Đồng bằng sông Cửu Long: Giá lúa sụt giảm, gạo xuất khẩu bị ép giá!

Nguồn tin: BCT11/3/2006
Ngày cập nhật: 11/3/2006

Giá lúa, gạo tại ĐBSCL đã giảm 50-100 đồng/kg so với cuối tháng 2-2006 và thấp hơn từ 200-300 đồng/kg so với đầu vụ thu hoạch. Lúa dài thường nay chỉ còn 2.300-2.375 đồng/kg, ở nhiều địa phương nông dân bán lúa tươi chỉ được 2.000 đồng/kg. Trong khi nông dân rất cần bán lúa thì các doanh nghiệp cũng gặp không ít khó khăn do thiếu vốn, thiếu kho bảo quản và bị ép giá gạo xuất khẩu từ nước ngoài...

NÔNG DÂN: NGUY CƠ PHÁ HUỀ

Tại vùng lúa chất lượng cao huyện Ngã Năm (Sóc Trăng), trước và sau Tết Nguyên đán giá lúa tươi trên thị trường vào khoảng 2.500 đồng/kg, nay chỉ còn 2.300-2.320 đồng/kg. Nông dân Trịnh Văn Đua ở thị trấn Ngã Năm, huyện Ngã Năm, cho biết: “Giá lúa giảm, thương lái từ các tỉnh Long An, Tiền Giang... cũng không đến mua ồ ạt như trước”. Còn tại huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng vào đầu vụ thu hoạch, giá lúa tươi bán tại ruộng từ 2.300-2.400 đồng/kg, nay chỉ còn 2.000-2.100 đồng/kg.

Giá lúa, gạo giảm đang tạo nhiều áp lực cho nông dân. Vụ lúa đông xuân này nông dân phải gánh chịu chi phí rất lớn từ việc xuống giống trễ, thời tiết diễn biến bất lợi, sâu bệnh nhiều (nhất là rầy nâu bùng phát), giá phân bón, vật tư nông nghiệp gia tăng, nhiều diện tích năng suất giảm. Bà Lê Thị Nhàn, ở ấp Tân Phước 2, xã Thuận Hưng, huyện Thốt Nốt, TP Cần Thơ vừa thu hoạch lúa đông xuân, bán với giá 2.360 đồng/kg, nói: “Chi phí sản xuất tăng cao, năng suất lúa thấp (chỉ đạt 40 giạ/công) nên chắc chắn không có lời nhiều. Giá lúa đã giảm 100 đồng/kg so với trước, nhưng tôi phải bán để trả tiền mua chịu phân thuốc”. Ông Nguyễn Thanh Hùng ở xã Thới Thạnh, huyện Cờ Đỏ, phản ánh: “Bà con ở đây làm lúa trễ, bị sâu, bệnh nhiều, chỉ đạt năng suất 30-35 giạ/công. Giá lúa như thế này thì lời rất meo, thậm chí phá huề và lỗ”. Các nhà chuyên môn dự báo, giá lúa sẽ tăng trở lại do nhu cầu gạo trên thế giới tăng, trong khi nguồn cung không tăng. Tuy nhiên, rất nhiều nông dân đang cần tiền, không có điều kiện trữ lúa, chờ giá lên.

Nhu cầu bán lúa của nông dân rất lớn, nhưng thương lái cũng đang gặp khó vì giá gạo nguyên liệu liên tục nhích xuống, doanh nghiệp lại “ăn hàng” cầm chừng. Chị Trần Thị Thắm ở huyện Gò Quao (Kiên Giang) đang chở gạo nguyên liệu bán cho một nhà máy chế biến tại Thốt Nốt (TP Cần Thơ), cho biết: “Vụ này lúa xay được gạo nhưng vừa rồi đi 3 chuyến đã bị lỗ 2 chuyến, do mua lúa giá cao nhưng bán gạo giá thấp. Cách đây 2 tuần, tôi mua lúa 2.420 đồng/kg, xay gạo bán được 3.260 đồng/kg. Giờ thì mua lúa giá 2.375 đồng/kg nhưng bán gạo chỉ 3.080 đồng/kg. Các nhà máy chế biến gạo xuất khẩu cũng chậm nhận hàng...”.

DOANH NGHIỆP: KHÓ ĐỦ THỨ

Hiện giá gạo nguyên liệu loại 5% tấm tại ĐBSCL giảm còn 3.080-3.150 đồng/kg; gạo 25% tấm: 3.000-3.020 đồng/kg. Theo các doanh nghiệp, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam cũng giảm từ 5-15USD/tấn so với tháng trước.

Theo phân tích của giới kinh doanh, giá lúa, gạo giảm do nông dân bước vào thu hoạch rộ lúa đông xuân mà đa số không thể dự trữ lúa, phải bán ngay sau thu hoạch. Trong khi đó, nhiều nhà máy chế biến gạo xuất khẩu phải khống chế lượng gạo mua vào, do không đủ máy móc, phương tiện và vốn. Mặt khác, các doanh nghiệp cũng không dám dự trữ nhiều vì sợ để lâu gạo xuống màu, mất giá. Ngoài ra, hiện nay các doanh nghiệp chủ yếu xuất khẩu gạo theo chỉ tiêu từ các hợp đồng của Chính phủ. Xuất theo hình thức này tuy ổn định về thị trường nhưng giá bán nhiều lúc bị thấp. Trong khi đó các hợp đồng thương mại rất ít.

Ông Trần Thanh Vân, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần thương nghiệp tổng hợp và chế biến lương thực Thốt Nốt (Gentraco), phân tích: “Giá gạo Việt Nam đang bị thương nhân nước ngoài ép là do công nghệ sau thu hoạch của ta còn yếu, điều kiện kho bãi và dự trữ lúa gạo chưa tốt. Nhiều doanh nghiệp chế biến gạo gặp khó về vốn nên đồng ý bán gạo với giá rẻ. Mặt khác, đang vào vụ thu hoạch rộ, các phương tiện máy móc, ghe tàu giao nhận hàng chỉ đáp ứng khoảng 60-70% nhu cầu. Đây cũng là nguyên nhân khiến lượng gạo còn trên thị trường trong nước nhiều, làm cho cung như có vẻ vượt cầu. Nếu ta không bị động trong các khâu trên, thì tôi tin rằng giá lúa gạo sẽ không giảm, vì nguồn cung trên thế giới đang trong xu hướng thiếu do ảnh hưởng của thiên tai và thời tiết bất thường...”.

Sóc Trăng, địa phương rất có ưu thế trong việc sản xuất lúa thơm xuất khẩu với diện tích trên dưới 100.000 ha, nay cũng đang phải đối mặt với tình trạng khó khăn trong tiêu thụ mặt hàng đặc sản này. Theo ông Hồ Quang Cua, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Sóc Trăng, dù cao hơn giá lúa trên thị trường từ 100-300 đồng/kg, song chưa năm nào giá lúa thơm ở Sóc Trăng thấp như năm nay. Vụ đông xuân trước giá lúa thơm có lúc đạt trên 3.000 đồng/kg, nhưng đầu vụ đông xuân 2005-2006 đến nay, giá cao nhất chỉ khoảng 2.800 đồng/kg. Nhiều nông dân phản ánh, giá lúa thơm đã giảm nhưng vẫn rất khó bán vì thương lái không chịu mua. Theo đánh giá của ngành nông nghiệp Sóc Trăng, nguyên nhân chủ yếu do xu thế chung của cả nước đang điều chỉnh lại cơ cấu xuất khẩu gạo. Mặt khác, tỉnh này chỉ có một đơn vị chế biến gạo thơm xuất khẩu là Công ty cổ phần Gạo chất lượng cao Ngã Năm, nhưng số lượng sản xuất hàng năm không nhiều, lại xuất khẩu ủy thác. Một nguyên nhân khác, theo ông Hồ Quang Cua, là giá lúa thơm, gạo thơm trong nước đang bị ảnh hưởng xấu bởi tình trạng nhập lậu ồ ạt gạo từ Campuchia sang Việt Nam.

Giới chuyên môn dự đoán, giá lúa gạo sắp tới sẽ tăng, thậm chí cao hơn nhiều so với năm trước. Vì thế, nông dân không nên vội bán lúa nếu thấy không thật sự cần thiết. Nhà nước và các ngân hàng cần “thoáng” hơn nữa trong việc hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp chế biến gạo xuất khẩu. Mặt khác, các doanh nghiệp cũng phải tích cực thu mua lúa của nông dân và cố gắng không bán phá giá. Về lâu dài, các nhà quản lý cần phải giải quyết những bất cập về vấn đề dự trữ lúa gạo, công nghệ xử lý-bảo quản sau thu hoạch...

THANH LONG - VĂN CÔNG