Tiêu thụ thanh long qua kênh nội địa - tại sao không?

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 22/02/2013
Ngày cập nhật: 23/2/2013

1. Tại một chợ thị trấn của một tỉnh miền Trung vào những ngày giáp tết Quý Tỵ, các loại trái cây được tập kết về rất nhiều. Nào bưởi, xoài, cam, quýt, mãng cầu… và cả thanh long. Với sắc đỏ nổi bật khi đặt cạnh sắc vàng của chuối, xoài; sắc xanh của bưởi, cam, quýt; thanh long được nhiều người lựa mua để đơm quả trên bàn thờ ông bà mấy ngày tết. Phấn khởi, người bán rao để khách tin tưởng hơn trong chọn mua. Đại loại rằng, đây là thanh long ở Bình Thuận, vùng đất có thổ nhưỡng, khí hậu phù hợp với cây thanh long nên trái có vị ngọt thanh riêng biệt. Nhiều nơi khác có trồng thanh long nhưng trái không ngọt bằng ở đây… Dù giá thanh long đứng ở 30.000 đồng/kg (bằng giá bưởi Năm roi) từ 21 tết, cao hơn giá xoài, cam nhưng nhiều người dân ở đây chọn mua thanh long để đơm, dù 1 kg chỉ có 2 trái. Người mua tính toán, sau khi đơm cúng mấy ngày tết, thanh long không chín rục sớm như các loại trái cây khác, lại còn có thể làm rượu thanh long để uống. Vì thế, nhiều người chọn mua. 2 năm nay, có người phát hiện thanh long phối hợp với chuối (có thể tận dụng cam, quýt, xoài… còn ăn được) ủ làm rượu trái cây. Cứ một lớp trái cây, một lớp đường trải vào hũ, sau khoảng một tuần sẽ cho ra loại nước uống có độ cồn nhẹ, uống rất ngon trong những ngày nắng nóng ở miền Trung sau tết.

2. Sau nhiều năm phát triển, có một số dự án chế biến được nhắc tên nhưng đến thời điểm này, thanh long Bình Thuận được tiêu thụ trên thị trường ở dạng trái tươi. Có 2 hình thức tiêu thụ, trong đó xuất khẩu 80 - 85% sản lượng nhưng lại có đến 60 - 65% được vận chuyển ra các tỉnh biên giới phía Bắc bán qua Trung Quốc theo đường biên mậu; còn xuất khẩu chính ngạch chỉ khoảng 15 - 20%, đi vào thị trường của gần 15 quốc gia, bắt đầu từ năm 2005. Theo từng năm, kim ngạch xuất khẩu trái thanh long vào những thị trường trên có sụt giảm hay tăng trưởng, vì nhiều lý do khác nhau. Những năm 2005 - 2008, thanh long vào thị trường Hồng Kông, Đài Loan có kim ngạch cao nhất khoảng từ hơn 2 triệu đến hơn 4 triệu USD/năm. Còn từ năm 2010 đến nay, thanh long vào thị trường Trung Quốc, Indonesia, Hà Lan có kim ngạch vượt trội như năm 2011, thị trường Trung Quốc đạt gần 6,8 triệu USD, Indonesia hơn 5,1 triệu USD. Nhìn chung, kim ngạch xuất khẩu chính ngạch thanh long Bình Thuận theo xu hướng tăng theo chặng như năm 2005 kim ngạch đạt 10,5 triệu USD thì năm 2011 được gần 19 triệu USD. Nhưng nếu tính theo năm thì kim ngạch có sự trồi sụt, biến động theo giá thanh long tại các tháng trong năm, do phụ thuộc vào tình hình thị trường ở các nước, nhất là Trung Quốc. Trong khi đó, thị trường nội địa, nơi có thể triển khai các giải pháp chắc chắn để góp phần ổn định giá cả ở mức có thể cũng như tăng sản lượng thanh long tiêu thụ thì chưa được chú ý xúc tiến.

3. Trên các chuyến bay của VietNam Airline..., hành khách có dùng món tráng miệng với những khoanh thanh long. Tại một số chợ ở miền Trung, nhất là dịp tết, thanh long đã có mặt và người mua đã tìm ra cách chế biến đơn giản, tạo ra nước uống đặc biệt cho những ngày nắng nóng. Nói chung, thanh long được tiêu thụ tại các nơi trong nước rải rác, mờ nhạt. Ngay tại hệ thống các siêu thị, trong khi các loại trái cây ở các nước bày bán rất đầy đủ, thì trái thanh long, trái cây vùng nhiệt đới Việt Nam chưa xuất hiện... Nếu có giải pháp hợp lý đẩy mạnh tiêu thụ thanh long vào các tỉnh, thành, mà kênh phân phối qua các siêu thị, qua lực lượng thương nhân ở các tỉnh, thành thì chắc chắn lượng thanh long tiêu thụ nội địa sẽ tăng lên. Ai cũng biết, đó là cách tiêu thụ hàng hóa hiệu quả, bền vững nhất trong bối cảnh hiện nay, bối cảnh cần tạo thế mạnh nội địa để dự phòng khi xuất khẩu nông sản gặp khó khăn vì hàng rào kỹ thuật do các nước nhập khẩu cố tình đặt ra.

Bích Nghị