Xây dựng nhà đóng gói thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP: Doanh nghiệp chưa “mặn mà” - Do đâu?

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 15/06/2011
Ngày cập nhật: 16/6/2011

Trái thanh long Bình Thuận được hầu hết các doanh nghiệp trong tỉnh xuất bằng đường tiểu ngạch sang thị trường Trung Quốc. Do vậy, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc thanh long chưa được coi trọng. Đây cũng là lý do khiến các cơ sở thu mua còn chần chừ, thiếu quan tâm đến việc tổ chức xây dựng nhà đóng gói theo tiêu chuẩn VietGAP.

Những con số “biết nói”

Sau chặng đường dài cây thanh long có mặt và được khẳng định thương hiệu trên vùng đất Bình Thuận, đến thời điểm này toàn tỉnh đã có trên 13.400 ha, với hơn 22.000 hộ dân tham gia trồng loại cây này. Cùng sự phát triển về diện tích, chính là sự ra đời của các doanh nghiệp, thương lái thu mua, xuất khẩu thanh long. Theo khảo sát của Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm và thủy sản, cuối năm 2010, toàn tỉnh có trên 100 cơ sở thu mua, sơ chế, đóng gói thanh long, trong đó có 14 doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp. Điều đáng bàn là hiện nay sản phẩm thanh long tiêu thụ chủ yếu dưới dạng trái tươi, phải qua nhiều khâu trung gian từ nhà vườn, thương lái, đến doanh nghiệp thu mua... Trong khi đó, phần lớn nhà xưởng chỉ phục vụ sơ chế, đóng gói nhưng việc bố trí nơi nhận trái vào và xuất trái ra cùng một chỗ là chưa hợp lý, dễ gây bẩn thanh long sau khi làm sạch. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong khi đó, tỉnh ta đang ra sức thực hiện sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP, với diện tích trên 3.400 ha đã được chứng nhận. Tuy nhiên, từ trước đến nay quá trình sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP phần lớn do nông dân thực hiện. Còn lực lượng thương lái, cơ sở thu mua, sơ chế dường như chưa đảm bảo điều kiện sản xuất thanh long an toàn.

Theo anh Phan Văn Tấn - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển cây thanh long Bình Thuận, trung tâm đã nhận được giấy đăng ký tham gia xây dựng nhà đóng gói theo tiêu chuẩn VietGAP của 11 doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện chỉ có 1 doanh nghiệp triển khai thực hiện và được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP là Doanh nghiệp TNTM Phương Giảng (xã Hàm Hiệp, Hàm Thuận Bắc).

Ảnh: Đình Hòa

Cần sự đồng tâm của doanh nghiệp

Theo ý kiến của ông Bùi Đăng Hưng - Chủ tịch Hiệp hội thanh long, sản phẩm thanh long Bình Thuận phần lớn xuất khẩu theo tiểu ngạch (chủ yếu thị trường Trung Quốc). Trong khi đó, đối tác này chưa đòi hỏi về sản phẩm an toàn. Do vậy, các doanh nghiệp chưa quan tâm đến việc xây dựng nhà đóng gói thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP, cũng như chưa quan tâm đến việc thu mua sản phẩm thanh long sản xuất đảm bảo an toàn vệ sinh. Thậm chí, có nhiều trường hợp, hộ dân trồng thanh long VietGAP trước khi xuất bán hàng, có ghi chép lại nhật ký sản xuất để truy nguyên nguồn gốc sản phẩm. Nhưng các thương lái thu mua lại cho là… không cần thiết, đồng thời vẫn mua cào bằng giữa thanh long VietGAP và thanh long thường. Bên cạnh đó, còn có tình trạng thương lái yêu cầu nông dân phun xịt hóa chất 1 - 2 ngày trước khi thu hoạch, nhưng chưa có giải pháp ngăn chặn và biện pháp xử lý nghiêm khắc.

Rõ ràng, đội ngũ thương lái của doanh nghiệp là lực lượng rất quan trọng khi tham gia trong chuỗi sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Nếu lực lượng này không trung thực, không tuân thủ theo yêu cầu của VietGAP thì không thể truy xuất được nguồn gốc sản phẩm. Thực tế, phần đông các doanh nghiệp, cơ sở thu mua chưa thấy hết được tầm quan trọng của việc phải giữ gìn thương hiệu thanh long Bình Thuận và các vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm. Đội ngũ thương lái của doanh nghiệp rất nhiều, nhưng chưa được tham gia huấn luyện để thấy rõ mục đích, ý nghĩa của vấn đề phải tổ chức sản xuất theo VietGAP (cả sản xuất và sau thu hoạch). Do đó, khi sản phẩm thanh long gặp rủi ro ở thị trường Trung Quốc (ép giá, ghim hàng…), thì các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long và nhà vườn sẽ gặp khó khi muốn tiếp cận các thị trường khó tính, vốn đòi hỏi rất cao về an toàn vệ sinh thực phẩm như Đài Loan, Nhật Bản, Châu Âu…

Trong cuộc họp mới đây bàn về tình hình phát triển thanh long trên địa bàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Dũng đã nhấn mạnh: Trong 5 năm tới, sản xuất thanh long phải theo hướng an toàn và bền vững, phát triển song song cả về chiều sâu và chiều rộng (trong đó chủ yếu là đảm bảo về chất lượng, an toàn cho sản phẩm). Để đạt được điều đó, cần đảm bảo VietGAP ở cả 3 khâu: từ nông dân - thương lái đến doanh nghiệp. Ngành nông nghiệp cần có cơ chế giám sát, quản lý doanh nghiệp. Đồng thời phải tuyên truyền, khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp triển khai thực hiện việc đăng ký xây dựng nhà đóng gói theo tiêu chuẩn VietGAP; vận động doanh nghiệp đầu tư mở rộng xuất khẩu chính ngạch là vấn đề cốt lõi...

LAM GIANG