Sử dụng máy cấy lúa: Cần đồng bộ từ khâu gieo mạ

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 09/03/2015
Ngày cập nhật: 11/3/2015

Hiện nay ở nhiều nơi trong tỉnh Bắc Giang, khâu làm đất, thu hoạch, vận chuyển nông sản đã được cơ giới hóa. Riêng công đoạn cấy lúa vẫn thủ công sau nhiều năm xây dựng mô hình trình diễn máy cấy.

Trình diễn máy cấy lúa Kubota tại thôn Sậu 2, xã Quang Tiến (Tân Yên). Ảnh: Hoàng Dương

Máy cấy chưa vào được đồng ruộng

Vụ mùa năm 2012, Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư tỉnh phối hợp với Công ty Kuta Nhật Bản chi nhánh Hà Nội xây dựng mô hình trình diễn máy cấy lúa Kubota tại thôn Sậu 2, xã Quang Tiến (Tân Yên) trên diện tích một ha. Để bảo đảm thành công, trước đó, khâu làm mạ được thực hiện công phu. Cán bộ kỹ thuật của hai đơn vị gieo mạ trên khay thông qua hệ thống máy rải, điều tiết khoảng cách mặc định giữa các hạt. Sau đó, các khay được đưa vào trong nhà lưới. Nhờ đó, buổi trình diễn đạt kết quả như mong đợi.

Do được cấy thưa, khoảng cách đều nhau nên lúa sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh, năng suất đạt 200 kg/sào, cao hơn so với phương pháp gieo cấy thông thường từ 20 - 30 kg. Máy Kubota có ưu điểm nhỏ gọn, thích nghi với mọi địa hình. Khay gieo mạ bền, dùng được trong nhiều vụ. Đặc biệt máy chỉ cần một người vận hành, cấy được một ha/ngày, gấp 20 lần so với cấy thủ công.

Mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng từ đó đến nay, việc sử dụng máy cấy vẫn chỉ dừng lại ở mô hình trình diễn. Ông Trần Biên Cương, Trưởng thôn Sậu 2 cho biết: “Ngày trình diễn máy cấy, thôn như có hội. Người dân đến xem rất đông một phần vì tò mò, phần mong muốn có chiếc máy thay sức người. Tuy nhiên, khi tìm hiểu kỹ thì chẳng còn ai mặn mà với máy cấy nữa”. Theo ông Cương, máy cấy có giá cả trăm triệu đồng, nếu chỉ để cấy cho gia đình mình thì không người dân nào dám bỏ tiền ra mua mà chỉ có thể đầu tư làm dịch vụ cấy thuê.

Còn ông Lương Ngọc Kiên, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Tiến cho rằng, để máy cấy vận hành được cần đồng bộ từ khâu làm mạ. Mạ phải gieo trên khay đặc thù phù hợp với cấu tạo máy. Như vậy các hộ phải liên kết với nhau cùng gieo mạ, cấy cùng giống trên diện tích lớn thì mới hiệu quả. Trong khi đó, ruộng đất tại địa phương vẫn manh mún, nhỏ lẻ, diện tích sản xuất của mỗi hộ ít nên khó áp dụng.

Cải tiến cách làm mạ

Trong suốt cả vụ gieo cấy lúa xuân vừa qua và kể cả những vụ trước, quan sát trên đồng ruộng ở hầu khắp các huyện, chúng tôi thấy chủ yếu vẫn là hình ảnh người dân cấy bằng tay. Theo tổng hợp của cơ quan chuyên môn, vụ chiêm xuân 2015, toàn tỉnh có hơn 35 nghìn ha được gieo cấy bằng sạ hạt, mạ khay (chiếm 70% tổng diện tích, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước). Phương pháp này nhanh hơn cấy mạ dược nhưng có hạn chế là khoảng cách cây lúa không đều, thường phải tốn công tỉa dặm sau cấy. Riêng sạ lại chỉ áp dụng được khi chân ruộng chủ động nước, hạt thóc hay bị chuột, chim ăn khi mới gieo.

Hiệp Hòa là huyện duy nhất trong tỉnh đưa máy cấy vào sản xuất ở vụ xuân năm nay. Thông qua mô hình của Hội Nông dân huyện, một hộ dân tại xã Thái Sơn được hỗ trợ lãi suất mua máy cấy. Toàn huyện chỉ có 7/7.600 ha được cấy bằng máy. Ông Nguyễn Quốc Trí, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện cho biết: “Do là vụ đầu tiên ứng dụng phương pháp gieo cấy mới nên chúng tôi chỉ thực hiện trên diện tích nhỏ để người dân làm quen. Bước đầu khẳng định năng suất cấy của máy cao gấp nhiều lần so với cấy thủ công. Đến cuối vụ, chúng tôi sẽ hội thảo, đánh giá để nhân rộng”.

Tìm hiểu tại Yên Dũng, Việt Yên - hai huyện trọng điểm sản xuất lúa của tỉnh, chúng tôi thấy cũng chưa từng có mô hình máy cấy nào được đưa vào địa bàn. Cấy lúa thủ công trong khi nhân lực trong sản xuất nông nghiệp chuyển đổi mạnh sang ngành nghề khác đã khiến nhiều hộ dân gặp khó khăn vào thời điểm chính vụ. Một số hộ cấy không kịp thời vụ, ảnh hưởng đến năng suất lúa.

Theo ông Hoàng Hữu Lân, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Yên Dũng, mặc dù chưa xây dựng mô hình trình diễn song phòng đã tổ chức tham quan, tìm hiểu máy cấy tại một số nơi. Song, với cách làm mạ của nông dân mỗi hộ mỗi kiểu như hiện nay thì chưa có loại máy nào đáp ứng được. Được biết, vụ mùa năm nay, Trung tâm Khuyến nông- Khuyến ngư tỉnh xây dựng kế hoạch trình diễn máy cấy, dự kiến địa điểm thực hiện tại xã Phi Mô (Lạng Giang). Tuy nhiên, để đưa được máy cấy vào sản xuất đại trà, ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Giám đốc Trung tâm cho rằng điều cốt lõi là nông dân phải cải tiến khâu làm mạ theo một quy trình thống nhất.

Máy cấy lúa có giá bán khá cao nên không phải hộ nào cũng có điều kiện trang bị. Nhằm phát huy hiệu quả phương tiện sau đầu tư, có thể khuyến khích thành lập các tổ sản xuất, hợp tác xã hoạt động dịch vụ theo hướng chuyên môn hóa từ khâu cung ứng mạ đến khâu cấy. Ngoài ra có thể tạo điều kiện cho nhóm hộ nông dân vay vốn mua máy cấy, liên kết cùng làm mạ theo quy trình kỹ thuật đồng bộ.

Trịnh Lan