Người nhân giống thanh long Bình Thuận tại Champasak

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 30/09/2011
Ngày cập nhật: 3/10/2011

HongKhiNok, một trại giống quy mô lớn nằm gần khu du lịch khảo cổ WatPhu, nơi được Unesco công nhận là Di sản Thế giới, thuộc huyện Champasak, tỉnh Champasak, Nam Lào.

12 năm qua trại giống nầy được biết đến như một trung tâm phát triển cây thanh long giống Bình Thuận đầu tiên của Lào. Từ trung tâm này, thanh long Bình Thuận từng bước mở rộng diện tích, đến nay có thể đạt hàng chục ha. Nhiều người khách châu Âu đi du lịch Lào, đã chụp được những bức ảnh thanh long bày bán bên cạnh dừa tươi, những quả bưởi to được bóc một phần vỏ… và đưa nó lên Youtube cho mọi người trên khắp thế giới cùng xem. Đó quả là điều kỳ thú vì đến đầu thập kỷ 90 của thế kỷ 20, nhiều người Lào vẫn chưa biết thanh long, mặc dù thanh long được người Pháp du nhập vào Việt Nam thế kỷ thứ 19. Trở lại với chuyện thanh long trên đất Lào, phải kể đến vai trò của tiến sĩ Lê Anh Tuấn, giảng viên chính Đại học Cần Thơ. Năm 1993, anh lên đường đi làm nhiệm vụ tại Champasak và đã ở đây 5 năm, từ 1993 – 1998, với tư cách là thư ký điều phối và chuyên gia thủy lợi của Dự án Phát triển Nông thôn (Champasak Rural Development Project) do Trường Đại học Cần Thơ chủ trì.

“Lúc ấy, điều kiện làm việc khó khăn lắm. Nhóm đầu tiên của Đại học Cần Thơ đến công tác dài hạn chỉ có mình tôi và anh Phạm Hoàng Oanh. Mục tiêu của dự án thật đơn giản: xây dựng vùng Champasak theo mô hình nông thôn mới. Tuy nhiên, khi bắt tay vào việc mới thấy sự phức tạp của mục tiêu. Chúng tôi phải tự khảo sát, thiết kế, xây dựng công trình tưới nước, quy hoạch nông thôn huyện Champasak, huấn luyện cán bộ và nông dân, đưa tiến bộ khoa học nông nghiệp, chăn nuôi, xây dựng các giếng cấp nước ăn uống, nhà vệ sinh, trường học và hàng loạt những công việc khác theo yêu cầu của địa phương”, anh Tuấn kể. Là người yêu thiên nhiên, trưởng thành ở miệt vườn, đi làm chuyên gia, anh mang theo trong lòng tình yêu cây trái, muốn biến vùng đất của dự án trở nên giàu có. Vì thế mấy lần về Việt Nam, trở sang Lào, anh đều mang sang những giống cây trồng. Lê Anh Tuấn cho biết: “Lào có diện tích 236.800 km2, gần bằng 2/3 diện tích Việt Nam, dân số hồi tôi sang chỉ khoảng 6,5 triệu người. Họ sống đơn giản và thuần phác. Vùng phía Nam Lào gồm mấy tỉnh: Champasak, Attapeu, Sekong… đa số là rừng nguyên sinh, đất đai màu mỡ nhưng người dân sống rất nghèo… Hồi đó Bình Thuận đã nổi tiếng về cây thanh long. Thanh long Bình Thuận màu sắc đẹp, vị ngọt hơn thanh long Chợ Gạo (Tiền Giang). Trước năm 1996, tôi đưa một số người Lào đến Bình Thuận tham quan các nông trại thanh long. Sau đó, lại chọn 50 hom giống và mang sang Champasak. Năm 1997 chuyển 100 hom, giao cho thạc sĩ Lê Thị Xua, ươm trong bầu, trước khi trồng tại trại HongKhiNok. Năm 1999, những cây thanh long giống Bình Thuận đầu tiên trên đất Lào cho trái”. Nhiều người Lào sau khi biết, ăn thử trái thanh long đã xin giống, mang về trồng trong đất nhà. Lê Anh Tuấn còn hướng dẫn nông dân Lào cách chăm sóc, thời gian thanh long ra hoa, ra trái để người dân Lào chủ động nhân rộng diện tích. Anh và các đồng nghiệp xem đó là tấm lòng của các anh, của những chuyên gia Trường Đại học Cần Thơ đối với Lào. Năm 2008, tiến sĩ Lê Anh Tuấn trở lại đất cũ, thăm lại HongKhiNok, một điều vui mừng là một phần trại giống đã tươi đỏ màu trái thanh long giống Bình Thuận. Một vài người bảo với anh, họ đã mang trái thanh long ra bán ở chợ đêm thị xã Paksé (Champasak).

Văn Tâm