Mở rộng diện tích trồng cacao xen trong vườn dừa

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi, 14/10/2011
Ngày cập nhật: 15/10/2011

* Nảy sinh một số vấn đề

Phong trào trồng cacao xen trong vườn dừa và vườn cây ăn trái đang phát triển mạnh ở Bến Tre. Cùng với 52.000 ha dừa và 43.000 ha cây ăn trái là khoảng 9.500 ha cacao đang phát triển khá tốt và có chiều hướng gia tăng.

Sơ chế hạt cacao ở xã Phú Túc (Châu Thành - Bến Tre). Ảnh: H.V

Theo Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư Bến Tre, tính đến cuối tháng 9-2011, diện tích cacao trồng xen trong vườn dừa trên địa bàn toàn tỉnh đạt hơn 9.500 ha (gần đạt chỉ tiêu trồng mới 10.000 ha). Số diện tích còn lại đang được nông dân trong tỉnh tiếp tục hoàn thành. Kết quả trên thể hiện rõ quyết tâm của lãnh đạo tỉnh và bà con nông dân trong việc đưa loại cây trồng mới vào cơ cấu sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Trồng xen cacao trong vườn dừa, vườn cây ăn trái đang là vấn đề hết sức hấp dẫn không chỉ đối với nhà vườn mà còn cả các nhà khoa học, nhà quản lý và doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, cacao trồng ở Bến Tre có khả năng thích ứng tốt cả những vùng đất nhiễm mặn ngắn hạn, cho sản phẩm có hương vị thơm ngon. Do vậy, xét về mặt tiềm năng, cacao có nhiều điều kiện và lợi thế để phát triển thành một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh, tạo ra vùng sản xuất hàng hóa lớn.

Nhiều nơi, cây cacao có thời gian khai thác từ 30 - 50 năm. Cây trồng khoảng 18 tháng bắt đầu cho trái chiến, nếu chăm sóc đúng kỹ thuật, cây 3 năm tuổi cho năng suất từ 500 kg - 750 kg/ha/năm (khoảng 20 - 30 trái/cây). Cây 5 năm tuổi cho năng suất từ 1.000 - 1.300 kg/ha/năm (40 - 60 trái/cây). Doanh thu mỗi năm có thể đạt 50 - 65 triệu đồng/ha, lợi nhuận khoảng 35 - 45 triệu đồng/ha. Hiện nay, thị trường cacao trên thế giới khá ổn định, giá hạt cacao khô sau khi lên men dao động từ 1.000 - 3.500 USD/tấn. Trong khoảng thời gian 5 năm trở lại đây, giá hạt cacao khô từ 2.000 - 3.500 USD/tấn. Triển vọng giá hạt cacao khô sẽ còn tăng theo từng năm, do thị trường cung cấp cacao ở Châu Phi không ổn định, thị trường mới Trung Quốc có nhu cầu ngày càng tăng. Đây có thể xem là thời cơ để các tỉnh vùng ĐBSCL phát triển loại cây trồng này. Bởi nơi đây có thời tiết thuận lợi, nước tưới ổn định, có sẵn vườn dừa, vườn cây ăn trái che bóng mát. Đồng thời, kỹ thuật trồng cây cacao đơn giản, vốn đầu tư thấp, mau thu hồi, đầu ra ổn định. Hiện tại, Bến Tre có trên 100 điểm thu mua sơ chế, nhiều nhất là ở các huyện: Châu Thành, Giồng Trôm, Chợ Lách. Nhà máy chế biến cacao Phạm Minh, thuộc xã Hữu Định (Châu Thành) cũng sắp đưa vào hoạt động.

Diện tích cacao xen trong vườn dừa, vườn cây ăn trái ở Bến Tre phát triển nhanh. Tuy nhiên, do phần lớn diện tích trồng cacao hiện nay đều nhỏ lẻ nên gặp khó khăn trong khâu tổ chức sản xuất, nhất là khâu chuyển giao khoa học kỹ thuật, xây dựng các tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật cũng như chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ và tổ chức thu mua sản phẩm. Đặc biệt, về áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, rất nhiều nhà vườn chưa thể tiếp cận nên cây trồng không phát triển, năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không cao, trái không đồng đều. Theo số liệu điều tra mới đây của ngành nông nghiệp, toàn tỉnh chỉ có khoảng 40% nông hộ đạt các yêu cầu sản xuất thâm canh, còn lại hầu hết chỉ ở mức trung bình và thấp. Điều đó làm ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, sản lượng chung toàn tỉnh (hiện chỉ đạt khoảng 500 - 600 kg hạt khô/ha/năm). Vốn đầu tư, công lao động và khâu chăm sóc của nhà vườn chưa đảm bảo đúng yêu cầu về kỹ thuật (tỉa cành, bón phân, tạo tán). Đây chính là điều kiện tốt để phát sinh, lây lan dịch bệnh, làm giảm năng suất, chất lượng, tăng chi phí sản xuất. Mặt khác, thời tiết thay đổi ngày càng khắc nghiệt, mặn xâm nhập sâu, kéo dài thời gian…, làm ảnh hưởng lớn đến cây cacao. Sản xuất manh mún, thiếu liên kết cũng là yếu tố gây trở ngại cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư cùng với nông dân hình thành chuỗi giá trị, nên hiệu quả sản xuất không cao.

Theo kế hoạch, năm 2011 tỉnh sẽ hoàn thành chỉ tiêu trồng 10.000 ha cacao. Từ nay đến năm 2015, Bến Tre sẽ tiếp tục trồng mới cây cacao (hơn 1.500 ha/năm), để đạt tối thiểu 30% diện tích vườn dừa trồng xen cacao (khoảng 16.000 ha). Do vậy, để đạt được mục tiêu trên, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tiếp tục củng cố và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ kỹ thuật, nhất là các khuyến nông viên cơ sở để hỗ trợ tốt hơn về chuyên môn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho nhà vườn. Bám sát, theo dõi chặt chẽ các diễn biến thuận lợi, khó khăn trong sản xuất. Quan tâm đến các vùng canh tác có nhiều ảnh hưởng tác động từ yếu tố tự nhiên bất lợi để kịp thời hướng dẫn nhà vườn khắc phục. Tích cực vận động phối hợp các nguồn lực và điều kiện để thực hiện dự án, vườn mẫu, các mô hình tổ, nhóm sản xuất, thu mua, sơ chế và ứng dụng các tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế trong sản xuất cacao. Tạo hình mẫu về kỹ thuật, tham quan học tập, nâng cao giá trị, tăng khả năng thâm nhập và cạnh tranh trên thị trường, tạo thế phát triển bền vững cho sản xuất cacao Bến Tre. Khuyến khích nhà vườn vừa trồng dừa, trồng xen cacao kết hợp với nuôi tôm, cá, gia súc, gia cầm để tận dụng các loại phế phẩm, nâng cao hiệu quả kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích.

Theo ông Phan Văn Khổng - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư, cây cacao là cây đa niên, nên việc chọn giống là cực kỳ quan trọng. Nguồn giống tốt nhất vẫn là cây ghép - đó là những cây được nhân giống vô tính. Gốc ghép được gieo từ hạt thương mại, mắt ghép lấy từ các dòng giống do Trường Đại học Nông Lâm tuyển chọn trên những cá thể tốt nhất. Hiện nay, có một số dòng cacao thích nghi với vùng đất Bến Tre và có nhiều triển vọng như: TD3, TD5, TD6, TD8, TD9, TD10, TD11. Các loại này cho năng suất rất cao, chất lượng hạt tốt. Nhà vườn nên trồng ít nhất từ 3 đến 5 dòng cacao, nhằm tăng khả năng giao phấn để nâng cao năng suất cây cacao.

Đặc điểm các dòng cacao có nhiều triển vọng:

- Dòng TD3, trái thắt cổ chai, độ sâu của rảnh cạn, độ nhẵn trái nhẵn, hình dạng đuôi trái nhọn. Màu vỏ trái giai đoạn trái non đường sống màu đỏ tím, rãnh màu đỏ tím. Trong giai đoạn trái chín, đường sống màu đỏ cam, rãnh màu đỏ cam. Năng suất tiềm năng 1,3 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô). Cây cho trái sớm, đậu trái thường xuyên, tỷ lệ hạt chắc cao, hạt to, chín sớm.

- Dòng TD5, trái có độ sâu rãnh cạn, độ nhẵn trái nhẵn, hình dạng đuôi trái tù. Màu vỏ trái giai đoạn trái non đường sống màu xanh phớt hồng, rãnh màu xanh phớt hồng. Trong giai đoạn trái chín, đường sống và rãnh màu vàng cam. Năng suất tiềm năng 1,4 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô). Trái và hạt to, tỷ lệ hạt trên trái thấp.

- Dòng TD6, trái dộ sâu của rãnh cạn, hình đuôi trái hơi tù. Màu vỏ trái giai đoạn trái non đường sống đỏ, rãnh màu xanh pha đỏ. Trong giai đoạn trái chín, đường sống màu đỏ, rãnh hơi vàng. Năng suất tiềm năng 1,4 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô). Cây trồng sai trái, hạt to, độ chắc cao, chuyển màu không rõ rệt khi chín, trái chín muộn, hạt dễ nẩy mầm trong trái.

- Dòng TD8, trái thắt cổ chai, độ sâu rãnh cạn, độ nhẵn trái gồ ghề, đuôi trái nhọn. Màu vỏ trái giai đoạn trái non đường sống màu xanh, rãnh màu xanh. Trong giai đoạn trái chín, đường sống màu vàng, rãnh màu vàng. Năng suất 1,2 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô).

- Dòng TD9, độ sâu rãnh cạn, hình đuôi trái tù. Màu vỏ trái giai đoạn trái non đường sống màu xanh nhạt, rãnh màu xanh nhạt phớt bạc. Trong giai đoạn trái chín, đường sống màu vàng, rãnh màu vàng. Năng suất 1,2 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô). Trái và hạt to, chín muộn, cây sinh trưởng mạnh, tán rộng, nên trồng cây thưa và thâm canh.

- Dòng TD10, trái thắt cổ chai, độ sâu rãnh vừa, độ nhẵn trái gồ ghề, hình đuôi trái nhọn. Màu vỏ trái giai đoạn trái chín đường sống và rãnh màu đỏ cam. Năng suất 1,3 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô).

- Dòng TD11, độ sâu rãnh vừa, hình đuôi trái hơi tù. Màu vỏ trái giai đoạn trái non đường sống và rãnh màu xanh. Trong giai đoạn chín, đường sống màu xanh, rãnh màu vàng. Năng suất 1,2 tấn/ha/năm (trồng xen, hạt khô). Tán gọn, cây cho trái sớm, sai trái, hạt to, cây chịu bóng râm.

Hữu Hiệp