Yến ngoại là yến loại 2, chất lượng thấp

Nguồn tin: Nông Nghiệp VN, 26/08/2016
Ngày cập nhật: 28/8/2016

Ở các nước Đông Nam Á, tổ yến chia làm hai loại, loại có chất lượng, đúng qui chuẩn được giữ lại để làm hàng xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc, có giá từ 1.300-1.500 USD/kg và loại tổ yến giá trị thấp kém chất lượng giá 230-250 USD/kg.

Chế biến tổ yến

Tổ yến chỉ có ở các nước Đông Nam Á và tất cả tổ yến thu hoạch ở các nước Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Philippines… đều xuất vào thị trường Trung Quốc- một thị trường mà từ sau năm 2011, tổ yến được kiểm soát chất lượng và dịch tễ gắt gao mới được thông quan.

Ở các nước trên, tổ yến chia làm hai loại, loại có chất lượng, đúng qui chuẩn được giữ lại để làm hàng xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc, có giá từ 1.300 - 1.500 USD/kg và loại tổ yến giá trị thấp kém chất lượng giá 230 - 250 USD/kg.

Người bản xứ Indonesia và Malaysia phần lớn là người Hồi giáo, người Thái gốc không tiêu dùng tổ yến nên Việt Nam là điểm đến tiêu thụ loại hàng kém chất lượng này. Yến ngoại nhập về, TPHCM hình thành nên thị trường kinh doanh tổ yến mà đầu vào có nhiều xuất xứ, nhiều chất lượng nhưng đầu ra chỉ có một dưới nhãn mác là "yến Việt Nam".

Người tiêu dùng nước ta chỉ biết chất lượng yến Việt Nam, không ai biết xuất xứ thu hoạch từ Việt Nam hay Indonesia, Thái Lan, Campuchia và Malaysia. Người tiêu dùng được mời chào là yến Việt Nam và mỗi năm đã ngốn gần 20 tấn yến ngoại nhập loại 2 này mà không hay biết.

Nhìn bề ngoài không ai có thể phân biệt được tổ yến chất lượng thấp và chất lượng cao, chỉ có thiết bị phân tích mới xác định được. Yến loại hai là những sợi yến dưới tác động của môi trường tại chỗ và trong thời gian dài đã tự phá hủy các chất dinh dưỡng.

Tổ yến càng nằm trong nhà yến lâu dài thì càng giảm kém chất lượng. Sợi yến không còn trắng ngà, tươi sáng mà chuyển sang màu sậm, màu đất, trong tổ có nhiều vỏ trứng và xác, trứng và côn trùng.

Đó là chưa nói hàng tỷ vi khuẩn phân hủy phân chim yến trong nhà yến tạo ra nhiều loại khí, những khí này thấm vào tổ yến làm tổ bị biến màu, hàng tỷ vi khuẩn nằm trong lông cánh chim yến, chúng xâm nhập vào trong tổ yến, mỗi ngày mỗi hóa đạm Amin có trong tổ yến thành các loại khí, hàm lượng đạm dinh dưỡng theo thời gian giảm xuống.

Ngoài ra còn do những sinh vật sống trong nhà yến như gián, sâu đen, mạt, ve, qui … gặm nhấm tổ yến. Hàm lượng đạm của yến loại hai này có thể thấp dưới 30% và thậm chí xuống thấp hơn dưới 10% nếu sau khi thu hái mà bảo quản và xử lý không đúng cách.

Để người tiêu dùng được sử dụng tổ yến chất lượng

Việt Nam là một thành viên trong cộng đồng kinh tế Asean nên việc nhập tổ yến từ các nước Asean về không bị hạn chế và theo luật định còn có nhiều ưu đãi như thuế nhập khẩu 0% và là sản phẩm nông nghiệp nên thuế GTGT cũng khá thấp.

Năm 2015, Việt Nam đã nhập khoảng 20 tấn yến, tiêu tốn 4,5-5 triệu USD để các doanh thương mua xách tay mang về. Vấn đề đặt ra là phải biện pháp nào để bảo vệ người tiêu dùng được sử dụng tổ yến đảm bảo chất lượng và an toàn.

Ảnh: Nguyễn Chung

Các nhà quản lý hoạch định chính sách kinh tế Việt Nam cần có tầm nhìn đúng để ngành nuôi chim yến Việt Nam tận dụng được thế mạnh về môi trường, địa lý thiên thiên vùng nhiệt đới cận xích đạo phát triển nghề nuôi yến theo định hướng phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ trong nước.

Nếu có chính sách tốt, đến sau năm 2020, Việt Nam có thể xuất khẩu tổ yến sang các thị trường Mỹ, Úc, Tây u, Đài Loan, Hong Kong, Trung Quốc. Đến sau năm 2035, yến Việt Nam có khả năng xuất khẩu, thu về từ 200-300 triệu USD trong tổng doanh thu mua bán tổ yến trên thế giới khoảng 6 tỷ USD/năm.

Những yêu cầu cần sớm giải quyết ngay là qui hoạch, xác định vùng nuôi chim yến trên toàn quốc để nhà đầu tư xây nhà yến không gặp những rắc rối trong thủ tục xây dựng. Không duy ý chí chỉ xây dựng tập trung mà kinh nghiệm của Indonesia, Malaysia nuôi chim yến tập trung đã thất bại, nay biến thành những “làng nhà bê tông chết”.

Các nhà nuôi chim yến Việt Nam mong muốn các cơ quan chức năng đặt ra những qui định về chất lượng của tổ yến khi nhập vào Việt Nam. Tổ yến cần được kiểm tra chất lượng trước khi được thông quan. Việc kiểm tra thực hiện trên tất cả tổ yến nhập, chính ngạch, xách tay hay buôn bán qua biên giới tiểu ngạch.

Tổ yến là một môi trường đạm cao cấp, nơi ẩn trú của nhiều vi khuẩn gây bệnh, một số vi khuẩn gây bệnh có tính độc hại lây truyền nhanh cho cộng đồng dân cư, vì vậy Bộ Y tế cũng cần xem xét giới hạn mức cho phép hay loại bỏ không cho nhập vào Việt Nam nếu phát hiện tổ yến có vi khuẩn độc hại.

Những người nuôi chim yến mong muốn có một Hiệp hội Yến sào Việt Nam ra đời. Hiệp hội sẽ tập hợp các nhà nuôi chim yến, các nhà kinh doanh tổ yến lập ra những chuỗi cửa hàng bán tổ yến trên khắp đất nước Việt Nam, có logo xác nhận yến Việt Nam và bán giá theo chất lượng sản phẩm công bố.

Xây dựng những qui định vận hành nhà yến, đảm bảo vệ sinh dịch tễ cho cộng đồng dân cư, đảm bảo chất lượng tổ yến và hạn chế tối đa vi khuẩn độc xâm nhập, ẩn trú trong tổ yến.

Ngành nuôi chim yến Việt Nam là ngành công nghiệp xanh, sạch, mới ra đời nên gần như chưa được các nhà hoạch định chính sách quan tâm nhiều, nhưng đã tự đứng vững mặc dù phát triển một cách tự phát. Ngành này đã tạo ra các sản phẩm cao cấp phục vụ người tiêu dùng và nhu cầu chữa bệnh cũng như xuất khẩu.

Cần có cơ chế kiểm tra, kiểm soát tiến đến đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, có những sản phẩm yến đúng chất lượng và sạch bệnh đưa đến tận tay người tiêu dùng với phẩm cấp và giá cả minh bạch.

Và thật là không đúng khi bất kỳ rau quả, trái cây, thực phẩm bình thường nào khi vào Việt Nam đều được kiểm tra một cách chu đáo, trong khi sản phẩm tổ yến có giá trị cao nhập về lại được thông quan một cách dễ dãi. Để rồi người tiêu dùng khi hiểu chuyện mới ngậm đắng nuốt cay vì dùng lầm bả tổ yến, chỉ còn dư vị đạm vài phần trăm.

NGUYỄN CHUNG