Sản xuất sạch - Hướng đi bền vững cho cây chanh

Những năm qua, chanh được xem là loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều nông dân trên địa bàn tỉnh Long An. Tuy nhiên, người trồng chanh chủ yếu canh tác theo phương thức truyền thống nên đầu ra của sản phẩm vẫn chưa ổn định. Để giải quyết được bài toán này, nông dân cần có sự thay đổi mạnh mẽ về nhận thức trong tổ chức sản xuất để từng bước nâng cao chất lượng và hướng đến ổn định đầu ra cho sản phẩm chanh.

Sơ chế chanh tại Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp huyện Bến Lức

Chú trọng sản xuất sạch

Hiện nay, toàn tỉnh có 10.832ha chanh, trong đó có 8.205ha cho trái, tập trung ở các huyện: Bến Lức, Đức Huệ, Đức Hòa, Thủ Thừa và Thạnh Hóa. Tại huyện Thạnh Hóa, nông dân đã phát triển diện tích trồng chanh lên hơn 500ha, tăng gần 160ha so cùng kỳ năm 2020. Diện tích chanh tập trung chủ yếu ở xã Thuận Bình, năng suất bình quân đạt từ 18-20 tấn/ha/năm.

Khó khăn lớn nhất của người trồng chanh hiện nay là thị trường tiêu thụ chưa ổn định, khả năng cạnh tranh của sản phẩm chanh còn thấp. Theo thống kê, sản lượng chanh mỗi năm đạt khoảng 138.000 tấn nhưng chỉ khoảng 30% sản lượng chanh được các doanh nghiệp hợp đồng thu mua để xuất khẩu, số còn lại được bán cho các chủ vựa, tiểu thương chợ đầu mối để đưa đi tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Số lượng hợp tác xã (HTX) sản xuất chanh, đặc biệt là số cơ sở được cấp chứng nhận VietGAP, GlobalGAP còn quá ít so với diện tích sản xuất chanh hiện có. Bên cạnh đó, tỉnh cũng chưa có quy hoạch và hình thành mạng lưới vận chuyển xử lý, phân loại, đóng gói, tiêu thụ và tiếp thị mở rộng thị trường. Ngoài ra, việc tiếp cận các chính sách, nguồn vốn ưu đãi để đầu tư mở rộng sản xuất của các HTX cũng còn nhiều khó khăn.

Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp Thuận Bình (huyện Thạnh Hóa) - Bùi Văn Khắp thông tin: “Thời gian qua, chanh là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế khá cao, lợi nhuận thu được hàng năm từ 100-300 triệu đồng/ha. Nhưng hiện đầu ra sản phẩm chưa ổn định, phần lớn vẫn phụ thuộc vào thương lái. Giá chanh hiện nay lên xuống thất thường, có lúc lên hơn 30.000 đồng/kg nhưng có khi rớt giá, chỉ còn 4.000-5.000 đồng/kg. Vì vậy, để đầu ra của chanh ổn định, nông dân cần thay đổi phương thức sản xuất, hướng đến sản xuất sạch, tạo liên kết với doanh nghiệp để tránh tình trạng được mùa - rớt giá”.

Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Thạnh Hóa - Nguyễn Kinh Kha, thời gian qua, huyện phối hợp các ngành chức năng và cơ quan chuyên môn tổ chức nhiều buổi tập huấn, hướng dẫn người dân chuyển đổi phương thức canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Tuy nhiên, số diện tích được nông dân chuyển đổi phương thức sản xuất và công nhận đạt chuẩn chưa nhiều. Thời gian tới, huyện tiếp tục làm cầu nối để nông dân và doanh nghiệp gặp gỡ, trao đổi và xây dựng vùng nguyên liệu, thu mua theo hướng ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm.

Bến Lức là địa phương có diện tích chanh lớn nhất tỉnh, với hơn 7.100ha, trong đó có khoảng 1.200ha được nông dân ứng dụng công nghệ cao (ƯDCNC) vào sản xuất. Sản lượng trung bình hàng năm đạt khoảng 80.000 tấn, trong đó phần lớn chanh được xuất khẩu ra thị trường thế giới.

Thời gian qua, huyện Bến Lức thực hiện nhiều chính sách để đẩy mạnh chương trình Phát triển nông nghiệp ƯDCNC gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên cây chanh như: Hỗ trợ chanh giống cho 313 hộ với hơn 140.000 cây giống; thực hiện 10 cánh đồng phòng trừ sâu, bệnh tại xã Thạnh Lợi, Thạnh Hòa với 160ha; hỗ trợ hệ thống tưới tiết kiệm với 27 mô hình trên diện tích 27ha và tổ chức nhiều cuộc tập huấn ngắn hạn về kỹ thuật canh tác và quản lý sâu, bệnh cho nông dân.

Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp Bến Lức - Trần Duy Thuận cho biết, hiện HTX có 50ha chanh, trong đó có khoảng 20ha ƯDCNC (tưới tiết kiệm, phun thuốc bằng máy, trồng thảm cỏ giữ nước). Trung bình hàng năm, HTX xuất khẩu khoảng 500 tấn chanh ra thế giới, trong đó nhiều nhất là thị trường Trung Đông.

“ƯDCNC vào sản xuất nông nghiệp là bước tiến quan trọng trong quá trình thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, tăng sức cạnh tranh cho các sản phẩm nông nghiệp trên thị trường. Qua đó, vừa nâng cao thu nhập cho nông dân, vừa sản xuất ra sản phẩm sạch bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng” - ông Thuận cho biết thêm.

Ông Lê Minh Trọng (ấp 6B, xã Lương Hòa) bộc bạch: “Trong mùa hạn, mặn năm 2019-2020, nhờ áp dụng biện pháp tưới tiết kiệm và giữ cỏ dưới gốc chanh mà vườn chanh của tôi không bị ảnh hưởng bởi hạn, mặn. Hiện tôi chuyển đổi sang trồng chanh không hạt theo hướng GlobalGAP để ký kết bao tiêu với Công ty The Fruit Republic, giá bán sẽ cao hơn giá thị trường từ 3.000-5.000 đồng/kg”.

Hướng đến thị trường khó tính

Theo thống kê của phòng NN&PTNT huyện Bến Lức, năm 2019, diện tích chanh ƯDCNC theo hướng GlobalGAP được Công ty The Fruit Republic ký hợp đồng bao tiêu là 780ha, đến cuối năm 2020 diện tích này đã tăng lên 910ha. Số chanh này được sản xuất chủ yếu tại 39 tổ hợp tác và 7 HTX trồng chanh trên địa bàn huyện. Hầu hết chanh đạt tiêu chuẩn GlobalGAP đều đủ tiêu chuẩn xuất ra thị trường thế giới.

Trưởng phòng NN&PTNT huyện Bến Lức - Lê Văn Nam chia sẻ, hiện nay, việc ƯDCNC vào sản xuất cũng như chuyển đổi sản xuất theo hướng VietGAP, GlobalGAP của nông dân trồng chanh trên địa bàn huyện vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể, thị trường thu mua chanh ƯDCNC mở rộng hàng năm chưa nhiều, chưa có hợp đồng được ký giữa người mua với người sản xuất, do đó chưa hưởng được hỗ trợ trong chính sách liên kết sản xuất theo Quyết định 14 của UBND tỉnh. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu và thiếu quy hoạch đồng ruộng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc ƯDCNC vào sản xuất. Mặt khác, số lượng doanh nghiệp đầu tư vào vùng chanh để hợp đồng bao tiêu, chế biến sâu chưa nhiều, phần lớn vẫn là bán trái tươi nên giá trị gia tăng của sản phẩm chanh vì vậy chưa được cao.

“Hiện nay, việc xuất khẩu chanh sang châu Âu gặp nhiều khó khăn, cụ thể là một số hoạt chất châu Âu cho phép sử dụng thì Bộ NN&PTNT chưa cấp phép, một số hoạt chất Bộ NN&PTNT cấp phép thì châu Âu lại không chấp nhận, số hoạt chất được châu Âu và Bộ NN&PTNT cho phép sử dụng thì lại quá ít, chỉ khoảng 5-6 hoạt chất. Thời gian tới, rất mong các bộ, ngành Trung ương có sự điều chỉnh cho phép sử dụng nhiều loại hoạt chất hơn, phù hợp với tiêu chuẩn của một số thị trường để sản phẩm chanh của Bến Lức từng bước đến gần hơn với các thị trường khó tính trên thế giới, đặc biệt là thị trường châu Âu” - ông Nam chia sẻ thêm./.

Bùi Tùng

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước