giám đốc công ty trên, cùng một mức giải phóng năng lượng như nhau nhưng sử dụng viên gỗ nén sẽ tiết kiệm được khoảng 30% giá thành. Hơn nữa đốt viên gỗ nén ít gây ô nhiễm môi trường hơn nhiều so với than đá nên sản phẩm này rất được ưa chuộng tại châu Âu và các nước tiên tiến. Theo một số công ty xuất khẩu, nếu xuất khẩu mùn cưa thô cho lãi một thì khi nén giá trị xuất khẩu có thể tăng gấp 10 lần.

"Mỏ dầu mới" của VN

Hiện nay, mỗi năm VN sản xuất ra hàng chục triệu tấn lúa, từ đó cho ra một số lượng trấu khổng lồ. Và phần lớn lượng trấu hiện đang sử dụng làm chất đốt thông thường cho hiệu suất không cao, thậm chí một số nơi còn đem đổ bỏ xuống sông gây ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, theo một số chuyên gia trong ngành năng lượng, nếu trấu được nén dạng viên sẽ tạo ra nhiệt lượng còn cao hơn viên gỗ nén đang được thị trường thế giới ưa chuộng. Chính vì vậy, với lượng trấu dồi dào như hiện nay, VN đang có cơ hội xuất khẩu trấu với giá trị rất lớn mỗi năm.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, công ty của ông đã thử nghiệm thành công việc nén trấu thành dạng viên tương tự viên nén từ mùn cưa. Qua phân tích kỹ thuật, viên trấu nén cho kết quả rất khả quan. Nếu so với than đá, sử dụng viên gỗ nén rẻ hơn 30% nhưng sử dụng viên trấu nén tiết kiệm tới 40-50% chi phí.

Ngay sau khi chế tạo thành công viên nén từ trấu, ông Tuấn đã xúc tiến giới thiệu sản phẩm với khách hàng châu Âu và bước đầu nhận được sáu hợp đồng làm hàng mẫu. Theo kế hoạch, sắp tới ông sẽ tiếp tục đầu tư nhà máy chế tạo viên trấu nén tại ĐBSCL - vựa lúa và cũng là vựa trấu của cả nước. Ông Tuấn cho biết đang xúc tiến bán sản phẩm viên trấu nén cho các nhà máy nhiệt điện. "Hi vọng viên trấu nén của VN sẽ được sử dụng trong các ngành nhiệt điện ở châu Âu".

Còn bỏ phí nhiều phế phẩm

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, rất nhiều phụ phẩm trong nông nghiệp của VN đang bị bỏ phí. Hiện thế giới đang mua cùi bắp với 100 USD/tấn.

Trấu nén đã bán được giá cao nhưng tro của loại này đang được bán cho ngành sản xuất thép với giá gần 100 USD/tấn. Ngoài ra còn rất nhiều phế phẩm nông nghiệp tiềm năng mà chúng ta chưa biết cách tận dụng.

TRẦN MẠNH