Bến Tre: Giải pháp ổn định giá dừa nguyên liệu

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi, 05/03/2012
Ngày cập nhật: 6/3/2012

Dừa khô hiện đang ối đọng tại nhiều nhà vườn ở Bến Tre. Ảnh: H.Vũ

Hàng nông sản rớt giá, người nông dân lao đao… Điệp khúc này đang trở lại với mặt hàng dừa trái. Vừa qua, Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bến Tre đã có cuộc họp để phân tích nguyên nhân và bàn giải pháp ổn định giá dừa nguyên liệu.

Nguyên nhân dừa trái rớt giá

Hiện Bến Tre có trên 53.000 ha đất trồng dừa, trong đó có khoảng 43.000 ha đang cho trái, chủ yếu là dừa nguyên liệu. Tổng sản lượng bình quân hàng năm ước gần 500 triệu trái, trong đó dừa nguyên liệu trên 400 triệu trái. Đây là hướng phát triển nhằm phát huy thế mạnh ngành kinh tế chủ lực của tỉnh (dừa và thủy sản). Tính từ đầu năm 2009 đến tháng 10-2011, giá dừa luôn tăng theo chiều hướng tích cực, là tín hiệu vui, tạo phấn khích cho người nông dân. Sự đồng lòng từ phía người nông dân và Nhà nước, cũng như sự lớn mạnh của các doanh nghiệp chế biến dừa trong tỉnh, có sự tham gia tích cực của các nhà khoa học đã giúp ngành dừa Bến Tre ngày càng phát triển, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế của tỉnh nhà. Nhưng hiện nay... giá dừa giảm mạnh?

Thực tế, giá dừa Bến Tre biến động theo giá dừa thế giới. Lấy mốc từ tháng 1-2010 đến tháng 7-2011, giá dừa thế giới tăng từ 1.700 đồng/trái đến 7.120 đồng/trái. Trong thời gian đó, giá dừa Bến Tre cũng tăng từ 3.325 đồng/trái đến 10.600 đồng/trái. Sau đó, tính từ tháng 8, giá dừa thế giới bắt đầu “tuột” khỏi đỉnh cao là 7.120 đồng/trái xuống dần còn khoảng 4.000 đồng/trái, giá dừa Bến Tre vẫn còn tăng trong một thời gian ngắn đến mức 11.900 đồng/trái vào tháng 10-2011, rồi giảm theo giá dừa thế giới kể từ tháng 11. Đến thời điểm này, giá dừa trái trên thế giới và Bến Tre là tương đương. Phần lớn người tiêu dùng thế giới hạn chế sử dụng các sản phẩm từ dừa, đặc biệt là đối với sản phẩm cơm dừa nạo sấy. Cụ thể, giá cơm dừa nạo sấy xuất khẩu của Bến Tre tăng hoặc giảm theo với giá thị trường thế giới. Giá cơm dừa nạo sấy xuất khẩu của Bến Tre tăng từ 1.021 USD/tấn (vào tháng 1-2009) lên đến đỉnh cao là 3.070 USD/tấn (tháng 5-2011) và đang có xu hướng giảm là điều phù hợp với thông tin từ Hiệp hội Dừa Châu Á - Thái Bình Dương (APCC), giá cơm dừa nạo sấy trên thế giới tăng từ 1.411 USD/tấn (tháng 1-2009) lên đến mức cao nhất là 3.145 USD/tấn (tháng 5-2011) hiện nay đang có xu hướng giảm. Hoạt động tiêu thụ dừa trái của tỉnh có nhiều ngành nghề nhưng có 3 ngành chính tiêu thụ nhiều dừa trái là: xuất khẩu dừa trái, chế biến cơm dừa nạo sấy, sản xuất bột sữa dừa. Thế nhưng, do tình trạng như vừa nêu, nên giá dừa trái sụt giảm mạnh.

Một vấn đề khác là việc đánh thuế xuất khẩu dừa trái 3% kể từ ngày 20-5-2011? Mục đích của việc đánh thuế xuất khẩu dừa trái là nhằm hạn chế xuất khẩu thô, bảo vệ nguồn nguyên liệu đủ cung ứng cho hoạt động sản xuất của ngành dừa trong tỉnh. Đây là một giải pháp tạm thời giúp ổn định hoạt động sản xuất tại địa phương, đồng thời với những giải pháp lâu dài là tạo ra nguồn nguyên liệu dồi dào giúp ngành dừa phát triển bền vững, mang lại lợi ích lâu dài cho người nông dân. Thử tính nếu giá xuất khẩu một trái dừa 10.200 đồng (vào tháng 5-2011), 3% sẽ tương ứng với 306 đồng. Nhưng thời gian qua, giá dừa nguyên liệu xuất khẩu không chỉ rớt giá 3% mà đến mấy chục phần trăm (%). So với thời điểm tháng 10 năm qua, hiện giá dừa đã rớt khoảng 70%. Như vậy có thể khẳng định “rào chắn kỹ thuật” đối với việc xuất khẩu dừa thô không phải là nguyên nhân dẫn đến giá dừa giảm. Mặt khác, giá dừa trái xuất khẩu của Bến Tre vẫn liên tục leo cao đến tháng 10 trong khi thuế xuất khẩu dừa trái đánh vào tháng 5. Điều này còn cho thấy, mức thuế 3% vẫn không thể cản trở hoạt động xuất khẩu dừa thô cũng như không thể ảnh hưởng đến giá cả cạnh tranh trong hoạt động thu mua xuất khẩu.

Xuất bán trái dừa khô. Ảnh: C.Tr

Giải pháp ổn định giá dừa nguyên liệu

Từ nguyên nhân sâu xa của việc giá dừa trong tỉnh giảm xuống thấp đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cho người trồng dừa cũng như cho ngành dừa Bến Tre! Đó là người nông dân phải biết kết hợp trồng xen, nuôi xen trên cùng một diện tích đất canh tác để nâng cao năng suất, lợi nhuận, đồng thời giảm thiểu thiệt hại khi hàng nông sản rớt giá. Đối với doanh nghiệp, ngoài đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, tìm kiếm nhiều thị trường mới, doanh nghiệp phải đầu tư nâng cao công nghệ sản xuất, ngày càng tạo ra được nhiều sản phẩm tinh với giá trị cao hơn. Tuy nhiên, đó là những giải pháp mang tính lâu dài.

Còn tại cuộc họp này, nhiều đại biểu rất bức xúc và tâm huyết. Nông dân Đỗ Thành Thưởng (xã Hưng Phong - Giồng Trôm) nêu: Từ người trồng dừa đến doanh nghiệp đều phải gắn bó và hỗ trợ nhau. Nhà nước cần hỗ trợ một số chính sách cho người trồng dừa có đời sống khó khăn. Nhiều ý kiến khác đồng tình ý kiến của ông Thưởng, đồng thời đề đạt rằng doanh nghiệp nên xây dựng đại lý thu mua riêng hoặc dựa vào nhóm người trồng dừa để tổ hợp tác sẽ tổ chức thu mua cho doanh nghiệp theo hợp đồng. Một số doanh nghiệp như Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Bến Tre, Công ty TNHH một thành viên ép dầu Lương Quới, Công ty TNHH Thế Giới Việt… đã tiên phong cam kết sẽ thu mua cơm dừa với mức giá từ 7.000 đồng/kg trở lên, tương đương 45.000 đồng/12 trái. Ông Nguyễn Văn Hiếu - Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo các sở, ngành, Hiệp hội Dừa, doanh nghiệp, cơ quan truyền thông tích cực thực hiện ngay các giải pháp cụ thể góp phần bình ổn giá dừa nguyên liệu. Đặc biệt, với giải pháp giảm bớt khâu trung gian, tạo mối liên kết chặt chẽ giữa nông dân và doanh nghiệp, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo: Hiệp hội Dừa cần phát huy hơn nữa vai trò của Hiệp hội trong việc liên kết các doanh nghiệp và làm chức năng cầu nối giữa Nhà nước với các doanh nghiệp. Hiệp hội cần xây dựng quy chế liên kết, phối hợp nhằm thực hiện mục tiêu phát triển sản xuất và tiêu thụ, tập trung vào các lĩnh vực chính như: nhận định tình hình sản xuất, giá cả thị trường, đề ra phương thức liên kết và hợp tác sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, bàn giải pháp giảm bớt khâu trung gian trong thu mua dừa trái. Đồng thời, tổ chức liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân trồng dừa, giải quyết hài hòa lợi ích giữa người cung cấp nguyên liệu và doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Về lâu dài, Hiệp hội cần xây dựng và trình đề án phát triển ngành dừa bền vững trong thời gian tới. Liên minh hợp tác xã tỉnh phối hợp với Hội Nông dân tỉnh hỗ trợ UBND các huyện, thành phố tổ chức các tổ, nhóm hợp tác của những người trồng dừa trên cùng địa bàn để thu gom dừa trái nguyên liệu bán trực tiếp cho doanh nghiệp chế biến, nhằm hạn chế tình trạng o ép giá khi qua khâu trung gian.

Tuy việc đưa ra giá sàn như hiện nay chỉ là giải pháp tạm thời, với tính chất kêu gọi, vận động nhưng đã thể hiện sự nỗ lực quan tâm của lãnh đạo tỉnh đối với ngành dừa và đời sống đông đảo người trồng dừa. Có thể nói, vì sự phát triển bền vững và ổn định, ngành dừa cũng đã bước đầu nhận được sự hưởng ứng tích cực và sự đoàn kết của nhiều doanh nghiệp trong tỉnh. Như vậy, thời gian tới, giá dừa trái tại vườn có giảm xuống thấp nữa hay tăng lên theo hướng có lợi cho người trồng dừa là tùy thuộc vào hiệu quả thực hiện các giải pháp đã đưa ra.

Giá dừa nguyên liệu của tỉnh tăng cao trong năm 2011. Cụ thể, tăng từ 8.875 đồng/trái vào tháng 1 (tương đương 106.500 đồng/chục (12 trái)) dần lên đến đỉnh cao 11.900 đồng/trái vào tháng 10 (tương đương 142.800 đồng/chục). Sau đó, giá dừa giảm nhanh liên tục. Đến tháng 2-2012, giá dừa tại vườn chưa đến 4.000 đồng/trái. Ở nhiều nơi trong huyện Thạnh Phú, Bình Đại, người trồng dừa chỉ mong sao có thương lái vào vườn thu mua, dù biết giá chỉ dao động khoảng 2.300 đến 2.900 đồng/trái (tương đương với gần 28.000 đến 35.000 đồng/chục).

Nhằm thực hiện nhanh và có hiệu quả giải pháp ổn định giá dừa nguyên liệu, ngày 27-2-2012, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 02 về việc ổn định giá dừa nguyên liệu trong tỉnh. Sở Công Thương cũng đã nhanh chóng triển khai Chỉ thị này. Bước đầu, nhiều doanh nghiệp của tỉnh cũng đã cam kết tạm thời thu mua cơm dừa nguyên liệu với giá thấp nhất là 7.000 đồng/kg. Các doanh nghiệp sản xuất kẹo dừa hứa sẽ duy trì giá thu mua cơm dừa nguyên liệu từ 7.500 đồng đến 8.000 đồng/kg. Công ty TNHH Thế Giới Việt cũng đảm bảo mua ổn định với giá 9.000 đồng/kg cơm dừa.

Cẩm Trúc