Để trái cây nội thật sự “lên ngôi”

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 21/04/2013
Ngày cập nhật: 23/4/2013

Qua các vụ việc mất an toàn vệ sinh thực phẩm của trái cây nhập ngoại, nhất là trái cây có xuất xứ từ Trung Quốc, nhiều người tiêu dùng trong nước đã tẩy chay hàng ngoại và quay về với trái cây nội. Vì thế, nhiều loại trái cây nội không chỉ tiêu thụ tốt mà giá bán cũng tăng khá cao. Những tín hiệu tích cực này được xem là cơ hội cho trái cây nội "chuyển mình" chiếm lĩnh thị trường …

Giá tăng

So với cùng kỳ năm trước, hiện giá nhiều loại trái cây nội tăng lên mức khá cao. Đáng chú ý là nhiều loại trái cây có múi và trái cây đặc sản ngon như: bưởi da xanh, bưởi 5 roi, quýt đường, mãng cầu ta, măng cụt, chôm chôm nhãn, thanh long…, tăng giá từ 5.000 - 20.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước.

Mua bán trái cây tại chợ Xuân Khánh, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ.

Tại nhiều chợ ở quận nội ô TP Cần Thơ, giá bưởi 5 roi loại 1 ở mức: 32.000 - 35.000 đồng/kg; bưởi da xanh, quýt đường loại 1 có giá 48.000 - 50.000 đồng/kg; cam mật 29.000 đồng/kg, cam sành 27.000 đồng/kg. Bòn bon loại 1 có giá 95.000 - 99.000 đồng/kg, măng cụt 70.000 - 74.000 đồng/kg; mãng cầu ta loại 1: 50.000 - 55.000 đồng/kg; chôm chôm nhãn 50.000 - 55.000 đồng/kg; chôm chôm Java loại 1: 15.000 đồng/kg; xoài cát hòa lộc, các loại sầu riêng hạt lép, sapô và thanh long có giá 30.000 - 35.000 đồng/kg. Trái cây nội tăng giá nhưng nhiều loại trái cây ngoại giá vẫn bình ổn, thậm chí nhiều loại từ Trung Quốc còn giảm giá so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể: giá nhiều loại trái cây Trung Quốc như: bom, lê, quýt đang ở mức 28.000-30.000 đồng/kg; táo đỏ (Mỹ) bình ổn ở mức 60.000 - 65.000 đồng/kg; táo xanh (Mỹ) 70.000 đồng/kg; nho đỏ Nam Phi 105.000 đồng/kg; nho Chi - lê: 120.000 đồng/kg…

Theo nhiều tiểu thương kinh doanh trái cây, thời điểm này, nhiều loại trái cây trong nước mới bắt đầu vào mùa, lượng hàng về chợ còn hạn chế. Hơn nữa, do ảnh hưởng của sâu bệnh và thời tiết nắng nóng làm tăng chi phí sản xuất và năng suất, sản lượng trái cây bị giảm nên nhiều loại trái cây tăng giá là hợp lý. Một nguyên nhân khác là do người tiêu dùng có xu hướng sử dụng các loại trái cây nội, hạn chế mua trái cây nhập ngoại. Bà Nguyễn Thị Kiều, chủ một vựa trái cây ở Trung tâm Thương mại Cái Khế, TP Cần Thơ, cho biết: "Trái cây nhập ngoại từ Trung Quốc có màu sắc bắt mắt, bao bì đẹp và giá cả rẻ đã không còn hấp dẫn người tiêu dùng. Trái cây nhập ngoại từ Mỹ, Úc… có giá bán khá cao cũng ít được chọn mua vì người tiêu dùng đang thắt chặt chi tiêu. Tôi đã chuyển hướng tập trung sang kinh doanh các loại trái cây nội, không còn bán trái cây nhập ngoại nữa". Bà Trần Thị Quyến, bán trái cây tại chợ thị trấn Phong Điền, huyện Phong Điền, cho biết: "Khi có nhu cầu chọn mua trái cây để ăn hay đi đám tiệc, nhiều người thay đổi thói quen mua trái cây nhập ngoại, đã chọn mua trái cây trong nước. Nhiều loại trái cây nội như: xoài, chôm chôm, mãng cầu ta, quýt đường, thanh long… đang dễ tiêu thụ, trái lại các loại bom, lê, cam, quýt nhập ngoại từ Trung Quốc rất khó bán".

Cơ hội để trái cây nội chiếm lĩnh thị trường

Đầu ra đang có nhiều thuận lợi được xem là cơ hội tốt cho trái cây nội chiếm lĩnh thị trường trong nước. Song, để làm được điều này một cách bền vững, đòi hỏi cần phải khắc phục ngay những hạn chế trong việc trồng, bảo quản, chế biến và tiêu thụ.

Thực tế cho thấy, nhiều loại trái cây nội thường có sản lượng tăng mạnh theo mùa. Trong khi đó, đa phần các loại trái cây được tiêu thụ chủ yếu ở dạng thô, khâu chế biến, bảo quản sau thu hoạch rất yếu, không tồn trữ lâu nên thường bị rớt giá mạnh khi bước vào mùa thu hoạch rộ. Mặt khác, chi phí sản xuất đang có xu hướng tăng; mẫu mã, chất lượng nhiều loại trái cây nội chưa ổn định cũng là vấn đề rất cần được quan tâm khắc phục. Xét về mặt thị trường, dù đang có sự chuyển biến mạnh sang xu hướng kinh doanh, tiêu dùng nhưng trái cây nội địa vẫn chưa chiếm lĩnh thị trường ở phân khúc cấp cao. Tại nhiều chợ và siêu thị, những quầy hàng dành cho các loại trái cây đắt tiền còn ít thấy sự xuất hiện của trái cây nội mà chủ yếu là các loại trái cây nhập ngoại. Trái cây nội địa mới "thắng thế" ở phân khúc thị trường cấp trung và cấp thấp. Tuy nhiên, ở các phân khúc thị trường này, trái cây nhập ngoại vẫn còn "uy hiếp" rất lớn đối với trái cây nội khi mà nhiều người bán cố tình "mập mờ" về xuất xứ.

Theo nhà vườn trồng cây ăn trái ở TP Cần Thơ, giá tăng khiến đầu ra nhiều loại trái cây khá thuận lợi. Nhưng, hiệu quả kinh tế của họ vẫn sụt giảm so với trước do chi phí sản xuất tăng, ảnh hưởng của nhiều loại dịch bệnh. Ông Trần Thanh Phong ở xã Trường Long, huyện Phong Điền, cho rằng: "Nhà vườn trồng cây ăn trái đối mặt với nhiều loại sâu bệnh gây hại, muốn phòng trị tốn kém nhiều công sức, tiền của. Điều này cũng ảnh hưởng khá lớn đối với năng suất, chất lượng cây trồng, khiến hiệu quả sản xuất giảm. Loại sâu đục trái bưởi đang gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều vườn bưởi nhưng chưa có thuốc đặc trị. Muốn phòng tránh sâu đục trái bưởi, nhà vườn phải sử dụng túi ni lông chuyên dụng để bao trái lại, rất tốn công!".

Để tránh tình trạng trái cây rộ mùa rớt giá, nhiều nhà vườn trồng cây ăn trái ở ĐBSCL đã áp dụng các biện pháp xử lý cho trái cây ra rải vụ, nghịch mùa. Biện pháp này góp phần tích cực tạo thuận lợi về đầu ra và giúp nhiều loại cây cho trái quanh năm, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Tuy nhiên, những nhược điểm xử lý cho trái cây ra rải vụ, nghịch mùa cũng đã dần bộc lộ. Theo ông Nguyễn Văn On ở xã Nhơn Ái, huyện Phong Điền, hạn chế thấy rõ nhất là chi phí sản xuất tăng gấp 2 - 3 lần so với để cây ra trái tự nhiên, chưa kể chất lượng trái cây nghịch mùa khó đảm bảo ổn định và ngon như chính vụ. Điều đáng lo là sản xuất theo kiểu rải vụ, xử lý cho cây ra trái suốt các mùa trong năm còn gây nhiều khó khăn trong quản lý các loại sâu bệnh gây hại trên cây ăn trái. Hơn nữa, sản xuất trái cây tại các địa phương còn thiếu liên kết, mạnh ai nấy làm, nếu cùng một thời điểm nhưng có nhiều nhà vườn xử lý cho cây ra trái nghịch thì vô tình lại tạo ra tình trạng rộ mùa, rớt giá.

Đã đến lúc sản xuất và tiêu thụ các loại trái cây trong nước cần phải kịp thời có điều chỉnh cho phù hợp để tiếp tục phát huy các lợi thế và khẳng định ưu thế ở thị trường nội địa. Song song đó, các ngành chức năng cần phải đẩy mạnh vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" khuyến khích người dân sản xuất, kinh doanh và sử dụng các loại trái cây trong nước.

KHÁNH TRUNG