Hàng nghìn tấn hoa quả nguy cơ thối rữa tại cửa khẩu

Nguồn tin: CôngThương, 05/04/2009
Ngày cập nhật: 7/4/2009

Hàng nghìn tấn hoa quả, chủ yếu là dưa hấu và chuối nằm tại cửa khẩu Tân Thanh không thể xuất sang Trung Quốc, vì lượng hàng đổ về quá lớn trong khi nhu cầu tiêu thụ và bãi chứa, năng lực thông quan không đủ...

Hoa quả chờ thối dài cả km

Hơn nửa tháng nay, người dân sinh sống tại khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) đã quen với cảnh từng đoàn xe tải chở hoa quả xếp dài cả km nằm 4, 5 ngày vẫn không qua được cửa khẩu. Càng ngày, lượng xe đổ về ngày càng đông gây nên cảnh ách tắc trầm trọng. Hoa quả chưa kịp xuất sang Trung Quốc đã phải đổ đống vì hỏng.

Có mặt tại vực thị trấn Đồng Đăng vào đến cửa khẩu Tân Thanh, chúng tôi chứng kiến hàng trăm xe tải trọng lớn xếp đầy dưa hấu từ khắp các tỉnh miền Trung và Nam bộ đổ về. Đây đang là mùa thu hoạch dưa hấu, nên ước tính trung bình mỗi ngày có 200 - 300 xe tải chở dưa với trọng lượng từ 16 - 18 tấn/xe đổ về cửa khẩu Tân Thanh khiến cho hàng hóa càng quá tải.

Một điều bất hợp lý là phía Trung Quốc cũng đang trong thời vụ thu hoạch dưa nên nhu cầu nhập khẩu dưa hấu cũng giảm mạnh. Tuy nhiên, lượng dưa vẫn ùn ùn đổ về khiến tình trạng ép giá xảy ra.

Dưa hấu ở Tân Thanh bán với giá “rẻ như bèo”, chỉ 1.500 - 2.000 đồng/kg.

Một lái xe BKS 77K-4788) than thở: "Tôi chở dưa từ Bình Định ra đến đây đã được 4 ngày nay rồi, ăn trực nằm chờ ở cửa khẩu, mà tình hình này, ít cũng phải 3 - 4 ngày nữa mới đến lượt xe mình qua. Mấy ngày nay, mưa lớn, dưa được ủ trong rơm lại phủ kín bạt nên đã bắt đầu hỏng”.

Theo anh lái xe này, chỉ vài ba ngày nữa mà không xuất được hàng đi thì xe dưa 18 tấn của anh chỉ còn nước đổ bỏ. Trên đường vào cửa khẩu Tân Thanh, dưa hấu được đổ xuống đường bán với giá rẻ bèo, chỉ 1.500 - 2.000 đồng/kg.

Vì phải xếp hàng chờ đợi nên nhiều loại hoa quả khác cũng chịu chung "phận hẩm hiu" với dưa hấu. Đặc biệt là chuối, vì loại hoa quả này chỉ bán được sang Trung Quốc khi còn xanh, nếu để chuối chín, người mua sẽ hủy hợp đồng bắt mang quay trở về Việt Nam.

Ông Bùi Văn Phấn, Phó Trưởng ban Quản lý khu kinh tế cửa khẩu Tân Thanh (UBND huyện Văn Lãng), cho biết, việc hàng nghìn tấn hoa quả đang bị ách tắc tại cửa khẩu Tân Thanh không chỉ xảy ra trong vài ngày gần đây mà ngay từ giữa tháng 3.

Tuy nhiên, dù biết thông tin hàng hóa đang bị ách tắc nhưng các doanh nghiệp, chủ buôn vẫn đổ hàng về càng khiến cho tình trạng ách tắc nghiêm trọng hơn.

Ông Phấn khẳng định, dù phía Việt Nam đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc thông xe được nhanh gọn hơn, hàng hóa được bốc dỡ ngay tại bến bãi đỗ xe nhưng năng lực tối đa mỗi ngày cũng chỉ giải quyết được khoảng 200 xe. Việc ách tắc không chỉ xảy ra bên phía Việt Nam mà ngay cả chợ Pò Chài (Trung Quốc) cũng rơi vào cảnh tương tự. Phía Trung Quốc cũng chỉ có một bãi nhập hàng và một bãi xuất hàng được xây dựng từ những năm 1990, không còn đáp ứng được nhu cầu trao đổi hàng hóa hiện nay.

Một nguyên nhân nữa dẫn đến việc hoa quả Việt Nam bị ách tắc nghiêm trọng do thời gian gần đây Trung Quốc đã siết chặt hơn việc nhập khẩu nông sản, đặc biệt là khâu kiểm dịch. So với thời điểm vài năm trước, một ngày phía bạn có thể kiểm dịch được 400 xe tải, thì nay chỉ kiểm dịch được 200 xe.

Trước đây, việc kiểm dịch được thực hiện ngay tại cửa khẩu, nhưng hiện nay, phía Trung Quốc đã đưa trạm kiểm dịch vào sâu hơn 3km, hàng hóa muốn thông quan phải vào tận nơi thực hiện kiểm dịch, sau đó lại quay ra bãi để bốc dỡ hàng.

"Trong buổi làm việc với phía Thị Bằng Tường, chúng tôi cũng đặt vấn đề đẩy nhanh tốc độ kiểm dịch song phía bạn không đồng ý và cho rằng, đó là quy định, là luật. Hơn nữa, chợ Pò Chài cũng đang chật cứng xe và hàng hóa, nếu có sang nữa cũng không có điểm để bốc dỡ, trao đổi", ông Phấn phân trần.

Phải làm tốt khâu dự báo

Trước tình trạng ách tắc ngày càng tăng, ngay chiều tối ngày 2/4, Đoàn công tác của UBND huyện Văn Lãng đã sang làm việc với lãnh đạo Bằng Tường (TP Sùng Tả, Quảng Tây, Trung Quốc). Tuy nhiên, kết quả đàm phán vẫn chưa mở ra một tín hiệu tích cực nào cho các chủ buôn hoa quả phía Việt Nam.

Phía Trung Quốc cũng chỉ hứa sẽ cố gắng đẩy nhanh tốc độ kiểm dịch để giúp bên mình giảm tình trạng ách tắc. Nhưng do xe chở hàng bên Việt Nam mỗi ngày đổ về quá lớn, năng lực bến bãi bên Trung Quốc chỉ có thể đáp ứng hạn chế. Đây không phải là lần đầu tiên hoa quả Việt Nam trên đường xuất sang Trung Quốc bị ách tắc.

Tình trạng hàng nghìn tấn dưa hấu chất đống đến thối rữa ở cửa khẩu Tân Thanh hầu như năm nào cũng xảy ra. Trong số hàng trăm xe tải đang bị ách tắc tại Tân Thanh thì có tới 90% là xe chở dưa hấu.

"Ách tắc dưa hấu năm nào cũng lặp đi lặp lại nhưng vẫn không có cách giải quyết. Các chủ buôn Trung Quốc hầu hết tập trung về Tân Thanh để lấy dưa Việt Nam chứ không sang các cửa khẩu khác như Chi Ma hay Hữu Nghị", ông Phấn đánh giá.

Bức xúc trước tình trạng năm nào cũng ách tắc hoa quả, đặc biệt là dưa hấu tại cửa khẩu Tân Thanh, ông Phấn cho rằng năng lực dự báo cũng như khuyến cáo tới người trồng, nhà buôn còn kém.

"Nếu cứ để đến lúc xảy ra ách tắc mới lo giải quyết, thì không thể làm gì hơn được. Lẽ ra, từ lúc trồng, phải khuyến cáo bà con, trồng rải vụ hoặc phân tích cung cầu thị trường, dự báo bà con giảm bớt diện tích trồng dưa. Người nông dân họ chỉ biết sản xuất, họ không thể cân đối, dự báo được nhu cầu tiêu thụ.

Hoặc, có thể hướng dẫn các doanh nghiệp chuyển bớt dưa sang các cửa khẩu khác, vì Tân Thanh năm nào dưa hấu cũng bị ách tắc rồi", ông Phấn nêu ý kiến.

Trước mắt, UBND huyện Văn Lãng chỉ còn giải pháp huy động các lực lượng tham gia giải quyết, tạo thuận lợi cho các xe hàng được thông quan nhanh nhất. Từ lực lượng Hải quan, Biên phòng, CSGT.

Thêm vào đó, lực lượng Công an huyện Văn Lãng cũng được điều động tăng cường cho Tân Thanh trong những ngày qua để đảm bảo an ninh trật tự.