Phát triển giống cây ăn trái quí, hiếm: Nông dân còn gặp khó

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 16/12/2010
Ngày cập nhật: 18/12/2010

Vừa qua, tại Hội chợ Nông nghiệp quốc tế Việt Nam năm 2010 diễn ra tại TP Cần Thơ, có một giống cây trồng lạ, hiếm đã gây sự chú ý của nhiều khách tham quan. Đó là sản phẩm mít không hạt Ba Láng của nhà vườn Trần Minh Mẫn ở phường Ba Láng, quận Cái Răng, TP Cần Thơ. Mít không hạt không chỉ gây sự chú ý bởi sự mới lạ, quí hiếm mà đây còn là một sản phẩm được sở hữu bởi một nông dân của TP Cần Thơ, chứ không phải nông dân ở các tỉnh vốn nổi tiếng về cây ăn trái và sản xuất cây giống như: Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long...

Mít không hạt: Sản phẩm đạt giải lạ, hiếm

Cuối tháng 5-2010, ông Trần Minh Mẫn đã đem 3 trái mít không hạt đến TP Hồ Chí Minh để dự Hội thi Trái ngon - an toàn Nam bộ lần 2-2010 được tổ chức tại Khu du lịch Suối Tiên. Tiến sĩ Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam, kiêm Chủ tịch Hội đồng giám khảo hội thi cho rằng, ông đã từng thấy và từng ăn thử hàng chục giống mít nhưng chưa thấy giống mít nào lạ, hiếm và không có hạt. Kết quả là sản phẩm mít không hạt của ông Trần Minh Mẫn đã được Ban tổ chức Hội thi chứng nhận “đạt giải lạ, hiếm - mít không hạt”.

Sau khi đạt giải ở hội thi trên, đã có một số công ty chuyên sản xuất cây giống ở các tỉnh miền Đông Nam bộ, cử người đến tận nhà của ông Trần Minh Mẫn đề nghị ông ký hợp đồng ủy thác cho họ sản xuất cây giống mít không hạt với số lượng lớn để cung ứng ra thị trường hoặc bán cho họ một số cây mít đã cho trái. Có một công ty muốn mua một số cây mít đang cho trái hoặc gần cho trái để đem về trồng “làm kiểng chơi”, nên đã nài nỉ ông chia lại cho họ một số cây mít trong vườn nhà ông, kể cả những cây đẹt và trả giá 4 triệu đồng/cây. Ông Trần Minh Mẫn tâm sự: “Là nông dân, người ta trả giá tới 4 triệu đồng để mua một cây mít đẹt, tôi ham lắm và định bán. Nhưng nghĩ lại, tự nhiên họ trả giá cao quá, không biết mình bán rồi có bị gì không... nên quyết định tạm thời chưa bán. Sau đó, qua hỏi thăm một số bạn bè và người quen làm trong ngành Nông nghiệp mới biết rằng, các cây mít ở vườn nhà tôi chưa có chứng nhận cây đầu dòng, nếu họ mua về làm chứng nhận cây đầu dòng trước thì tôi sẽ bị mất quyền sở hữu...”. Ông Mẫn trồng được 5 công mít không hạt, với khoảng 100 gốc, đã được 4 năm tuổi. Trong đó, hiện có khoảng 70 gốc mít đã cho trái. Vụ mít năm rồi, ông thu được 4 tấn trái, với giá bán 15.000 đồng/kg, cao gấp 3 - 4 lần so với giá các loại mít khác. Năm 2010, ông Mẫn đã tự nhân giống theo phương pháp thủ công trong gia đình và đã sản xuất được khoảng 7.000 cây mít ghép. Đến nay, lượng cây giống này đã được bà con nông dân và các công ty cây giống đặt hàng mua hết, với giá 30.000 - 35.000 đồng/cây. Sau khi trưng bày, giới thiệu về giống mít không hạt tại Hội chợ Nông nghiệp quốc tế Việt Nam năm 2010 có nhiều bà con nông dân và doanh nghiệp đã đặt mua hàng, nên ông dự kiến sẽ sản xuất khoảng 10.000 cây giống trong năm 2011.

Kể về nguồn gốc của giống mít không hạt Ba Láng, ông Trần Minh Mẫn cho biết, cách nay 4 năm, một người cháu của ông đi du học ở nước ngoài có mua một trái mít về ăn, thấy ngon ông đã lấy hột đem trồng. Không ngờ các cây mít được trồng từ hạt đó cho trái ăn ngon hơn nhiều so với trái mít trước đây, đặc biệt là mít không hạt và có thể ăn cả xơ mít do nó khá ngọt. Trái mít chín khi chẻ ra ít mủ, múi mít ráo mềm, có màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ, trọng lượng mỗi trái mít đạt hơn 10 kg.

Giữ gìn giống mít không hạt còn khó

Lâu nay, du khách đến TP Cần Thơ cho rằng, muốn mua quà về biếu cho người thân và bạn bè, họ thường gặp khó, do không biết Cần Thơ có loại trái cây gì ngon, lạ và sản phẩm đặc sản. Thật hiếm hoi, khi nông dân TP Cần Thơ có sản phẩm cây ăn trái lạ, hiếm để “trình làng”. Sự có mặt của mít không hạt Ba Láng tại Hội chợ Nông nghiệp quốc tế Việt Nam năm 2010, không chỉ là niềm tự hào của nhà vườn Trần Minh Mẫn mà còn là niềm vui và sự tin tưởng của nhiều người về triển vọng của một sản phẩm trái cây mới, có thể là loại trái cây đặc sản của Cần Thơ trong tương lai. Nhưng để có thể gìn giữ và phát triển giống mít này tại địa phương đang là một thách thức lớn, đòi hỏi cần phải có sự trợ lực nhiều hơn nữa từ các ngành chức năng ở địa phương. Muốn phát triển việc nhân giống mít này và tránh bị làm giả mạo, cũng như tạo sự tin tưởng cho bà con mua cây giống, thì nhà vườn sản xuất cây giống cần phải có các chứng nhận về quyền “sở hữu” cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng...

Ông Trần Minh Mẫn bộc bạch: “Muốn đăng ký và được chứng nhận một cây đầu dòng nông dân phải bỏ ra hơn 2 triệu đồng và 500.000 đồng để được chứng nhận một vườn cây đầu dòng. Do vậy, chỉ cần làm hồ sơ chứng nhận 5 - 10 cây đầu dòng, nông dân phải bỏ trên 10 - 20 triệu đồng. Đây là một khoản tiền quá lớn đối với nhiều nông dân. Ngoài ra, nông dân chúng tôi còn rất ngại làm việc với các sở, ngành... vì không rành về quy trình làm hồ sơ, thủ tục nên rất sợ gặp phiền hà!”.

Bà Lương Thu Dung, Phó trưởng phòng Quản lý trồng trọt, Chi cục Bảo vệ thực vật (Sở NN&PTNT TP Cần Thơ), cho biết: “Cách nay hơn 3 tháng, cán bộ Phòng Quản lý trồng trọt đã trực tiếp đến nhà ông Trần Minh Mẫn và đã hướng dẫn cụ thể về các quy trình thủ tục để ông tiến hành đăng ký cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng mít không hạt. Trong đó, có giải thích rõ các khoản phí mà người xin đăng ký cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng phải đóng là đều được thực hiện theo các quy định chung của Nhà nước”. Theo bà Dung, để cấp giấy chứng nhận cây đầu dòng, phải thẩm định 3 vụ trái liên tiếp, nên thời gian khá dài, Phòng đã khuyến khích ông Minh Mẫn nộp hồ sơ trước. Trong thời gian chờ xem xét hồ sơ, Phòng Quản lý trồng trọt sẽ tìm các nguồn hỗ trợ hoặc đề nghị lên Chi cục, Sở NN&PTNT, UBND thành phố xem xét và có hỗ trợ về phí cho nông dân khi làm giấy chứng nhận cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng. Tuy nhiên, đến nay Phòng vẫn chưa nhận được hồ sơ đăng ký của ông Mẫn, không biết có phải do ông sợ phải tốn kém một khoản tiền khá lớn!

Theo Phòng Quản lý trồng trọt Chi cục Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ, nông dân ở các tỉnh có ngành nghề sản xuất cây giống phát triển mạnh như: Bến Tre, Vĩnh Long... thì việc đăng ký chứng nhận cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng đã trở nên quen thuộc. Nhưng với nhiều nhà vườn sản xuất cây giống ở TP Cần Thơ là một việc làm khá mới mẽ. Thời gian qua, không chỉ ông Trần Minh Mẫn mà nhiều nhà vườn khác ở Cần Thơ cũng còn gặp khó khăn và lúng túng trong việc đăng ký cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng cho dâu Hạ Châu và một số loại cây ăn trái khác. Trước thực tế đó, Phòng Quản lý trồng trọt đã tiến hành xây dựng và đang gấp rút hoàn chỉnh “Quy trình thủ tục về đăng ký công nhận nguồn gốc giống cây công nghiệp và cây ăn quả lâu năm (cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng)” để trình Sở NN&PTNT, UBND thành phố phê duyệt và công bố rộng rãi cho người dân biết. Qua đó, giúp cho mọi người dân có thể dễ dàng nắm bắt các quy trình, thủ tục đăng ký công nhận nguồn giống.

KHÁNH TRUNG