Trái cây trên “đại lộ” toàn cầu

Nguồn tin: Báo Vĩnh Long, 16/02/2010
Ngày cập nhật: 18/2/2010

Chưa bao giờ trái cây (TC) miệt vườn sông nước Cửu Long có tiếng vang và được thị trường chú ý như trong năm vừa qua. Không chỉ có bưởi, thanh long, vú sữa... mà hàng loạt TC khác cũng đã “xuất ngoại”. Với tấm vé thông hành GAP, “đại lộ” toàn cầu đã rộng mở cho TC Việt Nam.

+ Đường... thênh thang

Ông Nguyễn Xuân Huy - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty chế biến nông sản Ngọc Ngân (Ngoc Ngan Agrajoco - Cái Bè - Tiền Giang), cho biết, đến nay đã có 2 trang trại nhãn tiêu Huế tại xã Đồng Phú (Long Hồ) và nhãn xuồng cơm vàng (tỉnh Bình Phước) được cấp chứng nhận Global GAP. Với kỹ thuật canh tác theo tiêu chuẩn Global GAP và công nghệ đánh bóng vỏ, bảo quản TC của Châu Âu. Đây là thông tin đáng quan tâm của “vương quốc nhãn” ở các xã cù lao huyện Long Hồ. Theo ông Huy, ngoài thị trường trong nước, trái nhãn đã có mặt ở Lào, Campuchia, Malaysia, Indonesia và Trung Quốc. Thị trường Châu Âu, Bắc Mỹ và Trung Đông rất tiềm năng của xoài, thanh long, chôm chôm, sầu riêng, măng cụt, mận, vải, dừa... Mới đây, công ty đã đầu tư trang trại mít tại Đồng Nai cung ứng thị trường Canada.

Lần đầu tiên ở Bến Tre và và cả ĐBSCL nhà nông Nguyễn Văn Hớn (Sáu Hớn) được cấp chứng nhận cho 6ha chôm chôm đạt chuẩn Global GAP mở đường thuận lợi vào thị trường khó tính như Châu Âu, Bắc Mỹ. “Chôm chôm Sáu Hớn” làm nhiều nhà vườn... choáng váng, vì có những đơn hàng xuất sang Đức, Mỹ với giá “khủng” lên tới 120.000 đ/kg, thậm chí 200.000 đ/kg.

Từ đây, một Công ty TNHH ở Chợ Lách nhận tài trợ cho 21 hộ trồng 15ha chôm chôm (xã Sơn Định, Chợ Lách). Sở Khoa học & Công nghệ Bến Tre tài trợ cho 20ha chôm chôm (xã Phú Phụng) để xây dựng Global GAP. Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam tài trợ cho 15ha bưởi da xanh... Không những vậy, TC Bến Tre còn “thừa thắng xông lên” ở các thị trường Trung Quốc, Ấn Độ, Iran. Trong khi, trái dừa tươi cũng được nhiều thị trường nhập khẩu “dạm ngõ”.

Ông Trần Văn Sang - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) Bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, phấn khởi khoe: “Giấy thông hành Global Gap đã đem về những hợp đồng lớn. Chúng tôi vừa ký hợp đồng với Công ty CP Xuất nhập khẩu THAN - TKV (TP Hồ Chí Minh), xuất khẩu sang Đức, 1.800 tấn và Công ty chế biến An Vạn Thịnh (Bảo Lộc - Lâm Đồng), xuất sang thị trường Đan Mạch, 1.500 tấn. Ngoài ra, HTX đã ký hợp đồng xuất khẩu trực tiếp cho Công ty Green Trading (Mỹ), khoảng 3.000 tấn, bắt đầu thực hiện từ năm 2010”. Song song, HTX đang thiết lập hệ thống phân phối độc quyền ở miền Bắc, Trung và Tây Nguyên.

Anh Lê Văn Sơn - Phó Chủ nhiệm, phụ trách kinh doanh HTX Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, lạc quan: “Vú sữa Global GAP xuất qua Mỹ là “oke” vì không sợ cạnh tranh”. Nhiều loại TC như thanh long Chợ Gạo, khóm Tân Lập (Tiền Giang)... cũng tràn trề hy vọng. Hơn bao giờ hết, đây là cơ hội vàng cho các loại TC vốn đã hình thành được vùng chuyên canh lớn. Còn theo ông Nguyễn Công Hiến - Phó Vụ trưởng Vụ Châu Phi Tây Nam Á, nguyên Tham tán thương mại Việt Nam tại Cô-oét và Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Đông và Châu Phi là 2 thị trường rất lớn mà gạo, thủy sản, TC có thể “chen chân” vào.

+ Để ghi tên trên “đại lộ” toàn cầu

Dự báo năm 2010, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam xuất khẩu có thể đạt 760 triệu USD và đạt 1,2 tỉ USD vào năm 2020. TC Việt Nam đã có mặt ở hơn 50 quốc gia, vùng lãnh thổ nhưng số lượng còn rất khiêm tốn. Năm 2008, chỉ đạt kim ngạch khoảng 350 triệu USD và năm 2009 cũng chỉ đạt khoảng 400 triệu USD.ĐBSCL có gần 300.000ha vườn với khoảng 3 triệu tấn TC/năm, chiếm 70% tổng sản lượng cả nước.

Diện tích lớn, sản lượng nhiều, nhưng TC đạt chuẩn ít là khó khăn lớn nhất hiện nay. Bởi “tiếng đã vang, khách đã có” nhưng “hàng không đủ” nên... hoặc chỉ xuất cầm chừng, tuần vài trăm ký, hoặc xuất hiện kiểu làm ăn “đắp đỗi” của một số HTX, DN. Ông Huy nói rất thật: “Công ty đã bỏ tiền túi đầu tư hỗ trợ kỹ thuật cho nông trại nhãn tại xã Đồng Phú từ năm 2005 và gồng mình chịu lỗ. Khi có Global GAP càng phải duy trì, luôn có nhân viên kỹ thuật theo sát qui trình sản xuất”.

Đường xuất ngoại đã mở nhưng cũng không ít rào cản đối với TC. Điều kiện nhập khẩu của trái dừa là nước dừa phải có chất lượng ngọt đồng đều, tỉ lệ cơm dừa dưới 30% tổng khối lượng quả, bảo quản được lâu, phải trồng theo tiêu chuẩn GAP.Theo HTX Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, để chọn được 1 tấn đạt chuẩn phải cần tới 30 tấn trái. Qui định khắt khe từ giống, chăm sóc cho đến thu hoạch “phải lấy từng miếng giấy pơ - luya, để mặt láng vào lòng bàn tay rồi bao gọn trái vú sữa, không để dính mồ hôi, tránh bị ố thâm”. Bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, theo ông Sang, chất lượng không thua bưởi Trung Quốc hay Thái Lan nhưng do sản xuất manh mún, mẫu mã, chất lượng thiếu đồng nhất, nên cạnh tranh cũng kém!

HTX nông nghiệp Quyết Thắng (Tân Lập 2 - Tân Phước - Tiền Giang) cố gắng “lấy cho bằng được” chứng nhận VietGAP vào tháng 8/2009, cho 30ha khóm với 22 hộ, sản lượng 1.800 tấn/năm. Ngay lập tức, nhiều đơn hàng bay tới “xin” ký hợp đồng. Nhưng HTX kỹ tính, sợ như trước nay người ta đổ đống với hàng lố khóm “không tên” mà cũng xưng “khóm Tân Lập” thì uổng công nông dân cực khổ. Và dù có nói VietGAP ai tin mình, lấy gì chứng minh. Thế nên: “Có bao bì, nhãn mác rồi tụi tui mới bán hàng được”. Rõ ràng, gầy dựng tên tuổi cho TC là một chuyện, giữ gìn và phát triển bền vững thương hiệu đó như thế nào mới là quan trọng hơn.

Bộ Nông nghiệp & PTNT, khẳng định GAP là con đường mà hàng nông sản phải đi, Việt Nam đã hội nhập WTO thì không thể làm khác. Và để được ghi tên trên “đại lộ” toàn cầu, TC phải “vượt lên chính mình” khẳng định giá trị xanh và ngon lành- cái mà thế giới đang rất cần.

LÝ AN – HOÀNG MINH