Kiên Giang: Xoài Hòn Đất chờ đầu ra

Nguồn tin: Kiên Giang, 07/05/2012
Ngày cập nhật: 8/5/2012

Vựa trái cây tại ấp Hòn Me (xã Thổ Sơn, Hòn Đất - Kiên Giang) thu mua xoài của nông dân trong xã.

Một thời gian dài, xoài được xem là cây trồng chủ lực của huyện Hòn Đất (Kiên Giang). Song gần đây, người trồng xoài ở đất Hòn đang gặp nhiều cái khó…

Thăng trầm vì xoài

Xã Thổ Sơn là nơi trồng nhiều xoài nhất huyện Hòn Đất, toàn xã có gần 500 ha tập trung ở các ấp Hòn Đất, Hòn Me, Hòn Sóc, Bến Đá, Hòn Quéo, bình quân mỗi hộ có 30 - 40 gốc xoài trở lên. Do phù hợp thổ nhưỡng nên xoài Thanh Ca phát triển tốt ở đất Hòn, cho thu hoạch lâu dài. Từ lâu, người dân Thổ Sơn xem xoài là cây nuôi sống gia đình, nhiều nông dân trở nên giàu có nhờ xoài.

Ông Khưu Sy - Chủ tịch Hội Nông dân xã Thổ Sơn - kể: “Tay trắng đến Thổ Sơn, thấy xoài trồng thích hợp, có ăn nên tôi mạnh dạn đầu tư. Những năm trúng đậm có thể thu về tiền tỷ”. Gia đình ông vay tiền đầu tư giống, thuốc, phân bón bắt đầu trồng xoài. Liên tiếp những năm 1996 - 2000, xoài cho năng suất cao và trúng giá nên hiệu quả kinh tế tăng gấp 3 lần. Với 800 gốc xoài, gia đình ông thu hoạch khoảng 70 - 80 chục tấn, bán 8.000 - 9.000 đồng/kg. Cuộc sống gia đình giàu lên từ đó, ông mua thêm 160 công đất, xây nhà và quyết tâm theo cây xoài.

Nhưng, khoảng năm 2000, giá xoài không ổn định vì Trung Quốc ngưng nhập, thị trường xoài càng thu hẹp khi có sự lấn sân của xoài Campuchia. Xoài dội chợ, nhiều hộ để mặc trái chín rụng đầy vườn. Mọi khi giá xoài Thanh Ca dao động trên 10.000 đồng/kg nhưng giờ giảm còn 3.000 - 4.000 đồng/kg, trong khi xoài cát Hòa Lộc từ 30.000 - 35.000 đồng/kg giảm còn 7.000 - 8.000 đồng/kg. Giá thấp, chi phí thu hoạch lại cao, vì vậy nhà vườn “không mong trúng mùa, chỉ mong trúng giá”.

Giá cả bấp bênh, nhà vườn lại không thể chuyển đổi cây trồng khác vì điều kiện thổ nhưỡng, môi trường và chi phí. Bên cạnh đó, nhiều giống mới được chọn theo nhu cầu thị trường như xoài Đài Loan, xoài Thái… cộng thêm thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, thị trường nội địa không ưa, nên nông dân cũng ít mặn mà với xoài Thanh Ca.

Từ áp lực đó, các giống xoài tạp dần bị loại bỏ, nhà vườn chắt lọc những loại cho hiệu quả kinh tế cao, vận dụng kỹ thuật để tăng năng suất, giảm chi phí, công chăm sóc, nhất là tính điểm rơi của thu hoạch để cho xoài được giá, nhất là dịp trước tết. Trước tết 2012, sau 5 - 6 năm nhà vườn mới tìm lại niềm vui trúng mùa, trúng giá, xoài Thanh Ca 10.000 đồng/kg, xoài cát Hòa Lộc 30.000 - 35.000 đồng/kg. Sau đó, giá xoài lại xuống thấp, hiện xoài Thanh Ca còn 3.000 - 4.000 đồng/kg, xoài cát Hòa Lộc 7.000 - 8.000 đồng/kg. Một số nông dân cho biết, sau vụ trúng cây xoài sẽ mất sức, vài năm sau mới có thể trúng mùa trở lại. Không chỉ đối mặt với giá bấp bênh, nông dân còn bị thương lái ép giá, nhất là khi giá đang xuống.

Tìm giải pháp bền vững cho xoài Hòn

Hiện Hòn Đất có gần 1.000 ha cây ăn trái các loại, tập trung nhiều ở Thổ Sơn, nông trường Bình Sơn gần 100 ha, còn lại nằm rải rác trên địa bàn huyện. Thị trường tiêu thụ xoài không ổn định, giá cao chỉ vào những tháng trước tết, nhưng nhiều nông dân vẫn bám xoài như cái nghiệp. Có năm thị trường xuất khẩu nhiều, năm sau dân rộ lên trồng xoài Thanh Ca, kết quả sau đó chết đứng vì thị trường teo lại, thị trường nội địa không chuộng.

Để khắc phục tình trạng này, ông Khưu Sy đề xuất: “Hiện nhà vườn sản xuất theo hướng riêng lẻ nên dễ bị thương lái ép giá, thông tin thị trường đến nông dân còn chậm. Tôi nghĩ nên tổ chức liên kết sản xuất, tìm đầu ra rõ ràng, các ngành liên quan tìm hướng đi cho sản phẩm để nông dân có lời bền vững, nhất là giải pháp liên kết 4 nhà”.

Ông Minh Trung - Phó trưởng phòng NN-PTNT huyện Hòn Đất, cho biết: “Việc mở rộng thị trường cây ăn trái cho nông dân là cần thiết, cũng như cần có điều tiết về giá, quy hoạch vùng nguyên liệu, xây dựng chợ đầu mối, giảm bớt khâu trung chuyển. Thiển nghĩ, có như vậy thì hướng ra cho cây xoài Hòn Đất mới rõ ràng hơn, hiệu quả hơn”.

“Xoài Hòn” của Kiên Giang đã có tiếng

Vào công cụ tìm kiếm google gõ cụm từ “xoài hòn Kiên Giang” chỉ trong 0,3 giây cho ra 190 ngàn kết quả đều liên quan đến đặc sản “Xoài Hòn”, chủ yếu ở hai huyện Hòn Đất và Kiên Hải. Nhiều du khách sau khi thưởng thức qua loại trái cây này đều cho biết cảm giác rất ấn tượng vì hương vị ngọt thanh độc đáo, không thể lẫn lộn với các loại xoài khác trong nước, có lẽ do thổ nhưỡng riêng của địa phương.

Kim Mộng