Thanh long hóa "rồng"

Nguồn tin: Tiền Giang, 11/02/2012
Ngày cập nhật: 13/2/2012

Một trong số ít loại trái cây được vào thị trường khó tính Mỹ, Châu Âu, thanh long đang trở thành cây ăn trái có tiềm năng phát triển bậc nhất ở Việt Nam với 3 vùng trồng tập trung Bình Thuận, Tiền Giang và Long An.

Ông Les Poole, Tổng Giám đốc Công ty Mono Energy (Australia) và cô Tania Soghomonian, Giám đốc Kinh doanh vùng châu Á (Công ty Mono Energy) tham quan vườn thanh long tại ấp Lương Phú C, xã Lương Hòa Lạc (Chợ Gạo - Tiền Giang) vào đầu tháng 12/2011.

Hành trình hóa "rồng"

Thanh long, cái tên rất đẹp và hình dáng của loại trái cây đặc sản này cũng ấn tượng như chính cái tên của nó. Những ai đi đường xa, mỏi mệt, khát nước chỉ cần "nhấm nháp" một miếng thanh long sẽ cảm thấy mát lòng, sảng khoái. Cách đây vài mươi năm, trái thanh long còn xa lạ với nhiều người. Nhưng không bao nhiêu năm, trái thanh long trở nên rất phổ biến, từ trẻ em nhỏ đến người lớn gần xa hầu như như ai cũng biết.

Trái thanh long thân thuộc đến thế nhưng không phải người nào cũng biết về nguồn gốc của loại cây đặc sản này. PGS.TS Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam cho biết, thanh long có nguồn gốc từ Nam Mỹ được du nhập vào Việt Nam rất lâu. Ngay từ lúc 10 tuổi ông đã biết ở Vũng Tàu có trồng thanh long và mỗi khi qua đó người ta thường ghé vào mua thanh long về làm quà. Tại Bình Thuận, thanh long được biết đến vào những năm đầu thế kỷ 20. Lúc đó, thanh long chỉ trồng chủ yếu làm cây cảnh hay sử dụng cho việc thờ cúng. Vào những năm 80, thanh long bắt đầu được người dân trồng để sử dụng quả nhưng rất hạn chế. Thanh long chỉ thật sự phát triển thành sản phẩm hàng hóa và được người dân ưa chuộng, sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao từ cuối thập niên 80.

Tại Tiền Giang, cây thanh long cũng xuất hiện rất lâu. Ông Nguyễn Văn Thinh, Phó Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Chợ Gạo cho biết, thanh long xuất hiện ở Tiền Giang vào đầu những năm 60 và phát triển mạnh từ những năm cuối thập niên 80, từ đó diện tích thanh long tăng dần qua mỗi năm. Đến nay, ước tính cả nước có gần 20 nghìn ha trồng thanh long với sản lượng ước khoảng 400 nghìn tấn, trong đó Tiền Giang có khoảng 2.600 ha, Long An khoảng 1.500 ha và Bình Thuận có khoảng 15 nghìn ha. Ngoài ra, thanh long còn đang được trồng ở nhiều nơi khác như Tây Ninh, Đồng Nai, Ninh Thuận, Tây Nguyên và miền Bắc...

Phát triển nhanh về diện tích, vị thế của cây thanh long cũng ngày được khẳng định. Tiền Giang đã xác định thanh long là 1 trong 7 loại cây ăn trái chủ lực có lợi thế cạnh tranh và là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế số 1 của huyện Chợ Gạo. Năm 2007, thanh long Chợ Gạo đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Từ lâu thanh long đã được khẳng định vị thế của cây chủ lực, quan trọng trong cơ cấu cây trồng của tỉnh Bình Thuận và tỉnh này đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu Phát triển cây thanh long. Còn Long An, thanh long cũng có vị trí quan trọng đối với tỉnh này. Trong xuất khẩu, thanh long là trái xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Lợi nhuận thanh long mang lại cho nông dân cũng rất cao, khoảng 200 triệu đồng/ha" - TS.Châu nói.

Những "cách mạng rồng xanh" không ngừng

Bước ngoặc để thanh long hóa "rồng" là việc phát hiện và áp dụng phương pháp xử lý thanh long nghịch vụ bằng giải pháp xông đèn. Tìm hiểu nguồn gốc của phát hiện này, có người cho rằng, người phát hiện thanh long cho trái nghịch mùa nhờ ánh sáng đèn điện là một nông dân Bình Thuận trong lần tình cờ đến TP. Mỹ Tho thấy thanh long cho trái ngay giữa tháng 11. Có người lại nói, nơi phát hiện đầu tiên ở Thanh Bình (Chợ Gạo) tại một cơ sở bán vật liệu xây dựng, những cây thanh long gần nơi bán vật liệu xây dựng có đèn thắp sáng vào mỗi tối cho trái quanh năm. Thực hư thế nào chưa rõ, nhưng có điều được khẳng định, Bình Thuận đã tiên phong trong việc xử lý thanh long nghịch vụ, sau đó phương pháp này được áp dụng rộng rãi ở Tiền Giang và những nơi khác. Ông Thinh cho biết, từ khi áp phương pháp xông đèn xử lý nghịch vụ, hiệu quả kinh tế tăng cao rõ rệt, diện tích thanh long cũng từ đó tăng rất nhanh. Đây là một trong số ít cây ăn trái có thể cho trái quanh năm. Giờ đây bất kỳ thời điểm nào, Chợ Gạo cũng có ít nhất khoảng 300 ha thanh long cho trái, đảm bảo cung ứng một sản lượng lớn cho thị trường trong nước và xuất khẩu...

Những năm gần đây khi chương trình tiết kiệm năng lượng triển khai, nông dân bắt đầu thay thế dần đèn sợi đốt bằng đèn compact góp phần tiết giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất. Chưa dừng lại ở đó, vừa qua Bình Thuận còn áp dụng việc sử dụng đèn cao áp xông thanh long, bước đầu cho thấy mang lại hiệu quả. Theo TS. Châu, việc xử lý thanh long nghịch vụ bằng đèn cao áp giúp tiết kiệm 15% chi phí so với sử dụng đèn sợi đốt, giúp nông dân tăng thêm lợi nhuận. Tiền Giang cũng đang có hướng triển khai thí điểm cách xử lý này ở Lương Hòa Lạc.

Bên cạnh đó, những năm năm qua, mô hình sản xuất thanh long theo GAP cũng được quan tâm và triển khai thành công ở nhiều nơi. Bình Thuận cũng đi đầu trong vấn đền này với quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn EUREPGAP đầu tiên được chứng nhận, tiếp sau đó là GlobalGAP, VietGAP. Theo Trung tâm Nghiên cứu Phát triển cây Thanh long Bình Thuận, hiện nay, Bình Thuận đã xây dựng khoảng 7.000 ha sản xuất thanh long theo VietGAP, trong đó có 5.000 ha đạt tiêu chuẩn này. Mục tiêu đến năm 2013, Bình Thuận có 100% diện tích sản xuất đạt tiêu chuẩn GAP. Sở NN&PTNT tỉnh này cũng cho biết, hiện nay, trái thanh long đã được xuất khẩu chính ngạch đến 14 nước, vùng lãnh thổ, trong đó có những thị trường khó tính như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản. Riêng thị trường Mỹ, từ cuối năm 2008 đến nay 2010, thanh long sang thị trường này gần 1.000 tấn, còn 6 tháng đầu năm 2011, lượng thanh long xuất qua Mỹ đã lên đến trên 800 tấn và có chiều hướng cho thấy nhu cầu thanh long của thị trường này còn rất lớn. Tiền Giang sau thời gian khó khăn trong việc triển khai các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn này, đến nay, trên vùng chuyên canh thanh long Chợ Gạo cũng đã tổ chức được mô hình sản xuất thanh long theo VietGAP và được xét công nhận trong tháng 12/2011. Từ những tiềm năng sản xuất, thị trường, Tiền Giang đã có kế hoạch phấn đấu đến năm 2015 diện tích trồng thanh long trong tỉnh sẽ phát triển lên khoảng 5.000 ha.

PGS.TS Nguyễn Minh Châu cho biết thanh long đang được trồng ở nhiều nước, vùng lãnh thổ như Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, nhiều nước ở khu vực Đông nam Á... Hiện nay, thanh long Việt Nam vẫn đang có ưu thế trong xuất khẩu nhưng trong tương lai sẽ rất khó khăn do áp lực cạnh tranh sẽ rất lớn từ các nước trên. Thanh long Việt Nam muốn phát triển bền vững, giữ vững thị trường buộc phải nâng cao chất lượng, giữ vững và mở rộng diện tích sản xuất theo các tiêu chuẩn GAP.

Ngô Văn