Bình Thuận: Chuyện dài về thanh long đi Trung Quốc

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 10/07/2009
Ngày cập nhật: 10/7/2009

Ngày 30/6, Sở TT&TT tỉnh Bình Thuận tổ chức buổi giao ban với báo chí. Tham dự tại đây, lãnh đạo Sở Công Thương Bình Thuận đã trình bày trước các cơ quan báo chí một bức tranh khá đa dạng về trái thanh long xuất khẩu hiện nay; đặc biệt là khi thanh long vào Trung Quốc gặp phải “rào cản kĩ thuật” kể từ ngày 1/7...

Cơ hội nhưng cũng rủi ro !

Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm được “dựng lên” ở các nước nhập trái cây không đơn thuần chỉ là an toàn cho người tiêu dùng hay tự do thương mại. Nó là thử thách cho việc sản xuất thanh long sạch hiện nay. Đây là một cơ hội, nhưng đi kèm là những rủi ro khó lường. Thanh long đi Trung Quốc là một ví dụ cụ thể nhất.

Theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Ngô Minh Hùng, riêng trái thanh long, hiện nay diện tích tại Bình Thuận đã lên đến hơn 12.000 ha, chứ không phải hơn 10.000 ha như những thông tin trước đây (hơn cả diện tích thanh long của hai tỉnh Tiền Giang và Long An). Sản lượng trái thanh long của Bình Thuận lên đến 240.000 tấn/năm. Tuy nhiên, lượng thanh long xuất khẩu theo con đường chính ngạch chỉ khoảng 10% (đi Mỹ, Đông Âu và các nước Bắc Á). Tiêu thụ nội địa (chủ yếu các tỉnh phía bắc) chiếm 25%. Còn lại là xuất khẩu đi Trung Quốc. Tuy nhiên, Ông Hùng cũng cho biết, lượng thanh long xuất khẩu qua Trung Quốc bằng đường chính ngạch chỉ chiếm… 5%. Còn lại đều vào nước bạn bằng đường tiểu ngạch. Lãnh đạo Sở Công Thương Bình Thuận cũng thừa nhận “số liệu thống kê ở biên giới không thể kiểm soát nổi”. Điều đó cho thấy còn có những con đường khác để trái thanh long “vượt biên” vào thị trường khổng lồ này. Sau nhiều năm phát triển trái thanh long, người nông dân trồng trái cây này đang đứng trước hai nguy cơ rủi ro khá cao: Đó là sự kiểm soát ngày càng nghiêm ngặt của các nước nhập khẩu. Đây là hàng rào kĩ thuật đồng thời là những khó khăn có tính lâu dài. Thứ hai là sự suy thoái của nền kinh tế thế giới tác động trực tiếp đến công tác xuất khẩu - ông Ngô Minh Hùng dự báo.

Xuất nhiều nhưng kim ngạch được bao nhiêu ?

Khi trái thanh long Việt Nam được nhập vào Mỹ, cả người dân và lãnh đạo tỉnh hết sức vui mừng. Đúng thị trường Mỹ là một tiềm năng lớn thật. Nhưng như thế không có nghĩa là dễ làm ăn. Sự nhiêu khê trong việc chiếu xạ trái thanh long mấy tháng qua đã là một “bài học” lớn cho các doanh nghiệp và người nông dân trồng thanh long Việt Nam nói chung và Bình Thuận nói riêng. Thực chất trái thanh long đi Mỹ cho đến giờ này không đáng là bao so với sản lượng sang Trung Quốc. Theo ông Hùng: “Việc trái thanh long không được vào Đài Loan từ 1/3 không phải là chuyện lớn. Vì mỗi năm xuất khẩu vào thị trường này chỉ 5-6 nghìn tấn. Vấn đề là sau Đài Loan còn có thị trường nào dựng lên “rào cản kĩ thuật” như vậy nữa không ?”. Đó là một câu hỏi khó.

Nhưng theo một Phó Giám đốc khác của Sở Công Thương - ông Đỗ Minh Kính, cho biết dù trái cây vào thị trường Trung Quốc số lượng lớn như thế (khoảng 130 nghìn tấn/năm) nhưng lại chủ yếu là tiểu ngạch, nên thu về cho ngân sách không nhiều. Ông Kính kể: Trong chuyến khảo sát tại biên giới Lạng Sơn (thanh long Việt Nam qua Trung Quốc chủ yếu qua cửa khẩu Tân Thanh, Lạng Sơn) cho thấy, ngày ít nhất cũng có đến 15 xe container thanh long vào nội địa Trung Quốc. Vào mùa chính vụ có ngày lên đến hàng trăm xe. Nhưng tra trong danh sách tên các doanh nghiệp xuất khẩu không thấy tên một doanh nghiệp nào của tỉnh (!?). Hiện nay UBND tỉnh, dù không cấm, nhưng cũng không khuyến khích các doanh nghiệp địa phương xuất khẩu thanh long bằng đường này (tiểu ngạch qua TQ) vì không thu được thuế. Thời gian qua, Sở Công Thương đã phối hợp cùng các cơ quan chức năng kiểm tra nhiều doanh nghiệp xuất hàng thiếu hóa đơn và đã xử phạt rất nặng, và sẽ làm tiếp tục để ngăn chặn tình trạng trốn thuế - ông Kính nói. Một vấn đề nữa, dù biết chắc trái thanh long người Trung Quốc đang ăn rõ ràng là từ Bình Thuận, nhưng nhãn mác trên bao hộp thanh long này lại là của một công ty tận…Thái Lan. Điều này không biết các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long của Bình Thuận có biết ?!

Bởi vậy, thị trường Trung Quốc mới chính là “câu chuyện thật” của trái thanh long Bình Thuận hiện nay.

QUỐC HANH