Mùa cam Lục Ngạn (Bắc Giang)

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 28/12/2011
Ngày cập nhật: 29/12/2011

Vườn cam hơn 2 ha của gia đình ông Bùi Đức Long, xã Hồng Giang (Lục Ngạn - Bắc Giang). Ảnh: VIỆT HƯNG

Dịp cuối năm, ở vùng trồng cam Đường Canh của huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) sôi động lạ thường. Số gia đình thu hàng trăm triệu đồng, thậm chí cả tỷ đồng nhờ cam không còn là chuyện hiếm.

Mùa này, thôn Đoàn Kết, xã Tân Quang (Lục Ngạn) như chìm trong màu đỏ rực của những vườn cam Đường Canh. Dọc hai bên đường, những cây cam trĩu quả, cam nhiều đến nỗi nhà vườn phải dựng cột, chằng dây để khỏi gẫy cành. Ôtô, xe máy của thương lái hối hả đổ về thôn "ăn hàng". Ước tính vào thời điểm chín rộ, mỗi ngày thôn cung cấp ra thị trường hàng chục tấn cam.

Đến gia đình anh Trần Thế Tình giữa lúc cả nhà đều có mặt ở vườn cam. Mỗi người một việc, người khoanh gốc, tưới cây, người vặt cam cho khách. Anh Tình đưa tay đỡ chùm cam đỏ mọng nói với chúng tôi: "Gia đình tôi trồng cam Đường Canh từ năm 2003. Giống mua ở huyện Văn Giang (Hưng Yên). Khi có kinh nghiệm sản xuất, tôi tự chiết, ghép từ 250 gốc ban đầu ra 500 gốc. Năm 2006 gia đình tôi chính thức được thu hoạch những quả cam đầu tiên. Năm nay cam được mùa, được giá, đầu tháng 12, nhà tôi đã bán hơn 1 tấn với giá 48.000 - 50.000 đồng/kg, dự kiến sẽ còn được bán nhiều đợt nữa".

Rời nhà anh Tình, chúng tôi len lỏi dưới những cây cam đến gia đình ông Trần Văn Hóa và bà Trần Thị Điện. Hỏi chuyện về cây ăn quả này, bà Điện có vẻ tiếc nuối: "Gia đình tôi hiện giờ neo người nên việc chăm sóc khoảng 800 gốc cam gặp nhiều khó khăn. Vì thế tôi cho cam "nghỉ" cách năm, nghĩa là một năm để cây ra quả, năm sau hạn chế, dưỡng sức cho cây. Làm thế có hai cái lợi: Vừa khắc phục được khó khăn do thiếu nhân lực vừa giữ cho cây khỏe, bảo đảm chất lượng và sản lượng. Nếu giá cam ổn định, vụ này gia đình tôi chắc cũng thu về không dưới 500 triệu đồng".

Thôn Đoàn Kết có gần 1 nghìn nhân khẩu với diện tích tự nhiên khoảng 100 ha. Đất ở đây là đất phù sa ven sông Lục Nam nên rất phù hợp với cây ăn quả. Những năm trước, người dân trồng hồng Nhân Hậu, vải thiều trên diện tích đó... Vài năm gần đây, họ chuyển sang trồng cam Đường Canh, bưởi Diễn, nhãn muộn. Tổng thu nhập năm 2011 của thôn từ cây ăn quả đạt gần 20 tỷ đồng, trong đó riêng cam Đường Canh 12 tỷ đồng. Đời sống nhân dân cũng vì thế được cải thiện đáng kể. Hiện nay thôn có gần 65% số hộ khá và giàu, chỉ còn 17 hộ nghèo. Cơ sở vật chất, hạ tầng của thôn được đầu tư xây dựng, mua sắm hầu hết bằng tiền đóng góp từ nhân dân, danh hiệu làng văn hóa cấp tỉnh được giữ vững nhiều năm liền.

Khoảng chục năm trước, lần đầu tiên đến xã Tân Mộc, chúng tôi đã không khỏi ngạc nhiên vì một số người lúc đó đã mạnh dạn chuyển từ trồng vải thiều đang ở thời kỳ "hoàng kim" sang trồng cam Đường Canh. Lần này trở lại, chúng tôi nhận ra "cái lý" của người Tân Mộc, cây cam đã chứng tỏ hiệu quả và thích ứng rất tốt ở nơi đây. Anh Bùi Xuân Chỉnh, một đảng viên ở thôn Đồng Quýt, xã Tân Mộc, người đi đầu trong việc đưa cây cam Đường Canh lên đồi thay thế vải thiều kém chất lượng năm xưa cho biết: "Cũng phải mất vài năm đầu không thành công, đến nay mới có được vườn cam ưng ý". Cây cam Đường Canh tuy "khó tính", đòi hỏi công sức và kỹ thuật chăm sóc cao nhưng là loại cây "siêu lợi nhuận". Nhiều gia đình ở thôn Đồng Quýt đã học theo anh đưa cây cam Đường Canh vào sản xuất, giờ đây thôn Đồng Quýt đã có hơn 20 ha cam Đường Canh cho thu hoạch. Vụ này, sản lượng cam của cả thôn ước đạt 200 tấn, riêng gia đình anh Chỉnh dự kiến thu được 15 tấn, chắc chắn có hàng tỷ đồng. Cùng với anh Tình, anh Chỉnh, bà Điện, trên "vương quốc vải thiều" còn nhiều "đại gia" về cam Đường Canh như anh Bùi Đức Long, thôn Hiệp Tân, xã Hồng Giang có trang trại rộng 4,6 mẫu với hơn 2.800 cây, mỗi năm thu gần 2 tỷ đồng; anh Đặng Văn Tiến, ở thôn Đức Chính, xã Thanh Hải có 2.300 cây thu hơn 1 tỷ đồng/năm...

Giữa vùng cam, chúng tôi gặp anh Nguyễn Thanh Sơn, một đầu mối thu mua đến từ xã Liên Nghĩa, huyện Văn Giang (Hưng Yên). Anh cho biết quê anh chính là vùng đất trồng cam Đường Canh nổi tiếng. Năm 2003, anh là một trong những người đầu tiên cung cấp cây giống cho các hộ ở Lục Ngạn. Mấy năm gần đây, diện tích trồng cam Đường Canh ở Lục Ngạn được mở rộng, chất lượng không thua kém, thậm chí nhiều vườn có độ dốc phù hợp, thoát nước nhanh, lượng đường nhiều nên còn ngọt hơn cam Văn Giang. Ba năm trở lại đây, anh chuyển sang thu mua quả tiêu thụ ở Hà Nội và các thành phố lớn. Mỗi vụ anh thu mua được khoảng 70 tấn, riêng năm nay anh đã đặt mua tại vườn được 20 tấn và tiếp tục thu mua để chuẩn bị cho dịp Tết Nguyên đán.

Tuy nhiên, câu chuyện về cây ăn quả này không chỉ toàn "màu hồng". Đi sâu tìm hiểu vẫn thấy còn có nhiều vấn đề chưa được giải quyết thấu đáo. Cách đây vài năm, cây cam Đường Canh trên đất Lục Ngạn gặp dịch bệnh (vàng lá và nhện đỏ), nhiều gia đình đã phải phá bỏ để trồng mới, không chỉ người trồng mà ngay cả chính quyền và cơ quan chuyên môn cũng không khỏi băn khoăn về hướng đi cho cây cam. Thực tế cho thấy ở một số vùng có điều kiện thổ nhưỡng thích hợp, cây cam Đường Canh mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, thế nhưng trên góc độ toàn huyện thì hướng phát triển lâu dài, bền vững đối với loại cây này vẫn đang dừng ở mức tiếp tục xem xét, nghiên cứu. Được biết, huyện Lục Ngạn đã có định hướng phát triển chọn lọc trang trại kết hợp các loại cây ăn quả có múi song đối với cam Đường Canh mới đang rà soát, đánh giá mà chưa có quy hoạch sản xuất. Hiện nay toàn huyện có hơn 200 ha cam Đường Canh, sản lượng đạt hơn 1 nghìn tấn và có xu hướng phát triển mạnh hơn nữa trong những năm tới. Do vậy, rất cần sự quan tâm đầu tư lâu dài, có quy hoạch tổng thể và các giải pháp đồng bộ để cây cam Đường Canh sâu rễ, bền gốc trên vùng đất này.

Quốc Bảo