Ông Lê Văn Tam, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam: Giá mía cao, nông dân “chết”!

Nguồn tin: NLD, 4/9/2006
Ngày cập nhật: 4/9/2006

Giá mía tăng cao khiến nhiều nhà máy mía đường phải đóng cửa Theo lẽ thường, giá mía cao, đối tượng được hưởng lợi phải là nông dân. Thế nhưng, tại nhiều vùng, người ta đang bỏ mía trồng thứ khác

. Phóng viên: Giá mía cao khiến các doanh nghiệp (DN) không thể cạnh tranh được với hàng nhập khẩu, dẫn tới làm ăn thua lỗ và phá sản. Vậy thì sẽ còn ai mua mía cho nông dân?

- Ông Lê Văn Tam: Ngay từ đầu niên vụ 2005-2006, Hiệp hội Mía đường đã cảnh báo rất nhiều lần, các DN chỉ nên mua mía tối đa không quá 500.000 đồng/tấn tại ruộng và giá bán đường ra không quá 8.000- 8.500 đồng/kg, tức là bằng mặt bằng chung của thế giới. Như thế, sản xuất trong nước sẽ phát triển. Nhưng một số nhà máy nhận thức không đúng, dẫn tới tình trạng tranh nhau mua, đặc biệt khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Giá mía nguyên liệu tại đây đã có lúc lên tới 730.000 - 740.000 đồng/tấn.

. Nhưng nếu không tăng giá, nông dân sẽ không trồng mía, nhà máy sẽ thiếu nguyên liệu?

- Vấn đề tăng thu nhập cho nông dân không nằm ở việc tăng giá mía mà là tăng năng suất mía. Nếu các nhà máy đường mua mía với giá 250.000 đồng/tấn, nông dân đã hòa vốn. 500.000 đồng/tấn, nông dân lãi gấp đôi. Năng suất mía trung bình ở ta mới đạt khoảng 50 tấn/ha. Vấn đề bây giờ là phải đầu tư cho nông dân nâng cao năng suất lên 100 tấn/ha. Theo khảo sát của chúng tôi, ở những vùng đất tốt như đồng bằng sông Cửu Long, có ruộng mía đạt năng suất tới 286 tấn/ha.

. Việc giá mía đường Việt Nam cao hơn đường nhập khẩu còn có những nguyên nhân khác?

- Các nhà máy sản xuất mía đường của ta quy mô nhỏ, công suất thấp, thiết bị công nghệ chưa tiên tiến, nếu không muốn nói là lạc hậu, trình độ công nhân thấp (ngành mía đường mới phát triển 9-10 năm nay), đội ngũ công nhân lành nghề, đặc biệt là thiếu kỹ thuật giỏi. Vì thế năng suất của ta còn thấp, dẫn tới giá thành sản phẩm cao.

. Mía đường và xăng dầu là hai ngành “chậm chân” nhất trong tiến trình hội nhập khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) và sắp tới là WTO. Việc ấy có phải vì khả năng cạnh tranh của ngành mía đường quá yếu kém?

- Tuy chậm nhưng ngành mía đường Việt Nam cũng đang thực hiện tiến trình gia nhập AFTA. Cụ thể là năm 2006, thuế nhập khẩu đường trắng là 40%, đường thô 30%. Sang năm, cả hai loại cùng là 30%. Đến năm 2008, còn 20%; năm 2009- 10% và năm 2010 chỉ còn 5%. Sau đó sẽ dao động ở mức 0-5%.

Vấn đề nội tại, tôi đã nói ở trên. Vấn đề còn lại là những “hiểm họa” từ bên ngoài. Đối thủ cạnh tranh đáng ngại nhất đối với các DN mía đường Việt Nam là Thái Lan- một cường quốc mía đường. Năng suất mía của Thái Lan cao hơn ta, bình quân 70-75 tấn/ha, lại có trữ lượng đường cao. Ngoài ra, những tác động khiến giá thành đường Thái Lan thấp hơn đường của ta còn bao gồm: chính sách hỗ trợ nông dân, bù giá cho người tiêu dùng và các dây chuyền sản xuất đã hết khấu hao.

Vì sự cạnh tranh “không lành mạnh” này, Nhà nước ta phải bảo hộ bằng thuế 3-4 năm nữa, nhằm tạo điều kiện cho ngành mía đường nâng công suất, hạ giá thành sản phẩm. Nếu không, các nhà máy đường sẽ phải đóng cửa, và đương nhiên, nông dân trồng mía sẽ “chết”.

. Nhưng việc bảo hộ đi ngược lại tiến trình gia nhập AFTA, thưa ông?

- Thực ra, việc bảo hộ chỉ là trước mắt. Còn trong chiến lược dài hơi, bảo hộ lâu càng chết. Phải nhanh chóng hội nhập. Chúng tôi thường xuyên khuyến cáo các nhà máy đường, thời gian Nhà nước còn bảo hộ thì phải nhanh chóng phát triển.

. Theo ông, nếu khắc phục được những điểm yếu kia, ngành mía đường Việt Nam có cơ hội phát triển?

- Trong tương lai, tình trạng thiếu đường trên phạm vi toàn cầu vẫn sẽ diễn ra. Ở Việt Nam, với sự phát triển nhu cầu như hiện nay, năm 2010 sẽ thiếu gần 1 triệu tấn, năm 2015 thiếu 1,5 triệu và năm 2020, theo các nhà hoạch định chính sách, sẽ thiếu tới vài triệu tấn. Nguyên nhân, do cầu tăng nhanh cho tiêu dùng và cho sản xuất. Đặc biệt, trên thế giới, hiện một phần đường rất lớn được chuyển sang làm xăng dầu, cồn... Do đó, giá đường thế giới bây giờ do giá xăng dầu quyết định. Trong khi, như chúng ta đã biết, giá xăng dầu thế giới đang “phi mã”. Đó là lợi thế lớn cho ngành đường. Người ta dự báo, giá đường thế giới sẽ lên như năm 1974-1975: 70 cent/pound = 23.000 đồng/kg khi giá xăng dầu tăng cao.

Về giá đường, xu thế của thế giới không thể xuống dưới 400 USD/tấn.

Diên Vỹ thực hiện