Phương Chiểu (Hưng Yên): Nghề chế biến long nhãn lao đao vì giá

Nguồn tin: Báo Hưng Yên, 29/07/2010
Ngày cập nhật: 30/7/2010

Mùa nhãn năm nay, trong khi những người trồng nhãn quả ở Hưng Yên phấn khởi vì giá nhãn cao, thu lãi khá thì hàng trăm hộ làm nghề chế biến long nhãn ở Phương Chiểu (Tiên Lữ - Hưng Yên) lại đang lao đao vì giá nhãn nguyên liệu cũng tăng theo mà giá long nhãn lại thấp. Thực trạng này khiến nghề chế biến long nhãn ở Phương Chiểu bị chững lại, nhiều hộ vừa làm vừa lo vì nếu bán ra thị trường hiện nay thì chỉ có hoà hoặc lỗ vốn.

“Từ đầu mùa đến nay giá nhãn nguyên liệu chúng tôi mua vào chưa khi nào xuống dưới 15 - 16 nghìn đồng/kg, thậm chí có đợt phải mua tới 18 - 19 nghìn đồng/kg để chế biến vì không có hàng. Biết là giá cao nhưng vì là nghề truyền thống nên khi vào mùa, có nguyên liệu thì chúng tôi vẫn phải mua để chế biến”, ông Đỗ Văn Kha, một hộ chế biến long nhãn ở xã Phương Chiểu lo lắng phản ánh.

Theo thông tin thị trường, ngay từ đầu mùa nhãn năm nay, giá nhãn chung đã tăng cao, đặc biệt là nhãn nguyên liệu, dù là nhãn ở các vùng lân cận chuyển về hay nhãn ở các vườn trong tỉnh cũng đều cao gấp 2 đến 3 lần so với năm ngoái. Các hộ chế biến long ở Phương Chiểu còn cho biết, nguồn cung nhãn nguyên liệu cũng sụt giảm đáng kể do năm nay thời tiết không thuận lợi, nhiều vùng chuyên cung cấp nhãn nguyên liệu năng suất giảm nên càng đẩy giá nhãn lên cao hơn. Trong khi đó, giá long nhãn từ năm ngoái đến nay vẫn chưa có biến động, khiến người chế biến không biết xoay sở sao để hoà vốn chứ chưa nói đến có lãi!. Giá long nhãn hiện nay mới được thương lái thu mua với giá 150 - 170 nghìn đồng/kg, như vậy, cứ tính trung bình 10 kg nhãn tươi sau khi chế biến thu được 1 kg long thành phẩm cộng với các loại chi phí khác như: nhân công, lao động xoáy nhãn, than đốt lò... thì để có 1 kg long đã phải chi phí tới 170 - 180 nghìn đồng, đó là còn chưa nói tới những rủi ro, hao hụt trong khi chế biến.

Thực tế tại các hộ chế biến long, lẽ ra vào thời điểm này đã rộ vụ, không khí chế biến, sản xuất phải sôi động thì chúng tôi lại ghi nhận sự lo ngại ở hầu hết hộ làm nghề. Chế biến long nhãn đòi hỏi người làm phải đầu tư vốn tương đối lớn, từ việc xây lò, sửa sang lại lò trước vụ chế biến đến việc mua nguyên liệu và thuê mướn nhân công. Do đó mà hầu hết các hộ chế biến quy mô khá và lớn ở Phương Chiểu đều phải vay vốn ngân hàng để sản xuất. Ông Bùi Văn Thắng, một hộ làm nghề lâu năm ở Phương Chiểu cho biết: “Như mọi năm, nếu giá nhãn tăng thì giá long cũng sẽ tăng theo, người chế biến dù phải đầu tư cao nhưng vẫn sẽ có lãi. Thế nhưng năm nay, thông tin từ các điểm thu mua lớn thì giá long vẫn chững lại, không biến động. Chúng tôi chế biến thì phải xuất được hàng, một mặt để bảo đảm chất lượng sản phẩm, mặt khác phải thu tiền vốn để trang trải chi phí sản xuất và trả lãi ngân hàng nên kể cả hoà vốn thì vẫn phải bán”. Một số hộ có vốn lớn mới có khả năng ghìm hàng đợi giá lên, còn hầu hết các hộ sản xuất trong xã đành ngậm ngùi bán hàng không công, một số hộ khác xin thanh toán tiền nhãn trả chậm sau khi bán được long nhưng bên cạnh đó cũng đã có không ít hộ phải tắt lửa, nghỉ lò vì: “Không biết sản xuất kiểu gì”.

Gia đình anh Bùi Văn Tuấn là một trong những hộ chế biến long nhãn quy mô tương đối lớn của xã. Bắt đầu nổi lửa từ hơn 10 ngày nay, trung bình mỗi ngày gia đình anh chế biến 5 đến 7 tạ nhãn, những lúc cao điểm có thể lên tới 1 tấn. Ngoài hai vợ chồng anh trông coi các lò sấy long, từ ngày vào vụ thường xuyên có từ 15 - 20 lao động tới xoáy nhãn. Anh Tuấn cho biết: “Nghề của mình là chế biến long nhãn thì mình cứ phải làm thôi chứ thực ra năm nay vừa làm vừa lo. Mua nhãn nguyên liệu với giá cao, chi phí than củi cũng tăng hơn so với mọi năm mà mỗi ngày gia đình còn phải chi trả tới gần 1 triệu đồng tiền thuê xoáy nhãn”. Cũng như nhiều hộ chế biến long nhãn khác trong địa phương, để có tiền đầu tư sản xuất gia đình anh Tuấn phải vay vốn ngân hàng, khi sản xuất được hàng cũng cần xuất bán sớm để trang trải chi phí và duy trì đầu mối tiêu thụ. Giải pháp mà gia đình anh lựa chọn lúc này là vừa bán, vừa giữ hàng để chờ giá long nhãn lên với hi vọng thu được lãi từ những mẻ hàng sau.

Ngay cả các thương lái chuyên mua bán, vận chuyển long nhãn đi tiêu thụ thời gian này cũng hoang mang vì giá cả. Thị trường truyền thống của long nhãn Phương Chiểu những năm qua vẫn là xuất khẩu sang Trung Quốc nhưng năm nay giá bán tại cửa khẩu và giá mua tại địa phương lại có sự “chênh lệch ngược”. Nhiều thương lái buôn chuyến cho biết, theo thông tin từ các điểm thu mua tại khu vực cửa khẩu, giá long nhãn từ đầu mùa đến nay vẫn “giậm chân” ở mức 150 - 160 nghìn đồng/kg. Thương lái chỉ còn cách thấp thỏm gom hàng để đợi giá long nhãn lên, số lượng thu mua cũng giảm.

Trao đổi với ông Lê Văn Thái, Chủ tịch UBND xã Phương Chiểu chúng tôi đuợc biết, năm 2009, toàn xã có gần 100 lò chế biến hoạt động với tổng lượng nhãn chế biến là gần 1.700 tấn. Nhưng năm nay mặc dù mùa chế biến long nhãn đã bắt đầu từ nửa tháng nay nhưng mới chỉ có khoảng 50 lò hoạt động. Chế biến long nhãn là nghề cho thu nhập chính của địa phương, thế nhưng năm nay sự chênh lệch thất thường về giá nguyên liệu - giá long đã thực sự khiến các hộ làm nghề gặp khó khăn, ảnh hưởng lớn tới hoạt động của làng nghề.

Đợi giá nhãn xuống, đợi giá long lên, ngừng lò... tất cả chỉ là giải pháp tình thế khiến việc sản xuất của người dân đã khó lại càng khó hơn, trong khi đó mùa chế biến long nhãn cũng chỉ có hạn. Mong muốn của những hộ chế biến long nhãn ở Phương Chiểu hiện nay là nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ ngành chức năng và các ngân hàng với số vốn được vay lớn hơn, có chế độ hỗ trợ lãi suất cho người sản xuất. Như vậy người sản xuất mới có thể yên tâm đầu tư sản xuất lớn, chủ động trước tình hình giá cả để tránh những thiệt hại. Bên cạnh đó, người chế biến long nhãn ở Phương Chiểu cũng cần linh hoạt hơn trong tiêu thụ sản phẩm, tránh bị phụ thuộc vào việc xuất khẩu sản phẩm mà phải sớm có giải pháp giới thiệu và phân phối sản phẩm ổn định, an toàn.

Vi Ngoan