Bến Tre: Chổi rồng tấn công, thu hẹp diện tích đất trồng nhãn

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi, 09/09/2011
Ngày cập nhật: 10/9/2011

Bệnh đã xuất hiện cách đây nhiều năm nhưng các nhà khoa học chưa nghiên cứu thành công, chưa tìm ra thuốc đặc trị.

Ông Trần Huỳnh Y xót xa nhìn cành nhãn bị nhiễm bệnh chổi rồng

Bệnh nguy hại, làm giảm sản lượng nhãn trái

Các cành của cây nhãn tiêu quế đâm đọt non (lá lụa) bị xoắn lại thành cụm như bó chổi, không phát triển được. Bông nhãn mới nhô ra bị co cụm lại, nhìn xa giống như cây chổi. Từ xuất hiện ở một vài đọt non, bệnh nhanh chóng lây lan sang hàng loạt lá lụa của cây nhãn. Nhà vườn gọi là bệnh chổi rồng hoặc hoa tre, chổi xể, tổ rồng. Chổi rồng được xác định là bệnh nguy hại nhất trên cây nhãn, làm giảm sản lượng trái, ảnh hưởng đến nguồn thu của nhà vườn.

Dẫn chúng tôi đi một vòng trong vườn, ông Trần Huỳnh Y, ở xã Tiên Thủy (Châu Thành - Bến Tre) trầm ngâm: “Cách đây vài hôm, tôi phải bấm bụng đốn bỏ tiếp mấy cây nhãn tiêu quế hơn 10 năm tuổi. Cây trồng lâu năm, tán sum suê và trái trĩu cành, gặp phải bệnh chổi rồng tấn công, sản lượng trái giảm trầm trọng”. Theo ông Y, cách đây 3 năm, chổi rồng chỉ xuất hiện trên vài đọt non, cứ tưởng là bệnh thông thường. Nhưng sang vụ tiếp theo, số đọt non bị nhiễm bệnh tăng rất nhanh, thuốc phun xịt vẫn không trị được bệnh. Gần 70 cây nhãn hơn 10 năm tuổi, trồng trên 3 công đất phải đốn bỏ dần. Mỗi khi cây ra lá lụa, ông Y mạnh dạn cắt bỏ những đọt bị nhiễm bệnh. Đối với những cây còn khoảng 50% đọt non chưa nhiễm bệnh, ông xử lý phân, thuốc để cho cây ra trái nhưng vẫn chưa chắc chắn, bởi đến khi bông nhô ra vẫn có thể bị bệnh chổi rồng. Vụ vừa qua, 20 cây nhãn tiêu quế còn lại chỉ cho 400 kg trái, trong khi đó, trước đây những cây này cho trái từ 1,5 - 2 tấn/vụ.

Vài chục triệu đồng chỉ còn vài... chùm trái

Hộ ông Võ Văn Tư cũng ở xã Tiên Thủy, cách đây hơn 10 năm đã chuyển từ nhãn long sang trồng nhãn tiêu quế và nhãn xuồng cơm vàng. Theo ông Tư, cây nhãn xuồng cơm vàng không phải sử dụng phân thuốc để xử lý, vẫn cho trái bình thường và giá bán luôn cao gấp đôi nhãn tiêu quế. Nhưng nhãn xuồng cơm vàng cho sản lượng trái chỉ bằng phân nửa và trái thu hoạch dễ rớt khỏi chùm so với nhãn tiêu quế. Chính mỗi loại đều có ưu điểm và khuyết điểm, nên ông Tư trồng cả nhãn tiêu quế và nhãn xuồng cơm vàng. 3 năm nay, bệnh chổi rồng đã tấn công cây nhãn tiêu quế, trong khi nhãn xuồng cơm vàng vẫn phát triển và cho trái bình thường. Ông Tư cho biết, không thể lấy bo nhãn xuồng cơm vàng ghép vào cây nhãn tiêu quế đã nhiễm bệnh chổi rồng. Ông đưa tay bẻ một đọt nhãn tiêu quế đã bị bệnh và giải thích, tủy của cây đã đen nếu có lấy bo nhãn xuồng cơm vàng tháp vào cây sẽ khó phát triển. Thêm vào đó, cây nhãn tiêu quế phải xử lý phân thuốc mới đơm bông và đậu trái. Mỗi lần xử lý, bộ rễ bị chết một phần, cộng với khoanh vỏ trên nhánh (khấc vỏ) làm cho cây suy kiệt, rất dễ bị sâu bệnh tấn công. Khi chưa bị bệnh chổi rồng, 3 công đất trồng nhãn mỗi vụ thu hoạch trừ chi phí các khoản, ông Tư còn lãi vài chục triệu đồng. Nhưng khi cây bị bệnh, nguồn thu từ cây nhãn cứ giảm dần, có cây mỗi vụ chỉ thu hoạch được vài chùm trái.

Ông Nguyễn Kỳ Vũ - Trưởng ấp Khánh Hội Đông, xã Tiên Thủy cho biết, từ khi xuất hiện bệnh chổi rồng, diện tích đất trồng nhãn tiêu quế ở ấp giảm nhanh chóng. Tuy chưa thống kê con số cụ thể, nhưng thực tế cho thấy, cứ 10 người trồng nhãn thì ít nhất đã có 8 người chuyển sang trồng các loại cây khác.

Mạnh dạn cắt bỏ cành cây bị bệnh

Theo thông tin của Chi cục Bảo vệ thực vật Bến Tre, các huyện có diện tích đất trồng nhãn nhiễm bệnh chổi rồng nhiều là Chợ Lách (gần 1.000 ha/1.600 ha), Châu Thành (gần 900 ha/2.600 ha); gần đây nhất là Long Hòa và Tam Hiệp (Bình Đại) có hơn 30 ha bị nhiễm bệnh chổi rồng.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt – Chi cục phó Chi cục Bảo vệ thực vật Bến Tre cho biết, kết quả nghiên cứu bước đầu của Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam đã xác định: Bệnh được lan truyền qua trung gian truyền bệnh là nhện lông nhung. Nhện lông nhung cực nhỏ, mắt thường của con người không thể nhìn thấy được. Nhưng dấu vết bị hại lộ rõ để mắt thường có thể nhận biết lúc lá non hình thành. Khi phát hiện đọt cây và bông bị nhiễm bệnh chổi rồng, nông dân nên mạnh dạn cắt bỏ tất cả cành cây bị bệnh và tiêu hủy (dùng dầu lửa đốt hoặc phun thuốc trừ nhện rồi phủ nylon). Khi cây ra đọt non và giai đoạn ra hoa, tiến hành phun các loại thuốc đặc trị phòng trừ nhện. Ngoài ra, dụng cụ cắt tỉa cành cây phải được xử lý vệ sinh đúng qui định, hạn chế lây lan từ cây bị nhiễm bệnh sang cây chưa nhiễm bệnh. Vệ sinh vườn cây trồng cũng là một trong những giải pháp quan trọng hạn chế mầm bệnh phát tán.

Toàn tỉnh Bến Tre hiện có 2.100 ha đất trồng nhãn bị nhiễm bệnh chổi rồng, chiếm 30% diện tích đất trồng nhãn của tỉnh - Chi cục Bảo vệ thực vật Bến Tre.

Trần Quốc