Trước mùa thanh long VietGAP trổ bông

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 11/06/2010
Ngày cập nhật: 14/6/2010

“Sóng gió” phía sau công văn 6454

Điểm 5, công văn 6454 của UBND tỉnh ban hành đầu tháng 12/2009 yêu cầu: “Khuyến cáo nếu hộ nào không sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP thì không cung cấp điện phục vụ chong đèn thanh long; hộ nào có điện hạ thế rồi nhưng không sản xuất VietGAP theo kế hoạch thì không được cấp điện. Những hộ nào trồng mới mà không đăng ký sản xuất thanh long theo VietGAP, thì dứt khoát cũng không cấp điện chong đèn thanh long”.

Ồ ạt vào VietGAP

Chị Đào Kim Dung, là giám đốc và cũng là người gắn bó với Trung tâm Nghiên cứu phát triển thanh long Bình Thuận từ những ngày đầu thành lập. Chị kể mấy tháng nay, chị luôn đứng trước những tình cảnh khó xử, khi cứ dăm ba ngày có người tới xin chứng nhận sản xuất thanh long VietGAP để họ hạ bình điện. Nếu không có điện làm thanh long trái vụ thì kinh tế gia đình bị ảnh hưởng… Chị cảm thông lắm bởi ai cũng có nỗi lo kinh tế. Nhưng nhớ lại thời gian đầu triển khai VietGAP, chị kiên quyết không mủi lòng giúp đỡ. Lúc ấy, khi biết tỉnh sẽ giao thực hiện sản xuất thanh long VietGAP, chị nhớ rõ ngày 17/3/2009 đã đi huyện Hàm Thuận Nam tuyên truyền trước. Hơn 1 tháng sau, ngày 20/4/2009 UBND tỉnh ban hành Quyết định 1081 về triển khai 3.000 ha thanh long VietGAP trên địa bàn tỉnh. Sau đó là những chuyến về cơ sở liên miên để tuyên truyền, tập huấn dân sản xuất thanh long VietGAP. Nỗ lực nhiều nhưng số dân tham gia vẫn rất ít. Gom góp rồi lần lượt tổ, nhóm sản xuất VietGAP cũng hình thành, nhưng tiếp sau đó xuất hiện không ít vướng mắc, khó khăn. Không quen khi ghi chép nhật ký đồng ruộng, không chịu làm nhà vệ sinh tại vườn thanh long… Những vướng mắc này không đáng có, nhưng lại là “thành trì” của những hộ sản xuất VietGAP tự ti và của rất nhiều hộ trồng thanh long khác đang đứng bên ngoài. Họ không muốn thay đổi tập quán sản xuất và lại thấy có lý, khi thanh long theo tiêu chuẩn kia với thanh long thường cũng bán với giá như nhau và không được ưu đãi gì.

Theo thời gian, số ít nhóm sản xuất thanh long VietGAP tích cực lần lượt được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, nhưng cũng không kích thích lắm những hộ chưa tham gia. Khi UBND tỉnh ban hành công văn 6454/2009, với yêu cầu không cấp điện những ai trồng thanh long không theo tiêu chuẩn VietGAP thì người người chạy xin vào VietGAP. Chị Dung bộc bạch: “Dân ồ ạt xin vào VietGAP là để có điện, mục đích chính là thế chứ chưa chắc vì muốn sản xuất theo tiêu chuẩn này. Dù vậy đến tháng 4/2010, UBND tỉnh có quyết định giao thêm chỉ tiêu 2.000 ha thanh long VietGAP để kết thúc năm 2010 toàn tỉnh có 5.000 ha thanh long VietGAP. Nhưng đến đầu tháng 6 này, chỉ có 3 xã thực hiện sản xuất thanh long VietGAP đạt kế hoạch với tổng diện tích gần 800 ha. Đó là xã Hàm Mỹ (Hàm Thuận Nam) vượt kế hoạch 60 ha trong diện tích 280 ha. Xã Hàm Minh (Hàm Thuận Nam) đã thực hiện 346 ha/350 ha kế hoạch. Xã Hồng Sơn (Hàm Thuận Bắc) đang thực hiện xấp xỉ chỉ tiêu 157,5 ha/170 ha. Bây giờ, các xã trên thong thả thực hiện, trong khi các xã khác làm có đạt kế hoạch hay không là do nông dân quyết định. Tôi khó có thể đoán được.”

Ồ ạt xin cấp điện

Không phải ai cũng biết cách là đến chi nhánh điện trên địa bàn để được tư vấn. Dân trồng thanh long cứ ồ ạt xin cấp điện theo đường trực tiếp lẫn gián tiếp. Xin gián tiếp thì không thể thống kê bao nhiêu hộ trên địa bàn tỉnh đã làm, nhưng phải nói cách ấy có nguy cơ không thực hiện được và bị mất tiền rất cao. Còn xin trực tiếp thì hồ sơ đang tập trung về Điện lực Bình Thuận. Giải thích tình hình trên, ông Nguyễn Thành Ngôn, Trưởng Phòng Kế hoạch - Kỹ thuật Điện lực Bình Thuận nêu khó khăn khách quan. Đó là cuối năm 2008, thời điểm phụ tải chong đèn thanh long đang hoạt động thì nguồn điện báo hiệu quá tải. Sau nhiều năm cấp điện cho thanh long cứ nhiều lên theo thời gian, đến lúc ấy Sở Công Thương phải ban hành văn bản 1499 ngày 30/12/2008, xác nhận nhiều nơi chưa đủ điều kiện cung cấp điện phát triển phụ tải chong đèn thanh long. Do đó, nguyên năm 2009 đã tạm thời ngưng phụ tải này trên toàn tỉnh. Đây là lý do khiến lượng hồ sơ trong đầu năm 2010 dồn về rất nhiều, đã qua 1.000 hồ sơ.

Trong bối cảnh đó, Điện lực Bình Thuận phải kiến nghị và được chấp thuận giải quyết trước hồ sơ thỏa thuận phương án cấp điện và lập hồ sơ thiết kế - dự toán cho các hộ dân, trong thời gian chờ trạm 220 kV Phan Thiết vào vận hành. Từ khi hộ trồng thanh long ký biên bản thỏa thuận thì 15 ngày sau hồ sơ phải xong trả cho dân theo đường 1 cửa. Và phải đảm bảo trình tự, thủ tục quy định tại Quyết định 63/2009 của UBND tỉnh về “Điều kiện và trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng đường dây trung thế, hạ thế và trạm biến áp phục vụ thắp sáng thanh long của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh”. Trong đó, quan trọng nhất phải chọn những hồ sơ thuộc dạng ưu tiên 1 trong Quyết định 63 là “Thanh long trồng trong khu vực quy hoạch, đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP và những tiêu chuẩn tương đương như GlobalGAP, EurepGAP.”

Trạm 220 kV hiện vẫn đang thi công. Khi hoàn thành, sẽ giải quyết tốt việc cấp điện cho thanh long. Tất cả hồ sơ đã thiết kế, dự toán xong đang chờ Sở Công Thương ra văn bản hủy văn bản số 1499 thì mới tiến hành thi công và đấu nối, đảm bảo đến tháng 8 - 9 có điện để bà con chong thanh long trái mùa. Trong khi đó, những người có hồ sơ bị loại, hoặc không thể nộp hồ sơ vì không có chứng nhận sản xuất VietGAP, thì hầu như đều trông mong một ngày được nghiễm nhiên có trong danh sách ưu tiên 1. Vì dù có nằm trong ưu tiên 2 (thanh long thường) như hiện giờ thì nguồn điện cũng không tới lượt…

Bích Nghị