Nông sản "2G” kêu cứu

Nguồn tin: Thanh Niên, 12/09/2010
Ngày cập nhật: 14/9/2010

Sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn quốc tế Global GAP (quy chuẩn thực hành nông nghiệp), hay còn gọi là nông sản "2G”, là hướng đi tất yếu nhằm nâng cao chất lượng, giá trị và thu nhập cho người nông dân. Thế nhưng nông dân không còn mặn mà nữa vì đầu ra bị ách tắc.

Trong khoảng 2 - 3 năm trở lại đây, đã có hàng chục loại nông sản được cấp chứng nhận Global GAP như bưởi Năm Roi Mỹ Hòa, vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim, chôm chôm ở Chợ Lách (Bến Tre), lúa ở Mỹ Thành Nam (Cai Lậy, Tiền Giang) và ở 2 huyện Thoại Sơn, Châu Phú (An Giang), cá tra ở An Giang, tôm ở Cà Mau...

Bên cạnh đó, nhiều loại nông sản khác như: xoài cát Hòa Lộc, nhãn tiêu da bò, bưởi da xanh, cam sành, quýt hồng... cũng đang phấn đấu để được cấp chứng nhận “2G”. Tuy nhiên, hiện những người tiên phong lại đang đuối sức và chán nản vì đầu ra của nông sản “2G” không ổn định. Việc có đến 1/4 số nhà vườn trồng bưởi Năm Roi ở xã Mỹ Hòa (Bình Minh, Vĩnh Long) đã bỏ, không làm Global GAP nữa là vấn đề đáng quan tâm hiện nay.

Bán “xô” có lợi hơn

Năm 2009, xã Mỹ Hòa có 42 ha bưởi của 44 hộ dân được cấp chứng nhận Global GAP, hợp tác xã (HTX) sản xuất và tiêu thụ bưởi Năm Roi Mỹ Hòa được thành lập làm nhiệm vụ tổ chức tiêu thụ sản phẩm cho nông dân. Một năm sau đó, tính cả số hộ mới tham gia làm Global GAP và những người cũ còn lại, chỉ còn tổng cộng có 33 hộ với hơn 30 ha. Những hộ này cũng đang đứng trước nguy cơ để mất “giấy thông hành” này vì không có tiền để tái chứng nhận. Những hộ đã bỏ Global GAP cho biết: HTX có bao tiêu sản phẩm với giá cam kết cao hơn giá thị trường 1.000 đồng/kg bưởi đạt chuẩn xuất khẩu. Nhưng với số sản phẩm không đạt chuẩn còn lại họ không biết bán cho ai. Trong khi thương lái bên ngoài mua "xô" hết không phân biệt đạt chuẩn hay không. Tính ra thì bán “xô” cho thương lái vẫn có lợi hơn. Vì vậy, “trở lại cách làm truyền thống cho khỏe” - là lựa chọn của nhiều nhà vườn.

Ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Mỹ Hòa, còn cho biết thêm: Nhiều người dân phản ánh rằng các HTX, doanh nghiệp thu mua thường đánh rớt bưởi loại 1 của họ xuống loại 2. Ức quá, họ đem bán cho thương lái để lấy tiền mặt (thường bán cho HTX là bán chịu).

Không có ai bao tiêu

Năm ngoái, người dân miền Tây từng xôn xao chuyện lão nông Võ Văn Hớn ở huyện Chợ Lách (Bến Tre) tự bỏ tiền ra để làm Global GAP. Ngày được cấp chứng nhận (4.2009) ông tâm sự: “Trái chôm chôm của tôi bây giờ bán được giá cao mà còn có thể đi được khắp thế giới. Mấy mươi năm trồng chôm chôm giờ mới thấy đã thiệt”. Hôm được trao giấy chứng nhận, ông đã mở tiệc khao cả xóm. Song, niềm vui ấy cũng chẳng kéo dài được lâu. Mới đây, ông Hớn buồn rầu: “Chôm chôm của tôi cũng chỉ bán trôi nổi cho thương lái như chôm chôm thường thôi. Không có ai bao tiêu nên cũng bấp bênh theo giá thị trường. Cũng có doanh nghiệp liên hệ hỏi mua để xuất qua châu Âu nhưng số lượng không đáng kể”.

Hiện tại ở Chợ Lách chỉ có chôm chôm của ông Hớn là đạt tiêu chuẩn này, sản lượng khoảng 180 tấn/năm. Với sản lượng hạn chế như vậy nên việc tìm đầu ra ổn định cũng là điều khá nan giải. Trước Tết năm ngoái, chôm chôm của ông cũng chỉ bán được giá từ 4.500 - 9.000 đồng/kg (tại vườn), sau Tết do thu hoạch vụ nghịch, giá có tăng lên khoảng 13.000 đồng/kg. Điều mong muốn lớn nhất của lão nông này là có được đầu ra ổn định, giá cả hợp lý để an tâm sản xuất.

Ông Bùi Thanh Liêm, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Chợ Lách cho biết: “Hiện nay, đầu ra của trái chôm chôm của ông Hớn vẫn còn khó vì số lượng ít quá. Huyện đang vận động và hỗ trợ cho thêm 41 hộ ở xã Phú Phụng tham gia sản xuất theo tiêu chuẩn Global GAP và thành lập HTX với hy vọng khi có sản lượng hàng hóa lớn, đầu ra sẽ dễ dàng hơn. Chúng tôi cũng đang tìm doanh nghiệp để giúp nông dân ký kết bao tiêu sản phẩm. Sản xuất theo tiêu chuẩn 2G, giá bán phải tốt hơn sản phẩm bình thường thì mới khuyến khích được nông dân vì tốn khá nhiều chi phí so với sản xuất truyền thống. Tôi cũng đã nhiều lần đề xuất với cấp trên là cần hỗ trợ những hộ đầu tiên này làm ăn có hiệu quả thì mới có thể nhân rộng mô hình. Cứ để nông dân tự làm thì không ăn thua”.

Global Gap (Global Good Agricultural Practice) là tiêu chuẩn tập trung vào quản lý chất lượng, an toàn và truy nguồn gốc trong lĩnh vực nuôi trồng cây, rau, củ, quả, gia cầm, gia súc, thủy sản... Việc áp dụng Global Gap giúp sản phẩm đạt chất lượng cao và an toàn cho người sử dụng, tạo lợi thế cạnh tranh, nâng cao thương hiệu, dễ dàng xuất khẩu sản phẩm vào các thị trường khó tính như châu Âu, Nhật, Mỹ...

Chí Nhân