Trăn trở nghề khai thác thủy sản

Nghề khai thác thủy sản tỉnh Sóc Trăng những năm qua có sự phát triển nhanh, đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ an ninh chủ quyền biển đảo. Tuy nhiên, nghề này vẫn còn không ít bất cập, hạn chế cần được khắc phục.

* Nhỏ lẻ, phân tán và lạc hậu

Đến tháng 12-2015, toàn tỉnh Sóc Trăng có 1.159 tàu thuyền, với tổng công suất 136.284,5CV. Trong đó, tàu khai thác xa bờ 315 chiếc, tàu khai thác gần bờ 844 chiếc, tổng sản lượng khai thác cả năm ước đạt 62.000 tấn. Nhìn vào cơ cấu, công suất tàu có thể thấy, tàu công suất nhỏ (dưới 90CV) hiện chiếm đến 72,8% nên ngư trường khai thác của phần lớn tàu trong tỉnh là các khu vực ven bờ.

Không chỉ có công suất nhỏ, đội tàu khai thác chủ yếu hành nghề lưới kéo, khi chiếm đến 56%, kế đến là nghề đặt lọp, đóng đáy...

Lực lượng chức năng tịch thu lưới ngư cụ của chủ tàu vi phạm cấm khai thác NLTS.

Vấn đề đáng quan tâm khác là công tác phòng chống thiên tai đối với tàu khai thác ven bờ chưa được quan tâm đúng mức; lực lượng thanh tra chuyên ngành thủy sản còn thiếu, trang thiết bị hạn chế; việc kiểm tra, giám sát vùng biển ven bờ chưa thường xuyên, dẫn đến tàu cá vi phạm các qui định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản (NLTS) còn phổ biến. Ông Lư Tấn Hòa, Phó Chi cục Khai thác và Bảo vệ NLTS Sóc Trăng, cảnh báo: "Hầu hết các phương tiện khai thác phát triển tự phát, nhỏ lẻ, phân tán. Không chỉ vậy, phương pháp khai thác có tính hủy diệt còn phổ biến, như: sử dụng mắt lưới có kích thước nhỏ hơn quy định, chất nổ, xung điện, khai thác sai tuyến, sai mùa vụ, sự cạnh tranh trong khai thác ngày càng tăng... khiến NLTS ven bờ của tỉnh đứng trước nguy cơ cạn kiệt dần".

Dịch vụ hậu cần nghề cá cũng là vấn đề cần được quan tâm. Đó là sự manh mún, phân tán, thiếu tập trung từ các điểm tập kết sản phẩm thủy sản khai thác ở các bãi ngang, làng cá, dẫn đến việc tổ chức quản lý, chất lượng sản phẩm, vệ sinh an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường chưa được chú ý. Trong khi đó, việc cạnh tranh mua bán các mặt hàng thủy sản khá gay gắt, còn thể hiện tính tự phát và tự điều tiết giá mua bán; nguồn vốn yếu, phân tán, manh mún, khả năng thanh toán khi mua, bán sản phẩm khai thác rất chậm. Việc liên kết giữa các đầu nậu chưa được quy hoạch, không có định hướng, dịch vụ cung cấp nước đá, xăng dầu, các loại hàng thiết yếu, như: lương thực, thực phẩm, các loại nguyên liệu, nhiên liệu… chưa ổn định.

* Đào tạo để nâng cao tay nghề

Nghề cá thường xuyên có khoảng 5.000 lao động. Mỗi năm lực lượng này đều được bổ sung. Nhưng, phần lớn được đào tạo theo phương thức "cha truyền con nối". Do khai thác trên biển gặp nhiều rủi ro, thu nhập không ổn định, nên lao động nghề cá thường thay đổi công việc, ảnh hưởng đến chuyến biển của các chủ tàu. Đội ngũ thuyền trưởng, máy trưởng hầu hết ít được đào tạo qua trường lớp chính qui, thiếu các kiến thức cơ bản, trình độ văn hóa thấp, trong đó đa số chỉ tốt nghiệp tiểu học. Ông Hòa chia sẻ thêm: "Trong khi phương tiện và đội ngũ lao động làm nghề vốn đã yếu, các trang thiết bị trên tàu cá như máy bộ đàm, định vị, dò cá... cũng chưa được trang bị rộng rãi. Việc bảo quản sau thu hoạch trên tàu chủ yếu bằng nước đá và ướp muối theo phương pháp truyền thống, nên chất lượng sản phẩm sau khai thác không cao".

Không chỉ tăng cường quản lý, đầu tư phương tiện, ngư cụ… việc nâng cao trình độ, tay nghề cho đội ngũ lao động, thuyền trưởng, máy trưởng, thông qua các lớp đào tạo ngắn, trung và dài hạn cũng rất cần thiết nhằm đảm bảo ngư dân được trang bị đầy đủ kiến thức vận hành và an toàn khi khai thác trên biển. Ngoài ra, đội ngũ cán bộ khoa học, quản lý trong lĩnh vực khai thác và bảo vệ NLTS cũng cần được đào tạo, nâng cao năng lực để đáp ứng nhu cầu thực tế. Ông Lư Tấn Hòa, Phó Chi cục Khai thác và Bảo vệ NLTS Sóc Trăng, đề xuất: "Cần nhân rộng mô hình đào tạo nghề tại cộng đồng và các mô hình đào tạo phù hợp với thực tế khác. Ngoài ra, cũng cần tiếp tục đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện cảng cá, bến cá; củng cố và phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, kết hợp hướng dẫn công tác bảo quản sản phẩm sau thu hoạch, cung ứng dịch vụ hậu cần nghề cá, cải thiện điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm…".

* Tổ chức lại nghề khai thác

Tổ chức lại nghề khai thác biển, thời gian qua, Ban Quản lý dự án nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững tỉnh Sóc Trăng phối hợp với các cơ quan chức năng, các huyện, thị xã thành lập được 4 nhóm đồng quản lý nghề cá ven bờ. Ông Lư Tấn Hòa, Phó Chi cục Khai thác và Bảo vệ NLTS Sóc Trăng, cho biết: Công tác quản lý nghề cá ven bờ chỉ thành công khi tồn tại những nhóm đồng quản lý nghề cá ven bờ đủ mạnh, với những ngư dân đã hiểu rõ tầm quan trọng của quản lý nghề cá. Bởi họ chính là chiếc cầu nối giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với cộng đồng ngư dân.

Vấn đề khác, theo ông Lư Tấn Hòa, cần tổ chức điều tra, xác định các ngư trường, khu vực khai thác tập trung của tàu thuyền địa phương và tàu thuyền của các tỉnh lân cận tại vùng biển ven bờ. Việc tổ chức quản lý khai thác hải sản trên các vùng biển bằng giấy phép khai thác là rất cần thiết và là công cụ hữu hiệu để quản lý, xây dựng cơ sở pháp lý, cơ chế, chính sách để phát triển phương thức "Đồng quản lý nghề cá qui mô nhỏ" phù hợp với điều kiện nghề cá ở các địa phương, quy hoạch làng cá thích ứng với biến đổi khí hậu. Bên cạnh việc tổ chức quản lý, theo ông Lư Tấn Hòa, cần xây dựng và thực hiện qui hoạch, kế hoạch quản lý cường lực khai thác hải sản phù hợp với khả năng nguồn lợi cho phép ở vùng biển ven bờ; tiến hành giao quyền quản lý vùng ven bờ cho cộng đồng ngư dân và quy định các biện pháp quản lý, tổ chức khai thác phù hợp với điều kiện nguồn lợi hải sản của từng địa phương trên cơ sở các quy định của Trung ương.

Giảm thiểu tình trạng khai thác ven bờ, một trong những giải pháp hiệu quả là hỗ trợ ngư dân chuyển sang làm các ngành nghề khác, như: nuôi trồng thủy sản, khai thác xa bờ, dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch, nông nghiệp và các dịch vụ khác. "Cần hỗ trợ nhất là những tàu cá đang sử dụng các ngư cụ cấm khai thác hoặc không thân thiện với môi trường. Song song đó, cũng cần tổ chức, xây dựng lực lượng, nâng cao năng lực hệ thống giám sát, kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác trong cộng đồng ngư dân; xây dựng mô hình giám sát, kiểm tra, kiểm soát dựa vào cộng đồng, tăng cường phối hợp trong kiểm tra, kiểm soát, phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển"- ông Lư Tấn Hòa đề xuất.

Xuân Trường

Các tin mới

Các tin năm 2016: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154

Các tin năm 2015 | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006 | 2005