Bán thanh long qua biên giới: Ước gì bỏ qua môi giới

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 24/02/2012
Ngày cập nhật: 26/2/2012

Cuối tháng 11/2011, trong khi giá thanh long tại tỉnh chỉ 11.000 đồng/kg thì tại tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) từ 21.440 đến 23.436 đồng/kg trên trái có ghi xuất xứ hàng hóa “Thanh long Bình Thuận”. Từ đây để thấy, chi phí ngoài sản xuất cao đến mức nào…

“Làm giá” trong tỉnh

Nếu so với thời điểm mùa vụ chuẩn bị vào tết của năm ngoái thì dịp Tết Nhâm Thìn qua, giá thanh long thấp hơn 3 lần và ở trạng thái lừng khừng rất lạ. Từ tháng 12/2011 sang tháng 1/2012, hàng chong điện cứ xoay quanh trục 8.000 đồng/kg, rồi kéo dài qua tết. Nông dân bán thanh long nhận định, giá cả trên rất lạ, không lên xuống thất thường theo nhu cầu tiêu dùng trái cây của thị trường, nhất là dịp tết như mọi khi. Rồi mới đây có tin loan ra rằng, vài container của doanh nghiệp A., B. bị trả. Vì vậy, họ suy luận nguyên nhân tưởng chừng phi lý, mang tính cảm quan của người trồng nhưng lại liên quan đến chuyện doanh nghiệp làm giá. Thông thường để kéo dài độ tươi mới và bảo đảm chất lượng của trái, tất cả mọi khâu sau khi hái quả đến lúc xuất bán đều cần qua hệ thống làm lạnh. Nhất là xuất bán sang thị trường các nước gần như Trung Quốc cũng cần bảo quản hàng trong kho lạnh đến 30 ngày. Đó là giải pháp góp phần giúp cho tiêu thụ thanh long bền vững. Nhưng bên cạnh tiện lợi đó, việc các công ty, doanh nghiệp, cơ sở thi nhau xây dựng kho lạnh, trữ được nhiều hàng thanh long lúc cao điểm được mùa dành cho lúc hàng hiếm, đã đẩy giá thanh long mua tại tỉnh xuống. Như dịp Tết Nhâm Thìn qua, trong khi tại Tiền Giang giá thanh long là 12.000 đồng/kg tăng 10 - 30% so cùng kỳ, thì tại Bình Thuận chỉ 8.000 đồng/kg. Hơn thế, người trồng thanh long còn lo xa hơn về chuyện các đơn vị mua thanh long muốn lợi nhuận cao, trữ thanh long trong kho lạnh lâu hơn bình thường nên khi xuất bán chất lượng giảm sẽ ảnh hưởng đến thương hiệu Thanh long Bình Thuận.

Thanh long vào mùa thu hoạch, nhưng giá lại thấp. (ảnh: Ngọc Lân)

“Làm giá” ngoài nước

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sau chuyến đi thị sát tại tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) vào cuối tháng 11/2011, hầu hết các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp Bình Thuận nói riêng gồm công ty, doanh nghiệp tư nhân, hộ cá thể, nhà vườn… tham gia xuất khẩu đều phải thông qua một doanh nghiệp môi giới xuất khẩu của Việt Nam tại Lạng Sơn, sau đó được chuyển cho doanh nghiệp môi giới khác tại cửa khẩu phía Trung Quốc. Từ đây, thanh long mới được đưa vào sâu bên trong nội địa của nước này. Cụ thể, sau khi đã thông quan – nhập khẩu, hàng được chuyển qua cửa khẩu Trung Quốc. Tại đây, nếu giao dịch mua bán trong ngày không thành thì phải nằm tại cửa khẩu, chi phí bến bãi phải trả khoảng 390.000 đồng/đêm và không quá 3 đêm. Theo các doanh nghiệp đầu mối thì giá cả thu mua tại biên giới Lạng Sơn – Trung Quốc thay đổi lệ thuộc vào các yếu tố: tình hình tiêu thụ các các doanh nghiệp ở Quảng Tây, số lượng hàng hóa từ Việt Nam đưa sang Trung Quốc… Vì thế, xảy ra tình cảnh doanh nghiệp Bình Thuận là người bán nhưng không thể quyết định được giá bán, thậm chí cũng chẳng biết mặt được người mua.

Ở khía cạnh khác, chỉ tính riêng chi phí của doanh nghiệp môi giới phía Việt nam khi thông quan phải chi trả cho phía Trung Quốc là đã thấy giá thành trái thanh long tăng lên. Chẳng hạn, phí kiểm dịch khoảng 1.100.000 đồng/conairner + 1 thùng hàng, thuế doanh nghiệp 1.941.840 đồng (580 nhân dân tệ)... Sau đó lại thông qua doanh nghiệp môi giới Trung Quốc và qua bao đơn vị khác nữa nên khi ra thị trường thanh long có giá cao như trên.

Loại bỏ môi giới?

Cũng theo báo cáo trên, ngay thời điểm khảo sát trên bình quân mỗi ngày có khoảng 25 - 30 container với sản lượng khoảng 600 - 750 tấn thanh long xuất sang Trung Quốc. Thanh long Bình Thuận có 2 loại thùng, loại 25 kg có giá biến động từ 160 - 162 nhân dân tệ/thùng, tỷ giá 3.348 VND/nhân dân tệ, tương đương khoảng 21.440 - 21.695 VND/kg. Loại 10 kg/thùng, khoảng 15 - 16 trái, giá khoảng 700 nhân dân tệ/thùng, tương đương khoảng 23.436 VND/kg. Tất cả đều có ghi xuất xứ hàng hóa: “Thanh long Bình Thuận” và cũng cho thấy, dân Trung Quốc rất thích mặt hàng này. Để thanh long tại vườn có giá được như chính thị trường thực chất cũng như tạo điều kiện cho chính các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang biên giới Trung Quốc, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề ra giải pháp thực hiện, dù biết nhiều khó khăn. Sắp tới, Hiệp hội Thanh long Bình Thuận làm đầu mối liên kết các doanh nghiệp, cùng chia sẻ thông tin. Sau khi nắm tình hình thực tế cụ thể, thì phân loại chọn ra doanh nghiệp mạnh có khả năng quy tụ doanh nghiệp khác và đủ sức chi phối thị trường để vận động họ đứng ra tạo liên kết, tổ chức đàm phán với doanh nghiệp Trung Quốc, tiến tới dần bỏ môi giới… Đây là việc làm cần sự chung tay của các sở ngành liên quan và phải nỗ lực rất nhiều, vì hiện tại việc mua bán thanh long qua biên giới đã có “chân rết”.

Bích Nghị