Công nghiệp cao su gặp khó khăn

Nguồn tin: NNVN, 11/9/2006
Ngày cập nhật: 15/9/2006

Đầu tư phát triển hạ nguồn (chế biến cao su), là hướng đi quan trọng để gia tăng giá trị cho cây cao su và giúp ngành cao su vững vàng hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Thế nhưng, hiện tại, ngành công nghiệp cao su lại đang đứng trước những khó khăn, thách thức rất lớn vì giá mủ lên cao, thiếu sự quan tâm đầu tư ở trong nước …

Khó khăn vì giá mủ tăng

Theo Hiệp hội Cao su Việt Nam, từ đầu năm 2005 đến nay, giá mủ cao su thiên nhiên trên thế giới và ở Việt Nam luôn biến động ở mức tăng lên cao, đồng thời giá nhiên liệu, vật tư hoá chất cũng tăng mạnh. Do đó, hầu hết các DN chế biến sản phẩm cao su đã và đang phải gặp không ít khó khăn, nhất là trong việc mua và dự trữ nguồn nguyên liệu. Các DN chế biến cao su, vốn liếng không nhiều, giá nguyên liệu cao su đang quá cao, lại gặp sự không mặn mà của các nhà sản xuất, kinh doanh mủ cao su (vì thích xuất khẩu lấy ngoại tệ và có lời hơn), nên đơn vị nào giỏi lắm cũng chỉ dự trữ đủ cho 3 tháng sản xuất. Với nguồn dự trữ hạn hẹp này, không DN nào có thể ký kết được những hợp đồng với số lượng lớn, dài hạn. Đồng thời, giá nguyên liệu cao su tăng cao trong khi giá sản phẩm cao su chỉ tăng không đáng kể khiến cho lợi nhuận của các DN chế biến cao su chỉ đạt rất thấp, thậm chí có thể lỗ nếu tính toán không kỹ. Chính vì vậy, một số Cty đã phải áp dụng tới biện pháp hạn chế sản xuất hoặc chuyển sang sử dụng cao su tổng hợp, cao su tái sinh để duy trì sản xuất và xuất khẩu, nhằm giữ khách hàng. Ban Kế hoạch - Thị trường (TCty Hoá chất Việt Nam), cho biết, do khó khăn về nguyên liệu nên trong 6 tháng đầu năm 2006, kế hoạch sản xuất kinh doanh sản phẩm cao su của các đơn vị thành viên thuộc TCty này đã không đạt được như mong đợi. Trong đó, đáng thất vọng nhất là sản phẩm lốp xe ô tô (có tỷ trọng giá trị lớn nhất), đã không có đơn vị nào đạt được 50% kế hoạch năm. Đơn vị đạt khá nhất là Cty CASUMINA cũng chỉ đạt hơn 46%. Tổng số lượng lốp ô tô của TCty Hoá chất trong 6 tháng đầu năm nay chỉ bằng hơn 92% cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, bản thân ngành công nghiệp cao su lại còn hạn chế trong việc định hướng sản phẩm bám sát thị trường. Đó là quá tập trung vào các sản phẩm săm, lốp ô tô, xe máy, xe đạp … là những thứ mà ta không có lợi thế cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại của các nước trong khu vực. Mới đây, nhằm thực hiện Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN – Trung Quốc (ACFTA), Bộ Tài chính đã ban hành quy định danh mục hàng hoá và thuế xuất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam, theo đó, hầu hết các mặt hàng cao su và sản phẩm cao su nhập khẩu từ các nước ASEAN và Trung Quốc chỉ còn phải chịu thuế 3%. Bởi vậy, vốn đã yếu thế ngay trên sân nhà, sức cạnh tranh của ngành công nghiệp cao su Việt Nam bị suy giảm thêm. Tuy nhiên, việc cắt giảm thuế này cũng đang có thể mở ra một lối thoát tạm thời cho ngành công nghiệp cao su. Theo bà Trần Thị Thuý Hoa, Tổng Thư ký Hiệp hội Cao su Việt Nam, các nhà máy chế biến cao su đang tính tăng cường nhập khẩu cao su của nước ngoài để đảm bảo nguồn nguyên liệu, vì hiện thời, thuế nhập khẩu nguyên liệu đã chỉ còn 3% và nghe đâu sẽ chỉ còn 0% trong thời gian tới.

Đầu tư: Trong yếu, ngoài mạnh

Bản thân ngành cao su, ngành công nghiệp cũng đã nhận thức được vấn đề này. Chẳng hạn, TCty Cao su Việt Nam đã có kế hoạch từ nay đến 2010 đưa sản lượng mủ cao su ly tâm Latex từ 50.000-60.000 tấn hiện nay lên 300.000 tấn/năm, ưu tiên phát triển sản xuất các sản phẩm cao su làm phụ liệu cho công nghiệp giày dép, dệt may, sản phẩm cao su từ mủ latex (găng tay y tế, nệm mút, chỉ thun…) … Thế nhưng, dù đã thu được rất nhiều lợi nhuận nhờ giá mủ cao su tăng cao trong hơn 1 năm qua, việc đầu tư vào khu vực hạ nguồn của ngành cao su vẫn còn chưa đáng kể. Trong khi đó, một nguồn vốn khổng lồ tới gần 1 ngàn tỷ đồng lại đang được ngành cao su đầu tư vào những lĩnh vực khác như thuỷ điện (Nhà máy thuỷ điện Sông Côn 2, ngành cao su góp 210 tỷ đồng), giao thông, hạ tầng khu công nghiệp, chế biến gỗ, sản xuất xi măng (Nhà máy Xi măng Tây Ninh, ngành cao su góp 105 tỷ đồng) … và để cho vay như cho TCty Xây dựng Miền Trung vay 20 tỷ đồng để xây dựng Nhà máy Xi măng Sông Gianh, cho dự án nhà máy chế biến gỗ MDF (công suất 60.000 m2 gỗ/năm) vay 16 tỷ đồng. Hoặc tập trung vào phát triển khu vực thượng nguồn. Ngược lại, ở bên ngành công nghiệp, cụ thể là TCty Hoá chất Việt Nam, các đơn vị thành viên có chế biến cao su lại rất thiếu vốn để đầu tư, phát triển.

Chính vì đầu tư trong nước quá yếu, nên việc phát triển ngành công nghiệp cao su trong nước lại đang phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn của các DN nước ngoài. Theo Hiệp hội Cao su Việt Nam, sắp tới, sẽ có những dự án lớn đầu tư vào công nghiệp cao su như Cty Kimho của Hàn Quốc (nằm trong tốp 20 hãng chế tạo lốp ô tô hàng đầu thế giới) dự tính đầu tư nhà máy sản xuất lốp ô tô ở Khu Công nghiệp Mỹ Phước (Bình Dương), với nguồn vốn giai đoạn 1 là 150 triệu USD, trên diện tích thực hiện là 40 ha. Cty Yokohama của Nhật Bản (đứng thứ 7 trên thế giới về sản xuất vỏ xe) đã liên doanh với Cty Công nghiệp Cao su Miền Nam sản xuất vỏ xe ở Việt Nam và đang chuẩn bị triển khai dự án xây dựng một nhà máy sản xuất lốp xe mới trị giá 1 tỷ yên. Ngoài ra, những Cty nước ngoài khác như King Max, Ko-Viet, Merufa … đầu tư vào sản xuất găng tay và dụng cụ y tế. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào nguồn vốn nước ngoài thì ngành công nghiệp cao su Việt Nam rất khó phát triển mạnh được. Đây là một mối lo không nhỏ, khi mà nhiều nước vốn xuất khẩu nhiều cao su thiên nhiên trên thế giới đang tích cực giảm xuất khẩu nguyên liệu thô để tăng cường tiêu thụ nội địa bằng cách phát triển mạnh ngành công nghiệp cao su.

THANH SƠN