Nơi mùa hồng bắt đầu bằng nỗi nhớ

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 25/09/2011
Ngày cập nhật: 29/9/2011

Mùa hồng này gia đình bà Hường chỉ bán được 2000 đ/kg hồng

Khi bà Hường thỏa thuận bán xong gần 70 gốc hồng trong vườn với giá 4 triệu đồng cho một thương lái cùng thôn, một mùa hồng thất bát nữa càng khiến bà nhớ về mùa hồng của 7, 8 năm về trước.

Khi biết chúng tôi tìm đến nhà để hỏi thăm về cây hồng ăn trái, bà Đặng Thị Thu Hường (Đa Thọ, Xuân Thọ, TP Đà Lạt) khoát tay, chặc lưỡi bảo: “Mấy năm nay mỗi năm chỉ thu được 4 - 5 triệu bạc, tui tiếc công sức hơn 20 năm gầy dựng mà giữ lại chứ có gì đáng nói mà hỏi hả cô”.

Vườn hồng của bà Hường được xem là một trong những vườn hồng lớn và lâu năm ở xã còn lại với gần 70 gốc hồng từ 10 đến 25 năm tuổi. Xưa, khoảng 7 năm về trước, nhà bà trồng tới hơn 100 gốc, mỗi mùa thu hoạch, thu hơn trăm triệu là chuyện thường. Bà kể: Rất nhiều người dân Xuân Thọ, Xuân Trường lúc đó sống và làm giàu nhờ cây hồng. Gia đình bà thấy vậy học theo mà trồng chứ không phải người tiên phong. Chỉ tay xuống phía thung lũng gần nhà, bà bảo: “Kia là vườn hồng của ông Trần Văn Hưng, hồi trước ổng chỉ có 30 gốc thôi mà mỗi năm bán được tới 60 triệu. Cả xã hồi đó xin hạt nhà ông Hưng về gây giống, nhưng giờ thì ông cũng nản rồi, chỉ còn lại một ít gần nhà để ăn và để nhớ ngày xưa mà thôi”.

Bán tính bán nghi với câu chuyện gần 70 gốc hồng của hộ bà Hường chỉ thu được 4 triệu bạc, trong khi suốt tuyến đường, từ Xuân Thọ đến Trạm Hành, nhìn lên đồi hay xuống thung sâu chúng tôi vẫn thấy thấp thoáng sắc vàng cam đặc trưng của trái hồng vùng này đang bắt đầu vào vụ thu hoạch, đem chuyện hỏi anh Trần Phương – Phó Chủ tịch xã Xuân Thọ, anh cho hay: “Hồng chỉ có 2.000 đồng/kg thôi. Bà con vẫn giữ lại cây hồng, nhưng chủ yếu trồng xen canh với cà phê để tạo bóng là chính.”

Rời Đà Lạt, chúng tôi xuôi xuống Dran, vựa hồng lớn và nổi tiếng nhất gần cả trăm năm nay. Có vẻ tình hình ở đây cũng không khá hơn khi nghe anh cán bộ khuyến nông của thị trấn thở dài than: “Hồng mất giá, mất cả mùa em ạ!”.

Theo lời hướng dẫn của một thương lái thu mua hồng ở thị trấn, chúng tôi tới thôn Hòa Bình, thôn nổi tiếng cả về chất lượng lẫn sản lượng hồng. Ghé thăm nhà bác Văn Tiến Thành (số 80, đường Hòa Bình, thị trấn Dran, Đơn Dương) lúc cả nhà đang thu hoạch hồng đưa đi bán, kể cho chúng tôi về lịch sử của cây hồng vùng này, bác Thành hào hứng bao nhiêu thì khi nói về giá cả, sức tiêu thụ của trái hồng hiện nay, giọng bác lại kém hẳn niềm vui: “Làm hồng giờ chua chát lắm, nhà tôi 1 hec ta hồng, thu được 7 tấn, loại đẹp nhất cũng chỉ được 6 ngàn/kg, tính ra cả năm trời chăm sóc chỉ thu được tối đa 42 triệu đồng, chưa trừ phân tro và công cán. So với 7,8 năm trước thì giá chưa bằng 1/2. Đất đá cằn cỗi không trồng được thứ khác nên gia đình tôi vẫn phải theo nó”.

Gia đình bác Thành (Dran) xếp hồng chuẩn bị đưa đi bán.

Bác Thành bảo, đời làm hồng xứ này chẳng hiểu sao mà sau bao nhiêu năm thăng trầm hết chặt đi, rồi lại gầy dựng lại do những biến thiên của lịch sử, tưởng đã định hình là loại cây chủ lực, đem lại ấm no cho người trồng, vậy mà đến giờ vẫn chưa yên. Giá mỗi năm mỗi xuống, bà con xung quanh đây cũng vì thế mỗi năm mỗi nản mà xa dần cây hồng. Rồi bác đưa ra một ví dụ đơn giản: “Giờ không thấy người ta bán cây hồng con, trong khi cà phê giống thì liên tục tăng giá, năm ngoái 600 ngàn/phiên, năm nay đã nhảy lên 1 triệu 2. Đấy cô thấy, như vậy thì hỏi bao lâu nữa cây hồng sẽ thành cây hiếm ở xứ hồng.”

Theo số liệu thống kê của UBND thị trấn Dran, thị trấn hiện có 1.124 ha hồng với 2 loại ngon và được thị trường chuộng nhất hiện nay là hồng trứng láng và hồng vuông. Thực tế, diện tích này không phải nhỏ so với quy hoạch đất của một thị trấn, thế nhưng, hằng năm vào mùa hồng hầu như bà con không mấy phấn khởi bởi giá cả không ổn định. Trái hồng Dran có tiếng với tên hồng Đà Lạt, nhưng cũng chỉ là cái tiếng truyền miệng chứ chưa được đăng ký bảo hộ hay nhãn hiệu riêng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, một trong những nguyên nhân khiến hồng càng ngày càng mất giá là do thị trường bị thu hẹp. Nếu 8 năm trở về trước, các tỉnh miền Trung như Đà Nẵng, Huế, Phú Yên, Nha Trang rất chuộng hồng Đà Lạt thì gần đây, nhu cầu rất ít, thêm vào đó, thị trường Hà Nội trước đây hút lượng hồng khá lớn thì nay cũng không còn “ăn” nhiều do một số tỉnh miền núi phía bắc đã phát triển mạnh loại cây này.

Một chủ vựa chuyên buôn hồng ở Dran cho biết: Những năm trước mỗi ngày chị đóng đi Đà Nẵng 100 thùng (khoảng 50 kg/thùng) thì nay, giảm chỉ còn 30 thùng mà cũng không thường xuyên. Riêng thị trường Hà Nội, 4 năm trở lại đây chị không xuất đi được thùng nào. Chị lý giải: “Khách kén hàng, số lượng hàng đi giảm, trong khi phí vận chuyển tăng chóng mặt, giá chuyển đi Đà Nẵng hiện tại là 12 ngàn/kg nhưng chị cũng chẳng lời nhiều.”

Thêm nữa, với một vùng khá lớn trải dài từ Xuân Thọ xuống tới Dran vốn nổi tiếng với cây hồng bao chục năm nay, thế nhưng cũng suốt chừng ấy năm, ở vùng này chưa có một nhà máy chế biến hồng nào có quy mô ra đời thì cũng dễ hiểu, tại sao cây hồng giá cả lúc trụt, lúc trồi.

Lời kết của bài này xin trích lời của bác Văn Tiến Thành – một người đã có đến hơn 50 năm gắn bó với cây hồng với những trăn trở, mong muốn được nhà nước định hướng, hỗ trợ để duy trì loại cây đặc sản này: “Chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng làm sao giúp người dân trong công tác tuyên truyền, quảng bá loại trái cây này, nếu được thì đăng ký thương hiệu để đẩy nó lên, kêu gọi đầu tư xây dựng nhà máy thu mua, chế biến, giúp dân duy trì giá hồng ở mức 10 ngàn trở lên, có như vậy thì người trồng hồng chúng tôi mới không bị rơi vào thế kẹt “bỏ thì thương, vương thì tội” như hiện nay".

Nguyên Thi