Hậu Giang: Mất mùa nhãn

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 03/08/2011
Ngày cập nhật: 4/8/2011

Các chủ vườn nhãn đang cắt cành, lấy tược non để chuẩn bị cho vụ sau.

Nhãn tiêu da bò được xem là một trong những loại cây trồng đặc sản và mang về nguồn thu nhập khá cao cho người dân huyện Châu Thành (Hâu Giang). Tuy nhiên, hiện nay các vườn nhãn nơi đây đang phải đối mặt với một căn bệnh “quái ác” lần đầu xuất hiện trên diện rộng, đó là bệnh chổi rồng (còn gọi là bệnh đầu lân, chùn ngọn hay bông dừa).

* Nhà vườn khốn khó

Đang cắt cành lấy tược non bên vườn nhãn của gia đình, ông Nguyễn Văn Thanh, ở ấp Long Lợi, xã Đông Phước A cho biết: “Tôi trồng nhãn đã hơn 10 năm, nhưng chưa có năm nào lại gặp một căn bệnh lạ như thế này, nghe người dân nói đây là bệnh chổi rồng. Lúc đầu thấy có hiện tượng co quéo đọt, rồi đến những chùm bông. Mặc dù đã mua đủ các loại thuốc để phun xịt nhưng vẫn không hết. Toàn bộ 3 công nhãn của gia đình đều bị chổi rồng”. Theo ông Thanh và những người trồng nhãn nơi đây, bệnh chổi rồng chỉ mới xuất hiện ở vùng đất này trong khoảng 2 năm trở lại đây. Mùa nhãn trước, vườn nào bị ảnh hưởng nặng cũng chỉ 20 - 30%. Cứ nghĩ là không ảnh hưởng lớn nên ít nhà vườn lo lắng, nhưng không ngờ vụ này bệnh lại lây lan nhanh chóng. Có vườn không có được bông nhãn nào mà chỉ toàn là bông dừa (chổi rồng). Đây thật sự là một căn bệnh nguy hiểm và có nguy cơ phát thành dịch nhanh trên diện rộng, gây thiệt hại không nhỏ đến sản xuất của người dân.

Vào thời điểm này của các năm trước, bà con nơi đây đang nô nức chuẩn bị bước vào mùa thu hoạch nhãn đầu vụ. Nhưng 2 vụ qua, cái không khí sôi nổi giữa người bán và người mua đã phần nào bị lắng dịu, thay vào đó là những tiếng nổ của các chiếc máy cưa đang cắt những cành nhãn bị bệnh trên những mảnh vườn. Ông Thanh cho biết thêm: “Mọi năm, sau khi thu hoạch nhãn xong, gia đình chỉ việc cắt đọt là để trái cho vụ sau, còn vụ này phải cưa cả cành, vừa tốn công lại tốn chi phí cho việc thuê máy cắt cành”. Với 3 công nhãn, trước đây mỗi năm gia đình ông Thanh thu hoạch hơn 5,5 tấn trái, thu về nguồn lợi nhuận trên 20 triệu đồng, còn vụ này coi như mất trắng.

Hiện nay, không chỉ riêng gia đình ông Thanh lâm vào hoàn cảnh khó khăn, mà hầu hết các chủ vườn nhãn tại xã Đông Phước A đều có chung số phận. Anh Nguyễn Văn Đông, ở ấp Phước Hòa A, xã Đông Phước A buồn rầu khi toàn bộ 3,5 công nhãn của gia đình đang bước vào mùa để trái nhưng tất cả đều bị bệnh chổi rồng, gây ra cảnh thất bát. Anh Đông tâm sự: “Đây không phải là lần đầu tiên vườn nhãn của gia đình bị bệnh quái ác này, vì 2 mùa trước cây đã bị nhiễm bệnh. Sau khi phát hiện bệnh, tôi đã mua đủ loại thuốc để phun xịt nhưng không mấy hiệu quả. Bước đường cùng là cưa cành, nhưng bệnh vẫn không hết mà dường như mỗi năm tỷ lệ bị nhiễm bệnh lại càng tăng thêm. Nếu tính luôn mùa này, thì vườn nhãn của gia đình tôi đã 3 năm liền phủi tay. Trong khi đó, đây lại là nguồn thu nhập chính của gia đình. 3 năm qua, thay vì ở nhà chăm sóc vườn nhãn, tôi phải đi làm thuê làm mướn để có tiền trang trải cuộc sống”.

Với tình hình dịch bệnh ngày càng phát triển và đang có xu hướng lan rộng, khiến cho nhiều nhà vườn tại huyện Châu Thành có ý định đốn nhãn để trồng lại cây khác. Nhưng suy đi nghĩ lại thì họ không đành, vì hầu hết các vườn nhãn ở đây có tuổi đời trên 10 năm, nếu đốn đi muốn để gầy dựng lại rất khó, vì phải mất nhiều năm cây mới cho trái. Nhưng để lại thì không biết xử lý bệnh ra sao, vì vụ nào cũng bỏ công, bỏ vốn ra nhưng không thu lại được kết quả.

* Nhện lông nhung - Tác nhân gây hại

Phó phòng NN&PTNT huyện Châu Thành Nguyễn Văn Trương cho biết: Toàn huyện có 128/579,51 ha vườn nhãn tiêu da bò bị nhiễm bệnh chổi rồng. Tập trung nhiều ở xã Đông Phước A và Đông Thạnh, với mức độ bị ảnh hưởng từ 80 - 90%, tăng 40 - 50% so với vụ trước. Bệnh chổi rồng trên cây nhãn trước tiên được xác định là do loài nhện lông nhung làm tác nhân chính gây bệnh, thường xuất hiện với mật độ cao ở giai đoạn lá non vào khoảng tháng 4, 5 và tháng 11, 12 hàng năm và chủ yếu xuất hiện trên nhãn tiêu da bò.

Ngay sau khi bệnh xuất hiện ở các vườn nhãn trên địa bàn, ngành nông nghiệp huyện đã tiến hành tìm giải pháp nhằm làm giảm mức độ gây hại và hạn chế tình trạng lây lan ra diện rộng. Tuy nhiên, do đây là một bệnh còn khá mới và hiện trên thị trường vẫn chưa có loại thuốc nào đặc trị, giúp bà con phòng trừ đạt hiệu quả. Trước mắt, ngành NN&PTNT huyện khuyến cáo nhà vườn: Đối với những cây nhãn đã bị nhiễm bệnh thì tiến hành cắt bỏ khoảng 50 cm những cành lá, hoa bị bệnh, kết hợp phun thuốc thường xuyên cho những cành non vừa mới nảy chồi và vệ sinh vườn. Đặc biệt lưu ý, khi cắt bỏ cành, bà con phải tiêu hủy ngay, tránh sử dụng thân làm củi, lá tủ dưới gốc nhãn và nhổ bỏ tất cả các cây bồ ngót trong vườn, vì đây được xem là cây ký chủ của nhện lông nhung. Đến lúc nhãn ra hoa, trong giai đoạn từ nuôi hoa đến đậu trái, cần phun thuốc ngừa định kỳ, bón phân cân đối vào từng thời điểm thích hợp. Đối với những vườn nhãn có mật độ trồng dầy, sau khi để lại đọt non nên hạn chế số lượng cành trong vườn để tạo không gian thoáng mát, hạn chế sâu bệnh ký sinh và dễ phun thuốc khi phát hiện dịch bệnh. Đối với những người dân bị thiệt hại, huyện vẫn chưa có chương trình gì để hỗ trợ cho bà con. Vì ngoài cây lúa ra, theo quy định hiện nay của Nhà nước vẫn chưa có chính sách nào hỗ trợ cho các vườn cây ăn trái bị mất mùa do sâu bệnh, chủ yếu người dân tự khắc phục là chính. Về lâu về dài, Phòng NN&PTNT huyện sẽ liên kết với Viện Cây ăn quả miền Nam nghiên cứu để tìm ra loại thuốc đặc trị nhện lông nhung, sẽ tổ chức nhiều cuộc tập huấn hướng dẫn cho người dân các biện pháp phòng trừ và quản lý bệnh chổi rồng để người trồng nhãn yên tâm sản xuất và tiếp tục gắn bó với loài cây đặc sản của địa phương…

HỮU PHƯỚC