Bến Tre: Tiếp tục nhân nuôi ong ký sinh phòng trừ bọ cánh cứng hại dừa

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi, 05/04/2013
Ngày cập nhật: 7/4/2013

Bến Tre là tỉnh có diện tích trồng dừa lớn nhất nước với khoảng 53.300 ha, trong đó diện tích đang cho trái 36.400 ha, sản lượng khoảng 420 triệu trái/năm.

Tuy vậy, trong những năm gần đây, bọ cánh cứng (bọ) hại dừa phát triển, gây hại và đây cũng là một thách thức đối với người trồng dừa. Để khắc phục và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do bọ cánh cứng gây ra, Chi cục Bảo vệ thực vật đã ứng dụng biện pháp sinh học nuôi ong ký sinh Asecodes hispinarum. Kết quả, đã khống chế được loài dịch hại nguy hiểm này, đặc biệt không gây ô nhiễm môi trường.

Năm 2010, toàn tỉnh có 8,48 triệu cây, số cây bị nhiễm 2,10 triệu cây, tỷ lệ bị nhiễm 24,76%; năm 2011 số cây bị nhiễm 1,14 triệu cây, chiếm 13%; năm 2012 số cây nhiễm chỉ 0,49 triệu cây, chiếm 5,48%. Năm 2009, diện tích dừa trồng mới gia tăng, đặc biệt một số vùng dừa trồng trong vùng nuôi thủy sản thiếu chăm sóc nên số lượng cây nhiễm bọ ngày càng gia tăng. Mặt khác, do nắng nóng, độ ẩm thấp, ong ký sinh ngoài tự nhiên giảm, thậm chí mummy nuôi trồng trong phòng thí nghiệm thả ra ngoài tự nhiên ong nở rất yếu khi phóng thích ra bên ngoài. Diện tích trồng dừa mới tăng là nguồn thức ăn thích hợp cho bọ vì nó tái phát trở lại tấn công vườn dừa nhanh hơn.

Ban đầu chỉ nhân nuôi ong ký sinh trong phòng, nhưng cách nuôi này phải có giai đoạn nuôi bọ dừa để làm ký chủ cho ong. Thức ăn của bọ dừa là đọt dừa non nhưng lại khó tìm. Nhằm nhân nhanh, đảm bảo mật độ ong ký sinh đủ sức khống chế bọ, Chi cục đã tổ chức nhiều lớp tập huấn qui trình nuôi ong ký sinh tại hộ gia đình, thực hiện một số mô hình cộng đồng tại Châu Thành, Giồng Trôm, Bình Đại, Thạnh Phú, Mỏ Cày Nam. Kết quả, từ tháng 8-2011 đến nay, có 25 lớp tập huấn với 109 hộ dân trực tiếp nuôi. Mô hình được đánh giá hiệu quả rất cao vì đây là biện pháp đấu tranh sinh học cần phải nhân nuôi liên tục trong nhiều năm, nhiều vụ, mang tính cộng đồng cao, để trong quá trình chọn lọc ngoài tự nhiên tạo ra khả năng thích ứng rộng hơn. Bước thứ hai là phóng thích ong ký sinh bằng cách dựa theo diện tích và mức độ gây hại của bọ cánh cứng hại dừa ở các huyện, thành phố có mật độ bọ dừa cao. Số điểm phóng thích ong ký sinh của từng đợt được phân bổ tùy theo diện tích bị nhiễm. Năm 2011, Chi cục đã phóng thích 11.812 mummy, nông hộ phóng thích là 4.624 mummy; năm 2012 Chi cục phóng thích 13.208 mummy, nông hộ phóng thích là 10.874 mummy. Qua phòng trừ bằng ong ký sinh, ong đã thiết lập được quần thể ngoài tự nhiên, tỷ lệ vườn dừa phục hồi từ 70 - 80%. Diện tích dừa bị nhiễm đến nay chỉ còn 5,93%. Hầu hết các khu vực vườn dừa có thả ong đều đã ra đọt xanh, cục bộ có sự tái nhiễm ở một vài địa phương đối với vườn dừa trồng mới, dừa thiếu chăm sóc. Về hiệu quả kinh tế, năm 2000 - 2003, toàn tỉnh đã phát động ra quân 3 đợt với tổng kinh phí 1,5 tỷ đồng, bình quân mỗi năm chi phí phòng trừ bằng biện pháp hóa học là 500 triệu đồng. Năm 2011 - 2012, ngân sách tỉnh đã chi cho công tác nuôi ong ký sinh chỉ 152 triệu đồng, bình quân mỗi năm khoảng 76 triệu đồng. Hiệu quả về môi trường, khi áp dụng biện pháp sinh học trong phòng trị đã hạn chế rất lớn tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, nước, bảo vệ thực vật, thủy sinh và sức khỏe con người; tăng cường kiến thức cho nhà vườn về lợi ích của biện pháp sinh học. Đã thiết lập được quần thể ong ký sinh ngoài tự nhiên. Biện pháp này ít tốn kém, không gây tác hại đến đời sống con người, có hiệu quả cao. Hướng tới, cần tiếp tục nuôi ong ký sinh trong phòng, tăng các lớp tập huấn cho nông hộ về kỹ thuật chăm sóc cây dừa và nhân nuôi ong ký sinh. Bổ sung thêm kinh phí nhân rộng mô hình hộ gia đình. Kiểm tra, theo dõi sự phát triển của bọ cánh cứng và biến động của quần thể ong ký sinh trên vườn dừa. Tăng cường các biện pháp sử dụng các loại nấm có ích.

Hữu Hiệp