Mùa vàng thanh trà

Nguồn tin: Nhân Dân, 01/04/2012
Ngày cập nhật: 2/4/2012

Trái thanh trà ăn rất ngon, lại có thể dùng nấu canh chua cá lóc.

Thời điểm này là cao điểm mùa thu hoạch thanh trà ở huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Những vườn cây trái chín vàng rượm, căng tròn mọng nước. Năm nay, thanh trà được giá, lại trúng mùa, cánh nhà vườn bên bờ Bắc sông Hậu ở miệt Cửu Long phấn khởi vì được “mùa vàng”.

Cây… thoát nghèo

Những ngày này đi qua cầu Cần Thơ vừa đổ dốc đến bờ huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long nhiều người ngạc nhiên lẫn thích thú ngắm nhìn từng chùm trái cây có màu vàng rượu được bày bán la liệt hai bên đường. Trái thanh trà là đặc sản được trồng trên những mảnh vườn được phù sa sông Hậu bồi đắp. Vì thế thanh trà xứ này có vị ngọt của đất, của phù sa”. Theo cô gái, giá một kg thanh trà ở đây từ 30.000 – 35.000 đồng, mua tại vườn thì rẻ hơn khoảng 5.000 đồng/kg mà còn được chủ vườn đãi thêm một chầu no bụng trước khi về. Đó là sự hào phóng và chân tình của người miền Tây.

Theo chỉ dẫn, chúng tôi tìm đến nhà ông Năm Trượng, 81 tuổi ở ấp Đông Hưng II, xã Đông Thành, huyện Bình Minh. Ông Năm Trượng là người đầu tiên đem cây thanh trà về trồng ở xứ này nên các cây thanh trà của ông đều thuộc hàng cổ thụ và còn được gọi là “cây tổ”. Theo ông Năm Trượng, thanh trà ở đây khác với các vùng miền khác (ví dụ như ở Huế, Biên Hòa thì thanh trà là chanh hoặc bưởi). Nó là loại cây thân gỗ rất lớn, lá như lá xoài nhưng trái chỉ to cỡ quả trứng gà, còn sống màu xanh, khi chín màu vàng rất đẹp. Nguồn gốc thanh trà là loài cây rừng, có tên là Sơn Trà, vì chúng mọc nhiều trên đồi núi ở vùng Thất Sơn – An Giang, Hà Tiên – Kiên Giang và biên giới Campuchia.

Cách đây hơn nửa thế kỷ, ông Năm Trượng có dịp đến Thất Sơn và xin được năm cây thanh trà mới ươm của một người quen. Số cây đó được ông đem về trồng trong vườn nhà và vẫn còn sống khỏe mạnh, xanh tốt, cho trái sum xuê đến bây giờ. “Càng già, càng to thanh trà cho trái càng nhiều. Những năm trúng mùa, mỗi cây “cổ thụ” của tôi hái được cả 2 tấn trái. Vô mùa nhìn vườn thanh trà say trái mê lắm. Khắp nơi trên cành lá đều một màu vàng rượm. Không chỉ trái đẹp, ăn ngon mà những năm gần đây, thanh trà còn là cây kinh tế, cây thoát nghèo của nhiều nhà vườn ít đất ở nơi này. Bởi vậy, trái thanh trà còn được người dân gọi là “trái vàng””, ông Trượng giải thích.

Ông Lê Văn Tài, hàng xóm ông Trượng cũng đang húi lúi chỉ huy cho gần chục người hái trái thanh trà. Ông Tài cho biết, những cây trong vườn nhà ông đều là “con” của cây thanh trà “tổ” bên vườn ông Năm Trượng. Ban đầu thấy thanh trà cho trái đẹp, ăn ngon nên ông xin hạt về trồng. Không ngờ thời gian sau thanh trà bỗng trở thành loại cây có giá trị kinh tế, thương lái tìm đến thu mua trái với giá từ 25.000 – 30.000 đồng/kg nhưng phải còn nguyên lá, bảo quản kỹ không cho bị dập. Từ đó, ông Tài bắt đầu dâm cành, chiết nhánh thanh trà trồng trên 10 công đất vườn.

“Không có trồng gì sướng bằng thanh trà, không cần phân bón, thuốc bảo vệ thực vật gì cả, chỉ tưới nước là xong. Chiếc một nhánh thanh trà ghim xuống đất, 3 năm là cho trái chiếng, sống khẻo re. Từ ngày ra hoa đến kết trái khoảng 3 tháng, thanh trà chín rộ từ giáp tết nguyên đán đến hết tháng 3 âm lịch hàng năm. Làm “tài tử” như lão, mỗi năm cũng kiếm thu nhập vài trăm triệu đồng”, ông Tài khoe.

Mở rộng diện tích

Nếu như ban đầu thanh trà chủ yếu trồng số lượng ít tại một số vườn nhà thì hiện nay đã được mở rộng diện tích ra nhiều nơi khác trong huyện. Theo Phòng NN&PTNT huyện Bình Minh, thanh trà trồng tập trung nhiều nhất tại ấp Đông Hưng I, Đông Hưng II. Những năm gần đây, khi cho hiệu quả kinh tế khá cao, lại dễ trồng nên nhiều nông dân ở các xã Mỹ Hòa, Thuận An, huyện Bình Minh. Diện tích tuy chưa lớn, vì tùy vào điều kiện kinh tế của từng hộ gia đình nhưng người ít nhất cũng 1 công, người nhiều thì 1 - 2 ha, với số lượng lên đến vài trăm hộ.

Bà Trần Thị Bé Ba, ở xã Đông Thành cho biết, do không có đất, bà chỉ trồng được 60 cây thanh trà trong vườn nhưng cho trái rất sum xuê, mỗi năm thu nhập cũng hơn 20 triệu đồng.

Còn ông Đoàn Văn Tiếp đã mạnh dạn phá bỏ đám vườn tạp đầu tư trồng ba công thanh trà từ 5 năm trước. Hiện cả khu vườn đều vàng rượm vì đang mùa thu hoạch. “Hổm rày cánh bạn hàng, thương lái tấp nập vào vườn tìm mua thanh trà để chuyển về TP Hồ Chí Minh tiêu thụ. Năm nay được giá, trừ hết chi phí, nhân công chắc cũng “bỏ túi” hơn 150 triệu đồng. Ngoài bán trái, nhà vườn còn chiết cành, nhân giống cán cây con cho thu nhập khá, từ 15.000 đồng/cây. Hiện nay diện tích trồng thanh trà đang được mở rộng ra nhiều nơi trong huyện nên cây giống không đủ bán”, ông Tiếp nói.

Đặc sản miền Cửu Long

Theo lời ông Năm Trượng, thanh trà hoang dã sống trên vùng đất núi cũng cho trái màu vàng nhưng ăn rất chua. Từ khi ông đem cây về trồng ở miệt đồng bằng Cửu Long này thì thanh trà có thêm vị ngọt. Ngọt thanh nhưng vẫn lẫn vị chua nên ăn rất ngon miệng. Từ đó, người dân bắt đầu chọn lọc, phân biệt từng loại thanh trà chua – ngọt trồng riêng biệt. Hiện ở Bình Minh có cả hai loại thanh trà này. Loại trái chua có màu vàng - đỏ, vỏ cứng, ăn giòn, chấm với muối ớt. Loại trái ngọt khi chín vỏ màu vàng rượm, trái mềm, mọng nước. Bóc vỏ, bên trong thịt thanh trà vàng ửng, trông phát thèm. Thân cây thanh trà to, lá giống lá xoài nên trái thanh trà dù nhỏ hơn trái xoài rất nhiều nhưng lại có mùi vị thơm ngon giống như xoài chín.

“Thanh trà ngoài ăn tươi, bà con còn dùng trái sống để nấu canh chua cá lóc thì tuyệt không gì bằng. Trái chín còn được dùng làm rượu. Dân thành phố thích loại nước sinh tố “thanh trà” bằng cách bóc vỏ, cho phần thịt chín ly giằm chung với đường, dùng lạnh, ngon, bổ và mát đáo để”, ông Năm Trượng chia sẻ.

BÙI QUỐC DŨNG