Trái cây vào Trung Quốc gặp rào cản kỹ thuật !?

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 01/06/2009
Ngày cập nhật: 2/6/2009

* 5 loại trái cây khi vào Trung Quốc phải khai xuất xứ kể từ ngày 1/7

Trong văn bản đàm phán giữa Bộ NN&PTNT và Tổng cục Giám sát chất lượng kiểm nghiệm kiểm dịch (AQSIS) nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tháng 2/2009, hai bên đã thống nhất cùng kiểm soát về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, truy nguồn gốc xuất xứ hàng khi xuất khẩu giữa hai nước.

Đối với trái cây, hai bên cam kết cung cấp danh sách các trang trại, vườn trồng và cơ cở bao gói các loại trái cây của Trung Quốc sang Việt Nam. Phía Việt Nam phải cung cấp danh sách các trang trại, vườn trồng và cơ sở bao gói 5 loại trái cây sau: thanh long, trái vải, chuối, dưa hấu và nhãn. Thời hạn mà hai bên phải cung cấp cho nhau theo văn bản ghi nhớ là trước ngày 1/7/2009.

Ngày 25/5, Bộ NN & PTNT đã có công văn số 1382 gửi UBND các tỉnh, thành trong cả nước yêu cầu khẩn trương triển khai nội dung này và thống kê danh sách các đối tượng trên gửi về Cục Trồng trọt (đối với trái cây) và về Cục Chế biến (đối với sắn lát) để Bộ tổng hợp trao cho Trung Quốc đúng thời hạn kí kết. Tuy nhiên, chủ trương này đến nay nhiều doanh nghiệp xuất khẩu trái cây, nhiều nhà vườn và đặc biệt là nông dân sản xuất các loại trái cây trên chưa biết nhiều. Thậm chí mới chỉ hơn 10 tỉnh hoàn thành xong việc đăng kí danh sách gửi Bộ dù thời điểm ngày 1/7 đang đến rất gần.

Thanh long Bình Thuận vào được Hoa Kỳ nhưng lại vướng thị trường Trung Quốc. (ảnh: Đ.Hòa)

Có một vấn đề mà các doanh nghiệp và nhiều nhà vườn thanh long ở Bình Thuận rất lo ngại là những thành phần nào phải khai báo và đăng kí xuất xứ với Trung Quốc, vì trên 70 % thanh long Bình Thuận hiện nay nằm ở thị trường Trung Quốc. Trong công văn số 1382, Bộ NN & PTNT hướng dẫn các đối tượng phải khai xuất xứ là các trang trại, vườn trồng và cơ sở bao gói. Tuy nhiên, trong biểu mẫu thống kê mà Cục Trồng trọt hướng dẫn kèm công văn số 401 thì đối tượng lại là các doanh nghiệp, HTX, trang trại sản xuất, vùng sản xuất tập trung và cơ sở đầu mối thu mua bao gói xuất khẩu. Như vậy, đối tượng đăng kí kê khai xuất xứ mà Cục Trồng trọt hướng dẫn là đa dạng hơn. Tuy nhiên, theo ông Ngô Minh Hùng - Phó Giám đốc Sở Công thương Bình Thuận, tính rủi ro sẽ cao hơn. Bởi, khi phát hiện một nhà vườn có sản phẩm trái cây không đạt chất lượng VSATTP, họ chỉ có thể cấm nhà vườn đó xuất khẩu. Nhưng nếu đăng kí theo vùng sản xuất sẽ rất dễ bị ảnh hưởng diện rộng khi có rủi ro xảy ra trong xuất khẩu.

Một vấn đề khác mà nhiều địa phương hiện chưa rõ đó là tiêu chuẩn kỹ thuật về trái cây mà phía bạn đưa ra gồm những tiêu chuẩn nào? Mỗi lô hàng xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ có thêm những thủ tục gì và nếu có thủ tục ấy thì sẽ do cơ quan nào (của Việt Nam hay Trung Quốc) cấp phép? Để làm rõ những thắc mắc này, Sở Công thương Bình Thuận có văn bản hỏi các cơ quan của Bộ Công thương. Ngày 13/5, Trung tâm Hỗ trợ xuất khẩu thuộc Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương) có văn bản phản hồi nói rõ: Ngoài hai tiêu chuẩn vệ sinh đối với sử dụng chất phụ gia thực phẩm và tiêu chuẩn vệ sinh lương thực, hiện phía bạn vẫn chưa có yêu cầu cụ thể nào khác.

Một điều mà nhiều doanh nghiệp hiện nay chưa rõ, đó là kinh doanh một nơi nhưng trụ sở đóng một nơi thì sẽ đăng kí khai báo xuất xứ ở nơi nào. Doanh nghiệp Bảo Thanh chuyên đóng gói trái cây, có trụ sở tại TP. HCM, nhưng nhà đóng gói và kinh doanh lại đặt tại Bình Thuận. Khi doanh nghiệp này đăng kí tại TPHCM thì không ai nhận vì không có chuyên môn về thanh long. Đăng kí tại Bình Thuận thì Sở NN&PTNT Bình Thuận nói trụ sở ở đâu đăng kí ở đó. Do vậy doanh nghiệp này đã có văn bản gửi lên Bộ NN&PTNT đề nghị hướng dẫn đăng kí.

Ngày 28/5, Sở Công thương Bình Thuận triệu tập một cuộc họp khẩn với các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long tại tỉnh. Tại cuộc họp này, lãnh đạo Sở Công thương và Trung tâm Nghiên cứu phát triển thanh long Bình Thuận đã triển khai nhiều nội dung xung quanh việc sản xuất 3.000 ha thanh long theo tiêu chuẩn VietGrap tại các huyện. Trong đó, hướng dẫn các doanh nghiệp tiêu chuẩn nhà đóng gói đạt chất lượng VietGrap. Lãnh đạo Sở Công thương cũng đã thông báo một số nội dung trên đến các doanh nghiệp xuất khẩu. Theo lãnh đạo Sở Công thương, việc thành lập hồ sơ nhà vườn theo tiêu chuẩn VietGrap là cơ sở quan trọng để sau này khi hàng rào kỹ thuật từ phía các nước nhập thanh long dựng lên. Tuy nhiên nhiều doanh nghiệp tại Bình Thuận vẫn chưa nắm thông tin này. Ông Nguyễn Ngọc Hai - Giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận cho biết vừa mới nhận được công văn chỉ đạo của Bộ về vấn đề thanh long đi Trung Quốc. “Chúng tôi đã lập tức triển khai ngay nội dung này đến các doanh nghiệp, các nhà vườn và các cơ sở thu mua. Nhất định sẽ hoàn thành việc báo cáo lên Bộ đúng thời gian qui định”- ông Hai nói.

Thanh long Bình Thuận từng vào được Hoa Kỳ, các nước Châu Âu. Tuy nhiên lại bị vướng ở Đài Loan, nay tiếp tục gặp hàng rào kỹ thuật ở Trung Quốc. Điều này cho thấy người nông dân và các nhà xuất khẩu rất dễ gặp rủi ro nếu bỏ qua yếu tố VSATTP khi xuất hàng vào Trung Quốc.

TRẦN QUỐC HANH